Proverbiorum 24
1 Ne æmuleris viros malos, nec desideres esse cum eis:
Ungabahawukeli abantu abaxhwalileyo, ungafisi ubungane labo;
2 quia rapinas meditatur mens eorum, et fraudes labia eorum loquuntur.
ngoba ezingqondweni zabo bahlose udlakela, lezindebe zabo zikhuluma ngokuvusa umsindo.
3 Sapientia ædificabitur domus, et prudentia roborabitur.
Indlu yakhiwa ngokuhlakanipha, imiswe ngokuzwisisa;
4 In doctrina replebuntur cellaria, universa substantia pretiosa et pulcherrima.
amakamelo ayo agcwaliswe ngolwazi, agcwaliswe ngemiceciso yakude eligugu.
5 Vir sapiens, fortis est: et vir doctus, robustus et validus.
Umuntu ohlakaniphileyo ulamandla amakhulu, njalo umuntu ololwazi uyandisa amandla;
6 Quia cum dispositione initur bellum: et erit salus ubi multa consilia sunt.
ukuthi unqobe empini kufunakala izeluleko, lokunqoba kudinga abeluleki abanengi.
7 Excelsa stulto sapientia, in porta non aperiet os suum.
Ukuhlakanipha kuphakeme kakhulu koyisiwula; enkundleni kalalutho angalukhuluma.
8 Qui cogitat mala facere, stultus vocabitur.
Lowo oceba ububi uzakwaziwa njengomacebomabi.
9 Cogitatio stulti peccatum est: et abominatio hominum detractor.
Amacebo obuwula ayisono, njalo abantu bayasizonda isideleli.
10 Si desperaveris lassus in die angustiæ: imminuetur fortitudo tua.
Nxa uthikaza ngezikhathi zenhlupheko, mancinyane kanganani amandla akho!
11 Erue eos, qui ducuntur ad mortem: et qui trahuntur ad interitum liberare ne cesses.
Bahlangule labo abaholelwa ekufeni; banqande labo abadayizela besiya ekubulaweni.
12 Si dixeris: Vires non suppetunt: qui inspector est cordis, ipse intelligit, et servatorem animæ tuæ nihil fallit, reddetque homini iuxta opera sua.
Nxa usithi, “Angithi besingazi lutho ngalokhu,” kambe lowo ohlola inhliziyo kakuboni lokho na? Kakwazi lokho yini onguye olinda ukuphila kwakho na? Akayikuvuza ubani lobani ngakwenzileyo na?
13 Comede, fili mi, mel, quia bonum est, et favum dulcissimum gutturi tuo:
Dlana uluju ndodana yami, ngoba lulungile; uluju olujuluka ekhekhebeni lumnandi luyanambitheka.
14 Sic et doctrina sapientiæ animæ tuæ: quam cum inveneris, habebis in novissimis spem, et spes tua non peribit.
Yazi njalo ukuthi ukuhlakanipha kumnandi emphefumulweni wakho, aluba ukuzuza ikusasa lakho lilethemba elihle, njalo ithemba lakho aliyikudaniswa.
15 Ne insidieris, et quæras impietatem in domo iusti, neque vastes requiem eius.
Ungacathameli indlu yomuntu olungileyo njengesigebenga, ungawuhlaseli umuzi wakhe;
16 Septies enim cadet iustus, et resurget: impii autem corruent in malum.
ngoba loba angaze awe kasikhombisa umuntu olungileyo uyavuka futhi, kodwa ababi babhazalaliswa yizinhlupheko.
17 Cum ceciderit inimicus tuus, ne gaudeas, et in ruina eius ne exultet cor tuum:
Ungathatshiswa yikuwa kwesitha sakho; nxa sikhubeka ungavumeli inhliziyo yakho ithokoze,
18 ne forte videat Dominus, et displiceat ei, et auferat ab eo iram suam.
ngoba uThixo uzakubona lokho asole abesepholisa ulaka lwakhe kuso isitha.
19 Ne contendas cum pessimis, nec æmuleris impios:
Ungazikhathazi ngenxa yabantu ababi loba ubahawukele abaxhwalileyo,
20 quoniam non habent futurorum spem mali, et lucerna impiorum extinguetur.
ngoba umuntu omubi akalalo ithemba lakusasa, njalo isibane sezixhwali sizacinywa.
21 Time Dominum, fili mi, et regem: et cum detractoribus non commiscearis:
Yesaba uThixo lombusi, ndodana yami, ungangenelani labahlamuki,
22 quoniam repente consurget perditio eorum: et ruinam utriusque quis novit?
ngoba laba bobabili bazakwehlisa ulaka lubabhubhise, ngoba phela ngubani kambe okwaziyo ukubhubhisa abangakwehlisa?
23 Hæc quoque sapientibus: Cognoscere personam in iudicio non est bonum.
La ngamanye amazwi ezihlakaniphi: Ukwahlulela ngobandlululo kakulunganga:
24 Qui dicunt impio: Iustus es: maledicent eis populi, et detestabuntur eos tribus.
Loba ngubani othi kolecala, “Umsulwa,” abantu bonke bazamqalekisa lezizwe zonke zizamhlamukela.
25 Qui arguunt eum, laudabuntur: et super ipsos veniet benedictio.
Kodwa kuzabalungela labo abamlahlayo olecala, lezibusiso ezinengi zizabehlela.
26 Labia deosculabitur, qui recta verba respondet.
Impendulo eqotho injengokwangiwa ezindebeni.
27 Præpara foris opus tuum, et diligenter exerce agrum tuum: ut postea ædifices domum tuam.
Qeda umsebenzi wakho waphandle ulungise lamasimu akho; kuthi-ke usuqedile wakhe indlu yakho.
28 Ne sis testis frustra contra proximum tuum: nec lactes quemquam labiis tuis.
Ungafakazi ngokubethela umakhelwane kungelamlandu, kumbe usebenzise izindebe zakho ukhohlisa.
29 Ne dicas: Quomodo fecit mihi, sic faciam ei: reddam unicuique secundum opus suum.
Ungabokuthi, “Ngizakwenza kuye njengoba enze kimi; ngizahlawulisa ngalokho angenze khona.”
30 Per agrum hominis pigri transivi, et per vineam viri stulti:
Ngedlula ensimini yevilavoxo, ngedlula esivinini somuntu ongelangqondo;
31 et ecce totum repleverant urticæ, et operuerant superficiem eius spinæ, et maceria lapidum destructa erat.
ameva ayesekhula indawo yonke, indawo yonke isithe phethu ukhula, lomduli wamatshe usudilikile.
32 Quod cum vidissem, posui in corde meo, et exemplo didici disciplinam.
Ngakunanzelela konke engangikubona ngafunda isifundo kulokho engakubonayo:
33 Parum, inquam, dormies, modicum dormitabis, pauxillum manus conseres, ut quiescas:
Ukulala okuncane, ukuwozela okuncane, ukugoqa izandla kancane uphumula,
34 et veniet tibi quasi cursor egestas, et mendicitas quasi vir armatus.
ubuyanga buzafika kuwe njengesela lokuswela njengesigebenga.
