Proverbiorum 19
1 Melior est pauper, qui ambulat in simplicitate sua, quam dives torquens labia sua, et insipiens.
Bora mtu masikini ambaye huenenda katika uadilifu wake kuliko mwenye ukaidi katika maneno yake na ni mpumbavu.
2 Ubi non est scientia animæ, non est bonum: et qui festinus est pedibus, offendet.
Tena, si vizuri kuwa na hamu bila maarifa na mwenye kukimbia haraka sana hukosea njia.
3 Stultitia hominis supplantat gressus eius: et contra Deum fervet animo suo.
Upuuzi wa mtu unaharibu maisha yake na moyo wake hughadhabika dhidi ya Yehova.
4 Divitiæ addunt amicos plurimos: a paupere autem et hi, quos habuit, separantur.
Utajiri huongeza marafiki wengi, bali mtu masikini hutengwa na rafiki zake.
5 Testis falsus non erit impunitus: et qui mendacia loquitur, non effugiet.
Shahidi wa uongo hatakosa adhabu na mwenye kupumua uongo hataokoka.
6 Multi colunt personam potentis, et amici sunt dona tribuentis.
Wengi wataomba fadhila kutoka kwa mtu mkarimu na kila mtu ni rafiki wa yule anayetoa zawadi.
7 Fratres hominis pauperis oderunt eum: insuper et amici procul recesserunt ab eo. Qui tantum verba sectatur, nihil habebit:
Mtu masikini huchukiwa na ndugu zake wote; je marafiki wengi kiasi gani hujitenga kutoka kwake! Anawaita, lakini wameondoka.
8 qui autem possessor est mentis, diligit animam suam, et custos prudentiæ inveniet bona.
Anayepata hekima huyapenda maisha yake mwenyewe; yeye atunzaye ufahamu atapata kilicho chema.
9 Falsus testis non erit impunitus: et qui loquitur mendacia, peribit.
Shahidi wa uongo hatakosa kuadhibiwa, bali mwenye kupumua uongo ataangamia.
10 Non decent stultum deliciæ: nec servum dominari principibus.
Haifai kwa mpumbavu kuishi kwa anasa- wala kwa mtumwa kutawala juu ya wafalme.
11 Doctrina viri per patientiam noscitur: et gloria eius est iniqua prætergredi.
Busara humfanya mtu achelewe kukasirika na utukufu wake ni kusamehe kosa.
12 Sicut fremitus leonis, ita et regis ira: et sicut ros super herbam, ita et hilaritas eius.
Ghadhabu ya mfalme ni kama muungurumo wa simba kijana, bali fadhila yake ni kama umande kwenye majani.
13 Dolor patris, filius stultus: et tecta iugiter perstillantia, litigiosa mulier.
Mwana mpumbavu ni uharibifu kwa baba yake na mke mgomvi ni maji yanayochuruzika daima.
14 Domus, et divitiæ dantur a parentibus: a Domino autem proprie uxor prudens.
Nyumba na utajiri ni urithi kutoka kwa wazazi, bali mke mwenye busara hutoka kwa Yehova.
15 Pigredo immittit soporem, et anima dissoluta esuriet.
Uvivu unamtupa mtu kwenye usingizi mzito, bali asiyetamani kufanya kazi atakwenda njaa.
16 Qui custodit mandatum, custodit animam suam: qui autem negligit viam suam, mortificabitur.
Yeye anayetii amri huyaongoza maisha yake, bali mtu asiyefikiri juu ya njia zake atakufa.
17 Fœneratur Domino qui miseretur pauperis: et vicissitudinem suam reddet ei.
Mwenye ukarimu kwa masikini humkopesha Yehova na atalipwa kwa kile alichofanya.
18 Erudi filium tuum, ne desperes: ad interfectionem autem eius ne ponas animam tuam.
Mrudi mwanao wakati kuna matumaini na usiwe na shauku ya kumweka katika mauti.
19 Qui impatiens est, sustinebit damnum: et cum rapuerit, aliud apponet.
Mtu mwenye hasira kali lazima alipe adhabu; kama ukimwokoa, utafanya hivyo mara mbili.
20 Audi consilium, et suscipe disciplinam, ut sis sapiens in novissimis tuis.
Sikiliza ushauri na ukubali maelekezo, ili uweze kuwa na hekima mwishoni mwa maisha yako.
21 Multæ cogitationes in corde viri: voluntas autem Domini permanebit.
Moyoni mwa mtu kuna mipango mingi, bali kusudi la Yehova ndilo litakalo simama.
22 Homo indigens misericors est: et melior est pauper quam vir mendax.
Shauku ya mtu ni uaminifu na mtu masikini ni bora kuliko muongo.
23 Timor Domini ad vitam: et in plenitudine commorabitur, absque visitatione pessima.
Kumheshimu Yehova huwaelekeza watu kwenye uzima; mwenye nayo atashibishwa na hatadhurika kwa madhara.
24 Abscondit piger manum suam sub ascella, nec ad os suum applicat eam.
Mtu goigoi huuzika mkono wake ndani ya dishi; hataurudisha juu ya kinywa chake.
25 Pestilente flagellato stultus sapientior erit: si autem corripueris sapientem, intelliget disciplinam.
Kama utampiga mwenye mzaha, wajinga watakuwa na hekima; mwelekeze mwenye ufahamu, naye atapata maarifa.
26 Qui affligit patrem, et fugat matrem, ignominiosus est et infelix.
Anayempora baba yake na kumfukuza mama yake ni mwana anayeleta aibu na shutuma.
27 Non cesses fili audire doctrinam, nec ignores sermones scientiæ.
Mwanangu, kama utaacha kusikiliza maelekezo, utapotea kutoka kwenye maneno ya maarifa.
28 Testis iniquus deridet iudicium: et os impiorum devorat iniquitatem.
Shahidi mpotofu huidhihaki haki na kinywa cha waovu humeza uovu.
29 Parata sunt derisoribus iudicia: et mallei percutientes stultorum corporibus.
Hukumu ipo tayari kwa wenye dhihaka na mjeledi kwa migongo ya wapumbavu.
