Proverbiorum 19

1 Melior est pauper, qui ambulat in simplicitate sua, quam dives torquens labia sua, et insipiens.

Nasaysayaat ti nakurapay a tao nga agbibiag iti kinalinteg ngem iti maysa a maag a dakes ti panagsasaona.

2 Ubi non est scientia animæ, non est bonum: et qui festinus est pedibus, offendet.

Kasta met, a saan a nasayaat ti agtarigagay nga awanan iti pannakaammo, ken ti tumaray a nakaparpartak ket maiyaw-awan iti dalan.

3 Stultitia hominis supplantat gressus eius: et contra Deum fervet animo suo.

Ti kinamaag ti maysa a tao ti mangdadael iti biagna, ken busbusorenna ni Yahweh.

4 Divitiæ addunt amicos plurimos: a paupere autem et hi, quos habuit, separantur.

Umado ti gagayyem gapu iti kinabaknang, ngem maisina ti nakurapay a tao kadagiti gagayyemna.

5 Testis falsus non erit impunitus: et qui mendacia loquitur, non effugiet.

Saan a mabalin a saan a madusa ti maysa a palso a saksi, ken saan a makalibas ti agisawsawang iti inuulbod.

6 Multi colunt personam potentis, et amici sunt dona tribuentis.

Adunto dagiti dumawat iti pabor manipud iti mannangited a tao, ken tunggal maysa ket gayyem ti manangted iti sagut.

7 Fratres hominis pauperis oderunt eum: insuper et amici procul recesserunt ab eo. Qui tantum verba sectatur, nihil habebit:

Amin a kakabsat ti nakurapay a tao ket kagurada isuna; ad-adda pay ngarud nga ad-adaywan isuna dagiti gagayyemna! Aw-awaganna ida, ngem awandan.

8 qui autem possessor est mentis, diligit animam suam, et custos prudentiæ inveniet bona.

Ti mangnaynayon iti kinasiribna ket ipatpategna ti bukodna a biag; ti mangsalsalimetmet iti pannakaawat ket makabirok iti naimbag.

9 Falsus testis non erit impunitus: et qui loquitur mendacia, peribit.

Saan a mabalin a saan a madusa ti maysa a palso a saksi, ngem mapukaw ti agisawsawang iti inuulbod.

10 Non decent stultum deliciæ: nec servum dominari principibus.

Saan a rumbeng nga agbiag iti narang-ay ti maysa a maag - ad-adda a saan a rumbeng nga iturayan ti maysa a tagabu dagiti prinsipe.

11 Doctrina viri per patientiam noscitur: et gloria eius est iniqua prætergredi.

Ti pannakaammo ti mangmangted iti kabaelan iti maysa a tao tapno saan a nalaka a makaunget, ken pakaidayawanna ti panangpalabasna iti nagbasolanda kenkuana.

12 Sicut fremitus leonis, ita et regis ira: et sicut ros super herbam, ita et hilaritas eius.

Ti pungtot ti ari ket kasla panagngernger ti urbon a leon, ngem ti asina ket kasla linnaaw kadagiti karuotan.

13 Dolor patris, filius stultus: et tecta iugiter perstillantia, litigiosa mulier.

Ti maag nga anak ket pakaibabainan ti amana, ken ti dumanayudom nga asawa a babai ket kas iti danum nga agtedtedted a kanayon.

14 Domus, et divitiæ dantur a parentibus: a Domino autem proprie uxor prudens.

Ti balay ken kinabaknang ket matawtawid manipud kadagiti nagannak, ngem ti nanakem nga asawa a babai ket aggapu kenni Yahweh.

15 Pigredo immittit soporem, et anima dissoluta esuriet.

Ti kinasadut ket paturogenna ti tao, ngem agbisin ti tao a saanna a kayat ti agtrabaho.

16 Qui custodit mandatum, custodit animam suam: qui autem negligit viam suam, mortificabitur.

Ti tao a mangtungtungpal iti bilin ket salsaluadanna ti biagna, ngem matay ti tao a saan a mangutob iti maipanggep kadagiti wagasna.

17 Fœneratur Domino qui miseretur pauperis: et vicissitudinem suam reddet ei.

Ti siasinoman a naasi kadagiti nakurapay ket kasla padpadawatanna ni Yahweh, ket bayadanto ni Yahweh isuna kadagiti inaramidna.

18 Erudi filium tuum, ne desperes: ad interfectionem autem eius ne ponas animam tuam.

Disiplinaam ti anakmo kabayatan nga adda pay namnama, ken saanmo koma nga itulok a mapukaw ti biagna.

19 Qui impatiens est, sustinebit damnum: et cum rapuerit, aliud apponet.

Masapul a bayadan ti tao a managpungtot ti pannusa; no ispalem isuna, masapul nga aramidem daytoy iti mamindua.

20 Audi consilium, et suscipe disciplinam, ut sis sapiens in novissimis tuis.

Denggem ti balakad ken awatem ti pannursuro, tapno sumiribka agingga iti pagpatinggaan ti biagmo.

21 Multæ cogitationes in corde viri: voluntas autem Domini permanebit.

Adu dagiti plano iti puso ti maysa a tao, ngem ti plano ni Yahweh ti matungpal.

22 Homo indigens misericors est: et melior est pauper quam vir mendax.

Ti kinapudno ti tartarigagayan ti maysa a tao, ken nasaysayaat ti nakurapay a tao ngem ti ulbod.

23 Timor Domini ad vitam: et in plenitudine commorabitur, absque visitatione pessima.

Ti panangidaydayaw kenni Yahweh ti mangiturturong kadagiti tattao iti biag; mapnek ti siasinoman nga addaan kadagitoy ken saan a madangran.

24 Abscondit piger manum suam sub ascella, nec ad os suum applicat eam.

Idisso ti sadut ti imana iti pinggan; a saanna payen a maingato daytoy nga isubo iti ngiwatna.

25 Pestilente flagellato stultus sapientior erit: si autem corripueris sapientem, intelliget disciplinam.

No dangram ti mananglais, agbalin a nanakem ti nengneng; ilintegmo ti adda pannakaawatna ket magun-odnanto ti pannakaammo.

26 Qui affligit patrem, et fugat matrem, ignominiosus est et infelix.

Ti tao a taktakawanna ti amana ken pagtaltalawenna ti inana ket anak a mangipapaay iti pakaibabainan ken pakaum-umsian.

27 Non cesses fili audire doctrinam, nec ignores sermones scientiæ.

No isardengmo ti dumngeg iti pannursuro, anakko, malipatam dagiti sasao iti pannakaammo.

28 Testis iniquus deridet iudicium: et os impiorum devorat iniquitatem.

Lalaisen ti dakes a saksi ti hustisia, ken tiltilmunen ti ngiwat dagiti nadangkes ti basol.

29 Parata sunt derisoribus iudicia: et mallei percutientes stultorum corporibus.

Nakasaganan ti panangukom para kadagiti mananglais, ken ti saplit para kadagiti bukot dagiti maag.