Proverbiorum 16
1 Hominis est animam præparare: et Domini gubernare linguam.
Karoorri garaa kan namaa ti; deebiin arrabaa garuu Waaqayyo biraa dhufa.
2 Omnes viæ hominis patent oculis eius: spirituum ponderator est Dominus.
Nama tokko karaan isaa hundi qulqulluu itti fakkaata; yaada namaa garuu Waaqayyotu madaala.
3 Revela Domino opera tua, et dirigentur cogitationes tuæ.
Waan hojjettu hunda Waaqayyotti kennadhu; karoorri kees siif milkaaʼa.
4 Universa propter semetipsum operatus est Dominus: impium quoque ad diem malum.
Waaqayyo waan hunda kaayyoo ofii isaatiif hojjeta; hamoota iyyuu guyyaa badiisaatiif qopheessa.
5 Abominatio Domini est omnis arrogans: etiam si manus ad manum fuerit, non est innocens. Initium viæ bonæ, facere iustitiam: accepta est autem apud Deum magis, quam immolare hostias.
Namni of tuulu kam iyyuu fuula Waaqayyoo duratti balfamaa dha; dhugumaan inni utuu hin adabamin hin hafu.
6 Misericordia et veritate redimitur iniquitas: et in timore Domini declinatur a malo.
Namni jaalalaa fi amanamummaadhaan araara cubbuu argata; Waaqayyoon sodaachuudhaanis hammina irraa cita.
7 Cum placuerint Domino viæ hominis, inimicos quoque eius convertet ad pacem.
Yoo karaan namaa Waaqayyoon gammachiise, inni akka diinonni isaas nagaan isa wajjin jiraatan ni godha.
8 Melius est parum cum iustitia, quam multi fructus cum iniquitate.
Galii guddaa jalʼinaan argatan mannaa waan xinnoo qajeelummaan argatan wayya.
9 Cor hominis disponit viam suam: sed Domini est dirigere gressus eius.
Namni garaa isaa keessatti karaa isaa karoorfata; Waaqayyo garuu tarkaanfii isaa illee ni murteessa.
10 Divinatio in labiis regis, in iudicio non errabit os eius.
Hidhiin mootii hooda dubbata; afaan isaa illee murtii hin jalʼisu.
11 Pondus et statera iudicia Domini sunt: et opera eius omnes lapides sacculi.
Madaallii fi safartuun qajeelaan kan Waaqayyoo ti; ulfinni korojoo keessa jiru hundinuu hojii isaa ti.
12 Abominabiles regi qui agunt impie: quoniam iustitia firmatur solium.
Sababii teessoon qajeelummaadhaan jabaatee dhaabatuuf mootonni waan hamaa hojjechuu ni balfu.
13 Voluntas regum labia iusta: qui recta loquitur, diligetur:
Mootonni afaan dhugaa dubbatutti ni gammadu; isaan nama dhugaa dubbatu ni jaallatu.
14 Indignatio regis, nuncii mortis: et vir sapiens placabit eam.
Dheekkamsi mootii ergamaa duʼaa ti; namni ogeessi garuu ni qabbaneessa.
15 In hilaritate vultus regis, vita: et clementia eius quasi imber serotinus.
Jireenyi ifa fuula mootii keessa jira; surraan isaa akkuma duumessa bokkaa arfaasaa ti.
16 Posside sapientiam, quia auro melior est: et acquire prudentiam, quia pretiosior est argento.
Ogummaa argachuun warqee caala; hubannaa argachuunis meetii caala!
17 Semita iustorum declinat mala: custos animæ suæ servat viam suam.
Daandiin nama tolaa hammina irraa fagoo dha; namni karaa isaa eegus jireenya isaa eeggata.
18 Contritionem præcedit superbia: et ante ruinam exaltatur spiritus.
Of tuuluun badiisaan dura, of bokoksuunis kufaatiin dura deema.
19 Melius est humiliari cum mitibus, quam dividere spolia cum superbis.
Warra of tuulu wajjin boojuu qooddachuu mannaa, hafuuraan gad of qabanii warra cunqurfame wajjin jiraachuu wayya.
20 Eruditus in verbo reperiet bona: et qui sperat in Domino, beatus est.
Namni gorsa fudhatu kam iyyuu ni milkaaʼa; kan Waaqayyoon amanatus eebbifamaa dha.
21 Qui sapiens est corde, appellabitur prudens: et qui dulcis eloquio, maiora percipiet.
Namni garaadhaan ogeessa taʼe qalbeeffataa jedhama; dubbiin miʼaawu immoo gorsa dabala.
22 Fons vitæ eruditio possidentis: doctrina stultorum fatuitas.
Hubannaan nama isa qabuuf madda jireenyaa ti; gowwummaan garuu gowwootatti adabbii fida.
23 Cor sapientis erudiet os eius: et labiis eius addet gratiam.
Garaan nama ogeessaa arraba isaa qajeelcha; afaan isaas gorsa dabala.
24 Favus mellis, composita verba: dulcedo animæ, sanitas ossium.
Dubbiin nama gammachiisu dhaaba dammaa ti; inni lubbuutti ni miʼaawa; lafees ni fayyisa.
25 Est via quæ videtur homini recta: et novissima eius ducunt ad mortem.
Karaan qajeelaa namatti fakkaatu tokko jira; dhuma irratti garuu duʼatti nama geessa.
26 Anima laborantis laborat sibi, quia compulit eum os suum:
Fedhiin hojjetaan tokko nyaataaf qabu hojiif isa kakaasa; beelaʼuun isaas ittuma cima.
27 Vir impius fodit malum, et in labiis eius ignis ardescit.
Namni faayidaa hin qabne hammina malata; haasaan isaas akkuma ibidda waa gubuu ti.
28 Homo perversus suscitat lites: et verbosus separat principes.
Namni jalʼaan lola kakaasa; hamattuun immoo michoota walitti dhiʼaatan gargar baafti.
29 Vir iniquus lactat amicum suum: et ducit eum per viam non bonam.
Namni jeequmsaan deemu ollaa isaa gowwoomsee karaa jalʼaatti isa geessa.
30 Qui attonitis oculis cogitat prava, mordens labia sua, perficit malum.
Namni ija qisu jalʼina karoorfata; kan hidhii ciniinnatu immoo hammina fida.
31 Corona dignitatis senectus, quæ in viis iustitiæ reperietur.
Arriin gonfoo ulfinaa ti; innis karaa qajeelaadhaan argama.
32 Melior est patiens viro forti: et qui dominatur animo suo, expugnatore urbium.
Goota waraanaa irra nama obsa qabu, nama magaalaa tokko boojiʼee fudhatu irra kan of qabu wayya.
33 Sortes mittuntur in sinum, sed a Domino temperantur.
Ixaan gudeeda irratti buufama; murtoon isaa garuu guutumaan guutuutti Waaqayyo biraa dhufa.
