Lucam 9
1 Convocatis autem duodecim Apostolis, dedit illis virtutem, et potestatem super omnia dæmonia, et ut languores curarent.
Ri Jesús xuꞌsikꞌij ri kabꞌlajuj utijoxelabꞌ, xuya kwinem chike chi resaxik ronojel ri itzel taq uxlabꞌal xuqujeꞌ chukunaxik yabꞌilal.
2 Et misit illos prædicare regnum Dei, et sanare infirmos.
Xuꞌtaq bꞌik chutzijoxik ri ajawarem rech ri Dios, xuqujeꞌ chikikunaxik ri yawabꞌibꞌ
3 Et ait ad illos: Nihil tuleritis in via, neque virgam, neque peram, neque panem, neque pecuniam, neque duas tunicas habeatis.
Xubꞌij ri Jesús chike: Mikꞌam bꞌik jun jastaq ri kajawataj chiꞌwe pa ri bꞌe, mikꞌam bꞌik ichꞌamiꞌy, ichim, ikaxlan wa, irajil, xuqujeꞌ mikꞌam bꞌik kebꞌ wok iwatzꞌyaq.
4 Et in quamcumque domum intraveritis, ibi manete, et inde ne exeatis.
Chixkanaj kanoq pa japachike ja ri kixok wi, chixkꞌol chilaꞌ kꞌa chixel na loq pa ri tinimit.
5 Et quicumque non receperint vos: exeuntes de civitate illa, etiam pulverem pedum vestrorum excutite in testimonium supra illos.
We man kixkꞌamawaꞌx pa jun tinimit, chitota kan ri ulew che ri iwaqan are kixel la chilaꞌ, jeriꞌ kiqꞌalajisaj chi man xixkꞌamawaꞌx taj.
6 Egressi autem circuibant per castella evangelizantes, et curantes ubique.
Xebꞌe kꞌut ri tijoxelabꞌ, xkitzijoj ri utz laj tzij pa taq ronojel ri leꞌaj, xuqujeꞌ xeꞌkikunaj ri winaq.
7 Audivit autem Herodes tetrarcha omnia, quæ fiebant ab eo, et hæsitabat eo quod diceretur
Ri nim taqanel Herodes Tetrarca xretaꞌmaj ronojel ri tajin kakꞌulmatajik. Xmayijanik rumal cher e kꞌo jujun winaq kakibꞌij chi xkꞌastaj ri Juan Bꞌanal qasanaꞌ.
8 a quibusdam: Quia Ioannes surrexit a mortuis: a quibusdam vero: Quia Elias apparuit: ab aliis autem: Quia propheta unus de antiquis surrexit.
E kꞌo xuqujeꞌ kebꞌinik are Elías xukꞌut ribꞌ, e jujun xuqujeꞌ kakibꞌij jun laꞌ chike ri najtir taq qꞌalajisal rech ri utzij ri Dios ri xkꞌastaj loq.
9 Et ait Herodes: Ioannem ego decollavit: Quis est autem iste, de quo ego talia audio? Et quærebat videre eum.
Xubꞌij ri Herodes: In xintaqan chi resaxik ri ujolom ri Juan. ¿Jachin ta kꞌu waꞌ we achi riꞌ we kabꞌanow taq we jastaq riꞌ? Are kꞌu karaj karil uwach ri Jesús.
10 Et reversi Apostoli, narraverunt illi quæcumque fecerunt: et assumptis illis secessit seorsum in locum desertum, qui est Bethsaidæ.
Are xetzalij loq ri tijoxelabꞌ, xkitzijoj che ri Jesús ri xkibꞌano. Ri Jesús xuꞌkꞌam bꞌik, xebꞌe kitukel pa ri tinimit Betsaida.
11 Quod cum cognovissent turbæ, secutæ sunt illum: et excepit eos, et loquebatur illis de regno Dei, et eos, qui cura indigebant, sanabat.
Ri winaq are xketaꞌmaj jawjeꞌ xeꞌ wi ri Jesús xkitereneꞌj bꞌik. Xuꞌkꞌamawaꞌj kꞌu ri Jesús, xutzijoj ri ajawarem ri Dios chike, xuqujeꞌ xuꞌkunaj ri kajawataj kunanik chike.
12 Dies autem cœperat declinare. Et accedentes duodecim dixerunt illi: Dimitte turbas, ut euntes in castella, villasque quæ circa sunt, divertant, et inveniant escas: quia hic in loco deserto sumus.
Are xqaj qꞌij, xeqet ri tijoxelabꞌ rukꞌ, xkibꞌij che: Cheꞌtaqa la bꞌik ri winaq pa taq ri naqaj taq tinimit chutzukuxik kiwa xuqujeꞌ jun kꞌolibꞌal jawjeꞌ kekanaj wi kanoq, maj kariqitaj waral jawjeꞌ ri uj kꞌo wi.
13 Ait autem ad illos: Vos date illis manducare. At illi dixerunt: Non sunt nobis plus quam quinque panes, et duo pisces: nisi forte nos eamus, et emamus in omnem hanc turbam escas.
Ri Jesús xubꞌij chike: Chiꞌtzuqu ix. Ri tijoxelabꞌ xkibꞌij: Xaq xwi jobꞌ kaxlan wa xuqujeꞌ kebꞌ kar kꞌo qukꞌ, o are kaj la keꞌqaloqꞌo la kiwa konojel we winaq ri.
14 Erant autem fere viri quinque millia. Ait autem ad discipulos suos: Facite illos discumbere per convivia quinquagenos.
Jewaꞌ xkibꞌij rumal cher xkilo chi e jobꞌ mil achyabꞌ e kꞌolik, ri Jesús xubꞌij chike: Chibꞌij chike ketꞌuyiꞌ pa puq rech nikꞌaj ciento.
15 Et ita fecerunt. Et discumbere fecerunt omnes.
Jewaꞌ xkibꞌan ri tijoxelabꞌ xeꞌkitaq konojel ri winaq rech ketꞌuyiꞌk.
16 Acceptis autem quinque panibus, et duobus piscibus, respexit in cælum: et benedixit illis, et fregit, et distribuit discipulis suis, ut ponerent ante turbas.
Xukꞌam ri Jesús ri jobꞌ kaxlan wa xuqujeꞌ ri kebꞌ kar, xkaꞌy chikaj, xutewechiꞌj, xupirij. Kꞌa te riꞌ xuya chike ri utijoxelabꞌ rech kakijach chike ri winaq.
17 Et manducaverunt omnes, et saturati sunt. Et sublatum est quod superfuit illis, fragmentorum cophini duodecim.
Konojel ri winaq xewaꞌik xuqujeꞌ xenojik, are xkimulij ri chꞌaqaꞌp taq kaxlan wa, kabꞌlajuj chakach xmulitajik.
18 Et factum est cum solus esset orans, erant cum illo et discipuli: et interrogavit illos, dicens: Quem me dicunt esse turbæ?
Jun qꞌijal are tajin kubꞌan chꞌawem ri Jesús, e rachiꞌl ri utijoxelabꞌ xuta chike: ¿In jachin in kakibꞌij ri winaq?
19 At illi responderunt, et dixerunt: Ioannem Baptistam, alii autem Eliam, alii vero quia unus Propheta de prioribus surrexit.
Ri utijoxelabꞌ xkibꞌij che: E kꞌo jujun kakibꞌij chi lal lal Juan Bꞌanal qasanaꞌ, e jujun chik kakibꞌij chi lal lal Elías, e jujun chik kakibꞌij chi lal jun chike ri e najtir taq tzijol rech ri utzij ri Dios, ri xkꞌastaj loq.
20 Dixit autem illis: Vos autem quem me esse dicitis? Respondens Simon Petrus dixit: Christum Dei.
Ri Jesús xuta chike: In ¿jachin kꞌu in kibꞌij ix? Lal lal Cristo rech ri Dios, xcha ri Pedro.
21 At ille increpans illos, præcepit ne cui dicerent hoc,
Ri Jesús xuꞌpixibꞌaj ri utijoxelabꞌ rech man kakitzijoj taj we riꞌ che jachinaq. Xubꞌij xuqujeꞌ chike:
22 dicens: Quia oportet Filium hominis multa pati, et reprobari a senioribus, et principibus sacerdotum, et scribis, et occidi, et tertia die resurgere.
Ri uKꞌojol ri Achi kuriq na kꞌax, ketzelax na uwach kumal ri e kꞌamal taq bꞌe, ri e kinimaꞌqil ri e bꞌanal taq chꞌawem cho ri Dios xuqujeꞌ ri aꞌjtijabꞌ rech ri taqanik. Sibꞌalaj choqꞌaqꞌ wi chi kakamisax na churox qꞌij kꞌut kakꞌastaj uwach.
23 Dicebat autem ad omnes: Si quis vult post me venire, abneget semetipsum, et tollat crucem suam quotidie, et sequatur me.
Xubꞌij kꞌu chike konojel: We kꞌo jun karaj kubꞌan nutijoxel, mubꞌan ri urayinik, ronojel qꞌij reqaj ri ucheꞌ ripbꞌal xuqujeꞌ chinutereneꞌj.
24 Qui enim voluerit animam suam salvam facere, perdet illam: nam qui perdiderit animam suam propter me, salvam faciet illam.
Xapachin ri karaj kukol ri ukꞌaslemal, kasach na uwach riꞌ. Xapachin kꞌu ri kuya ri ukꞌaslemal wumal we kakolotaj na riꞌ.
25 Quid enim proficit homo, si lucretur universum mundum, se autem ipsum perdat, et detrimentum sui faciat?
¿Jas kutayij che ri achi kuchꞌek ronojel ri qꞌinomal rech ri uwachulew kꞌa te riꞌ ke pa jun alik kaxkꞌolal?
26 Nam qui me erubuerit, et meos sermones: hunc Filius hominis erubescet cum venerit in maiestate sua, et Patris, et sanctorum Angelorum.
We kꞌo jun kakꞌix chwe, xuqujeꞌ kukꞌixibꞌej ri nutzij, kakꞌix xuqujeꞌ na ri uKꞌojol ri Achi che are kape pa ri ujuluwem xuqujeꞌ pa ri ujuluwem ri Tataxel xuqujeꞌ kech ri Tyoxalaj taq angelibꞌ.
27 Dico autem vobis vere: sunt aliqui hic stantes, qui non gustabunt mortem donec videant regnum Dei.
Kinbꞌij xuqujeꞌ chiꞌwe chi e kꞌo winaq ri e kꞌo waral man kekam ta na, we man nabꞌe kakil ri ajawarem rech ri Dios.
28 Factum est autem post hæc verba fere dies octo, et assumpsit Petrum, et Iacobum, et Ioannem, et ascendit in montem ut oraret.
Wajxaqibꞌ qꞌij ubꞌim ri Jesús we jastaq riꞌ, xpaqꞌi puꞌwiꞌ jun juyubꞌ chubꞌanik chꞌawem, e rachiꞌl ri Pedro, ri Juan xuqujeꞌ ri Jacobo.
29 Et facta est, dum oraret, species vultus eius altera: et vestitus eius albus et refulgens.
Tajin kubꞌan chꞌawem are xkꞌexkꞌobꞌ ri upalaj, xsaqir ri ratzꞌyaq xuqujeꞌ xuchapleꞌj chuplinem.
30 Et ecce duo viri loquebantur cum illo. Erant autem Moyses, et Elias, visi in maiestate:
Xkikꞌut xuqujeꞌ kibꞌ e kebꞌ achyabꞌ ketzijon rukꞌ ri Jesús, are Moisés rachiꞌl Elías.
31 et dicebant excessum eius, quem completurus erat in Ierusalem.
Sibꞌalaj jeꞌl ri ujuluwem ri kipalaj. Ketzijon rukꞌ ri Jesús, puꞌwiꞌ ri ukamikal ri kakꞌulmataj na pa ri tinimit Jerusalén.
32 Petrus vero, et qui cum illo erant, gravati erant somno. Et evigilantes viderunt maiestatem eius, et duos viros, qui stabant cum illo.
Ri Pedro kꞌut xuqujeꞌ ri e rachiꞌl e kaminaq che waram, are xekꞌastaj qꞌanoq, xeꞌkil we kebꞌ winaq riꞌ xuqujeꞌ ri ujuluwem.
33 Et factum est cum discederent ab illo, ait Petrus ad Iesum: Præceptor, bonum est nos hic esse: et faciamus tria tabernacula, unum Tibi, et unum Moysi, et unum Eliæ: nesciens quid diceret.
Are kakibꞌan bꞌenam ri e kebꞌ achyabꞌ, xpe ri Pedro, xuchapleꞌj chꞌawem pune man qas ta kuchomaj jas ri tajin kubꞌij: Ajtij, utz waꞌ kujkanaj waral. Kaqayaq oxibꞌ alaj taq ja, jun ech la, jun rech le Moisés, xuqujeꞌ jun rech le Elías.
34 Hæc autem illo loquente, facta est nubes, et obumbravit eos: et timuerunt, intrantibus illis in nubem.
Tajin kachꞌaw na are xaq kꞌa te xpe jun sutzꞌ xechꞌuqutaj chupam, xkixiꞌj kꞌu kibꞌ.
35 Et vox facta est de nube, dicens: Hic est Filius meus dilectus, ipsum audite.
Xpe kꞌu jun chꞌabꞌal pa ri sutzꞌ kubꞌij: Are waꞌ ri loqꞌalaj nukꞌojol, chitatabꞌej ri kubꞌij.
36 Et dum fieret vox, inventus est Iesus solus. Et ipsi tacuerunt, et nemini dixerunt in illis diebus quidquam ex his, quæ viderant.
Are xtaniꞌ ri chꞌabꞌal, xebꞌe ri e rachiꞌl ri Jesús. Maj kꞌu jachin che xkitzijoj wi ri tijoxelabꞌ ri xkilo.
37 Factum est autem in sequenti die, descendentibus illis de monte, occurrit illis turba multa.
Chukabꞌ qꞌij, are xeqaj loq puꞌwiꞌ ri juyubꞌ, e kꞌi winaq xeꞌl bꞌik chi kikꞌulaxik.
38 Et ecce vir de turba exclamavit, dicens: Magister, obsecro te, respice in filium meum quia unicus est mihi:
Kꞌo kꞌu jun achi chikixoꞌl ri winaq, ko xchꞌawik, xubꞌij: Ajtij, bꞌana la jun toqꞌobꞌ chwe, toꞌo la le nukꞌojol.
39 et ecce spiritus apprehendit eum, et subito clamat, et elidit, et dissipat eum cum spuma, et vix discedit dilanians eum:
Kꞌo jun itzel uxlabꞌal che, xaq kꞌa teꞌ kuraqaqej uchiꞌ, katontiꞌrik, kawusuw upuꞌchiꞌ. Tajin kubꞌan kꞌax che.
40 et rogavi discipulos tuos ut eiicerent illum, et non potuerunt.
Xeꞌnbꞌochiꞌj ri tijoxelabꞌ la kakesaj bꞌik ri itzel uxlabꞌal, man xekwin ta kꞌut.
41 Respondens autem Iesus, dixit: O generatio infidelis, et perversa, usquequo ero apud vos, et patiar vos? Adduc huc filium tuum.
Ri Jesús xubꞌij: Ri ix winaq sibꞌalaj man kixkojon taj, xuqujeꞌ man sukꞌ ta riꞌ bꞌe. ¿Jampaꞌ xaq in kꞌo iwukꞌ che ikochꞌik? Chakꞌama loq ri akꞌojol.
42 Et cum accederet, elisit illum dæmonium, et dissipavit.
Ri itzel uxlabꞌal xutzaq ri ala pa ri ulew are tajin kaqebꞌ loq. Ri Jesús kꞌut xresaj bꞌik ri itzel uxlabꞌal, xukunaj ri ala, kꞌa te riꞌ xutzalij bꞌik che ri utat.
43 Et increpavit Iesus spiritum immundum, et sanavit puerum, et reddidit illum patri eius.
Konojel ri winaq xkimayijaj ri nimalaj uchuqꞌabꞌ ri Dios. Are tajin kemayijan ri winaq che ri xubꞌan ri Jesús, ri Jesús xubꞌij chike ri utijoxelabꞌ:
44 Stupebant autem omnes in magnitudine Dei: omnibusque mirantibus in omnibus, quæ faciebat, dixit ad discipulos suos: Ponite vos in cordibus vestris sermones istos: Filius enim hominis futurum est ut tradatur in manus hominum.
Qas chikojo retal we kinbꞌij chiꞌwe, ri uKꞌojol ri Achi kajach na pa kiqꞌabꞌ ri achyabꞌ.
45 At illi ignorabant verbum istud, et erat velatum ante eos ut non sentirent illud: et timebant eum interrogare de hoc verbo.
Ri utijoxelabꞌ man xkichomaj taj jas ri xubꞌij chike. Jeriꞌ rumal cher tzꞌapital ri kibꞌoqꞌoch rech man kakichꞌobꞌ taj. Man kꞌo ta kꞌu jun karaj kuta che jas ri karaj kubꞌij.
46 Intravit autem cogitatio in eos, quis eorum maior esset.
Ri tijoxelabꞌ kꞌut xkichapleꞌj utzijoxik rij jachin ri qas nim uqꞌij chike.
47 At Iesus videns cogitationes cordis illorum, apprehendit puerum, et statuit illum secus se,
Retaꞌm ri Jesús ri tajin kakichomaj rumal riꞌ xukꞌam apanoq jun laj nitzꞌ akꞌal, xuya chuxukut.
48 et ait illis: Quicumque susceperit puerum istum in nomine meo, me recipit: et quicumque me receperit, recipit eum, qui me misit. Nam qui minor est inter vos omnes, hic maior est.
Kꞌa te riꞌ xubꞌij: Ri kukꞌamawaꞌj we akꞌal riꞌ pa ri nubꞌiꞌ, in kinukꞌamawaꞌj, xuqujeꞌ ri kinukꞌamawaꞌj, kukꞌamawaꞌj ri xintaqow loq. Are sibꞌalaj nim uqꞌij ri man nim ta uqꞌij chi ixoꞌl ix.
49 Respondens autem Ioannes dixit: Præceptor, vidimus quemdam in nomine tuo eiicientem dæmonia, et prohibuimus eum: quia non sequitur nobiscum.
Ajtij, xcha ri Juan, xqil jun achi tajin keꞌresaj itzel taq uxlabꞌal pa ri bꞌiꞌ la, ri uj xqaqꞌil kanoq rumal cher man qachiꞌl taj.
50 Et ait ad illum Iesus: Nolite prohibere: qui enim non est adversum vos, pro vobis est.
Ri Jesús xubꞌij che: Man kiꞌqꞌil taj. Ri man qakꞌulel taj, qachiꞌl riꞌ.
51 Factum est autem dum complerentur dies assumptionis eius, et ipse faciem suam firmavit ut iret in Ierusalem.
Are xqeteqobꞌ loq ri qꞌij are katzalij ri Jesús pa ri kaj, xuchap ukꞌuꞌx keꞌ pa ri tinimit Jerusalén.
52 Et misit nuncios ante conspectum suum: et euntes intraverunt in civitatem Samaritanorum ut parerent illi.
Xuꞌtaq bꞌik u taqoꞌn kenabꞌej apanoq keꞌkisukꞌumaj ri kꞌolibꞌal jawjeꞌ kawar wi pa ri tinimit ri kꞌo pa Samaria.
53 Et non receperunt eum, quia facies eius erat euntis in Ierusalem.
Ri winaq aꞌj chilaꞌ man xkikꞌulaj ta ri Jesús, rumal cher xkilo chi pa Jerusalén bꞌenam wi rij.
54 Cum vidissent autem discipuli eius Iacobus, et Ioannes, dixerunt: Domine, vis dicimus ut ignis descendat de cælo, et consumat illos?
Are xkil ri tijoxelabꞌ Jacobo xuqujeꞌ ri Juan ri xkꞌulmatajik, xkita che ri Jesús: Ajawxel, ¿la kaj la kaqata chikajil qꞌaqꞌ pa kiwiꞌ we winaq riꞌ rech kejaꞌrik?
55 Et conversus increpavit illos, dicens: Nescitis cuius spiritus estis?
Xtzalqꞌomij ri Jesús, xuꞌyajo.
56 Filius hominis non venit animas perdere, sed salvare. Et abierunt in aliud castellum.
Kꞌa te riꞌ xkitaqej. Xebꞌe pa jun leꞌaj chik.
57 Factum est autem: ambulantibus illis in via, dixit quidam ad illum: Sequar te quocumque ieris.
Are e bꞌenaq pa ri bꞌe, jun achi xubꞌij che ri Jesús: Kinteriꞌ chij la xapawjeꞌ keꞌ wi la.
58 Dixit illi Iesus: Vulpes foveas habent, et volucres cæli nidos: Filius autem hominis non habet ubi caput reclinet.
Xubꞌij ri Jesús che: Ri e par e kꞌo kijul, ri aꞌwaj kerapinik kꞌo kisok. Are kꞌu ri uKꞌojol ri Achi maj jawjeꞌ kuqꞌoyobꞌa wi ri ujolom.
59 Ait autem ad alterum: Sequere me. Ille autem dixit: Domine permitte mihi primum ire, et sepelire patrem meum.
Xubꞌij ri Jesús che jun chik: Chatteren chwij. Ri achi xubꞌij: Ajawxel, ya la bꞌe chwe kinwil na kanoq kamuq ri nutat.
60 Dixitque ei Iesus: Sine ut mortui sepeliant mortuos suos: tu autem vade, et annuncia regnum Dei.
Ri Jesús xubꞌij che: Chaya bꞌe chike ri e kaminaqibꞌ keꞌkimuq ri e kech kaminaqibꞌ. Ri at kꞌut chatan loq, chatzijoj ri ajawarem rech ri Dios.
61 Et ait alter: Sequar te Domine, sed permitte mihi primum renunciare his, quæ domi sunt.
Jun achi chik xubꞌij: Ajawxel, kinteriꞌ chij la, xwi ya na la bꞌe chwe kenchꞌabꞌej kan ri e kꞌo pa ri wachoch.
62 Ait ad illum Iesus: Nemo mittens manum suam ad aratrum, et respiciens retro, aptus est regno Dei.
Ri Jesús xubꞌij che: Man taqal ta che jun winaq kok pa ri ajawarem rech ri Dios we nabꞌe kuya ri uqꞌabꞌ puꞌwiꞌ ri arado kꞌa te riꞌ kakaꞌy kan chirij.
