Romanos 3
1 Quid ergo amplius Judæo est? aut quæ utilitas circumcisionis?
What thanne is more to a Jew, or what profit of circumcisioun?
2 Multum per omnem modum. Primum quidem quia credita sunt illis eloquia Dei.
Myche bi al wise; first, for the spekyngis of God `weren bitakun to hem.
3 Quid enim si quidam illorum non crediderunt? numquid incredulitas illorum fidem Dei evacuabit? Absit.
And what if summe of hem bileueden not? Whethir the vnbileue of hem hath auoidid the feith of God?
4 Est autem Deus verax: omnis autem homo mendax, sicut scriptum est: [Ut justificeris in sermonibus tuis: et vincas cum judicaris.]
God forbede. For God is sothefast, but ech man a liere; as it is writun, That thou be iustified in thi wordis, and ouercome, whanne thou art demed.
5 Si autem iniquitas nostra justitiam Dei commendat, quid dicemus? Numquid iniquus est Deus, qui infert iram?
But if oure wickidnesse comende the riytwisnesse of God, what shulen we seie? Whether God is wickid, that bryngith in wraththe?
6 secundum hominem dico. Absit. Alioquin quomodo judicabit Deus hunc mundum?
Aftir man Y seie. God forbede. Ellis hou schal God deme this world?
7 Si enim veritas Dei in meo mendacio abundavit in gloriam ipsius: quid adhuc et ego tamquam peccator judicor?
For if the treuthe of God hath aboundid in my lessyng, in to the glorie of hym, what yit am Y demed as a synner?
8 et non (sicut blasphemamur, et sicut aiunt quidam nos dicere) faciamus mala ut veniant bona: quorum damnatio justa est.
And not as we ben blasfemed, and as summen seien that we seien, Do we yuele thingis, that gode thingis come. Whos dampnacioun is iust.
9 Quid ergo? præcellimus eos? Nequaquam. Causati enim sumus Judæos et Græcos omnes sub peccato esse,
What thanne? Passen we hem? Nay; for we han schewid bi skile, that alle bothe Jewis and Grekis ben vndur synne,
10 sicut scriptum est: [Quia non est justus quisquam:
as it is writun, For ther is no man iust;
11 non est intelligens, non est requirens Deum.
ther is no man vndurstondynge, nethir sekynge God.
12 Omnes declinaverunt, simul inutiles facti sunt: non est qui faciat bonum, non est usque ad unum.
Alle bowiden a wey, togidere thei ben maad vnprofitable; ther is noon that doith good thing, there is noon `til to oon.
13 Sepulchrum patens est guttur eorum, linguis suis dolose agebant: venenum aspidum sub labiis eorum:
The throte of hem is an opyn sepulcre; with her tungis thei diden gilefuli; the venym of snakis is vndur her lippis.
14 quorum os maledictione, et amaritudine plenum est:
The mouth of whiche is ful of cursyng and bitternesse;
15 veloces pedes eorum ad effundendum sanguinem:
the feet of hem ben swifte to schede blood.
16 contritio et infelicitas in viis eorum:
Sorewe and cursidnesse ben in the weies of hem,
17 et viam pacis non cognoverunt:
and thei knewen not the weie of pees;
18 non est timor Dei ante oculos eorum.]
the drede of God is not bifor her iyen.
19 Scimus autem quoniam quæcumque lex loquitur, iis, qui in lege sunt, loquitur: ut omne os obstruatur, et subditus fiat omnis mundus Deo:
And we witen, that what euere thingis the lawe spekith, it spekith to hem that ben in the lawe, that ech mouth be stoppid, and ech world be maad suget to God.
20 quia ex operibus legis non justificabitur omnis caro coram illo. Per legem enim cognitio peccati.
For of the werkis of the lawe ech fleisch schal not be iustified bifor hym; for bi the lawe ther is knowyng of synne.
21 Nunc autem sine lege justitia Dei manifestata est: testificata a lege et prophetis.
But now with outen the lawe the riytwisnesse of God is schewid, that is witnessid of the lawe and the profetis.
22 Justitia autem Dei per fidem Jesu Christi in omnes et super omnes qui credunt in eum: non enim est distinctio:
And the riytwisnesse of God is bi the feith of Jhesu Crist in to alle men and on alle men that bileuen in hym; for ther is no departyng.
23 omnes enim peccaverunt, et egent gloria Dei.
For alle men synneden, and han nede to the glorie of God;
24 Justificati gratis per gratiam ipsius, per redemptionem quæ est in Christo Jesu,
and ben iustified freli bi his grace, bi the ayenbiyng that is in `Crist Jhesu.
25 quem proposuit Deus propitiationem per fidem in sanguine ipsius, ad ostensionem justitiæ suæ propter remissionem præcedentium delictorum
Whom God ordeynede foryyuer, bi feith in his blood, to the schewyng of his riytwisnesse, for remyssioun of biforgoynge synnes,
26 in sustentatione Dei, ad ostensionem justitiæ ejus in hoc tempore: ut sit ipse justus, et justificans eum, qui est ex fide Jesu Christi.
in the beryng up of God, to the schewyng of his riytwisnesse in this tyme, that he be iust, and iustifyynge hym that is of the feith of Jhesu Crist.
27 Ubi est ergo gloriatio tua? Exclusa est. Per quam legem? Factorum? Non: sed per legem fidei.
Where thanne is thi gloriyng? It is excludid. Bi what lawe? Of dedis doyng? Nay, but by the lawe of feith.
28 Arbitramur enim justificari hominem per fidem sine operibus legis.
For we demen a man to be iustified bi the feith, with outen werkis of the lawe.
29 An Judæorum Deus tantum? nonne et gentium? Immo et gentium:
Whethir of Jewis is God oneli? Whether he is not also of hethene men? Yhis, and of hethene men.
30 quoniam quidem unus est Deus, qui justificat circumcisionem ex fide, et præputium per fidem.
For `oon God is, that iustefieth circumcisioun bi feith, and prepucie bi feith.
31 Legem ergo destruimus per fidem? Absit: sed legem statuimus.
Distruye we therfor the lawe bi the feith? God forbede; but we stablischen the lawe.
