Proverbiorum 1
1 [Parabolæ Salomonis, filii David, regis Israël,
Ngeche mag Solomon wuod Daudi, ruodh Israel:
2 ad sciendam sapientiam et disciplinam;
mamiyo iyudo rieko kod ritruok makare, kendo winjo tiend weche matut;
3 ad intelligenda verba prudentiæ, et suscipiendam eruditionem doctrinæ, justitiam, et judicium, et æquitatem:
kendo miyo idak e ngima moritore kendo mobidhore kitimo gima adiera kendo gima kare kendo mowinjore,
4 ut detur parvulis astutia, adolescenti scientia et intellectus.
gimiyo joma ngʼeyogi tin bedo mariek, kendo gimiyo jomatindo ngʼeyo tiend weche kendo pogo tiend wach.
5 Audiens sapiens, sapientior erit, et intelligens gubernacula possidebit.
Mad jomariek chik itgi mondo owinji kendo gimedgi e puonjruokgi, to jogo mongʼeyo pogo tiend wach mad oyud gino ma chikogi,
6 Animadvertet parabolam et interpretationem, verba sapientum et ænigmata eorum.
mondo gingʼe ngeche, sigendini, kod weche ma tiendgi tek mag jorieko.
7 Timor Domini principium sapientiæ; sapientiam atque doctrinam stulti despiciunt.]
Luoro Jehova Nyasaye e chakruok mar ngʼeyo to joma ofuwo chayo rieko gi ritruok makare.
8 [Audi, fili mi, disciplinam patris tui, et ne dimittas legem matris tuæ:
Wuoda, chik iti ni puonj wuonu, kendo kik ijwangʼ puonj mar minu.
9 ut addatur gratia capiti tuo, et torques collo tuo.
Ginibedni kaka kondo michwowo e wiyi, kendo kaka thiwni miketo e ngʼuti mondo ineri maber.
10 Fili mi, si te lactaverint peccatores, ne acquiescas eis.
Wuoda, ka joricho hoyoi mondo itim marach, kik iyienegi.
11 Si dixerint: Veni nobiscum, insidiemur sanguini; abscondamus tendiculas contra insontem frustra;
Kagiwachoni niya, “Bi idhi kodwa; mondo wabuti ni ngʼato wanegi, kendo wamonj kayiem nono joma onge ketho;
mondo wamuonygi ngili ka bur liel mana ka joma omwony mangima gi bur; (Sheol h7585)
13 omnem pretiosam substantiam reperiemus; implebimus domos nostras spoliis:
wabiro yudo gik moko duto mabeyo ma nengogi tek, mi wapongʼ utewa gi gik moyaki.
14 sortem mitte nobiscum, marsupium unum sit omnium nostrum:
In bende riwri kodwa e wachni, kendo wanapog gigo duto mwayako.”
15 fili mi, ne ambules cum eis; prohibe pedem tuum a semitis eorum:
Wuoda, kik idhi kodgi ngangʼ kendo kik iwuoth e yoregigo,
16 pedes enim illorum ad malum currunt, et festinant ut effundant sanguinem.
nikech tiendgi reto piyo piyo mar timo richo kendo gimwomore mondo gichwer remo.
17 Frustra autem jacitur rete ante oculos pennatorum.
Mano kaka en gima nono chiko obadho ka winy duto neno.
18 Ipsi quoque contra sanguinem suum insidiantur, et moliuntur fraudes contra animas suas.
Jogi ochiko obadho ne gin giwegi, kendo gin ema ginimokie!
19 Sic semitæ omnis avari: animas possidentium rapiunt.]
Mano e giko jogo duto mohero yudo gimoro moyud e yo marach; gino kawo ngima jogo moyude.
20 [Sapientia foris prædicat; in plateis dat vocem suam:
Rieko goyo koko matek e yore mag dala, ogoyo koko bende e kuonde chokruok;
21 in capite turbarum clamitat; in foribus portarum urbis profert verba sua, dicens:
oywak kogoyo koko e akerkeke mag yore motimo koko, owuoyo e dhorangeye mag mier madongo kopenjo niya,
22 Usquequo, parvuli, diligitis infantiam, et stulti ea quæ sibi sunt noxia cupient, et imprudentes odibunt scientiam?
“Nyaka karangʼo ma un joma ngʼeyogi tin nusik kuhero yoreu mag ngʼeyo matin?” Nyaka karangʼo ma jojaro pod nosik kamor, e jaro kendo joma ofuwo nosiki kochayo puonj?
23 convertimini ad correptionem meam. En proferam vobis spiritum meum, et ostendam vobis verba mea.
Ka dine uwinj siem mara, dine abedo kodu thuolo, kendo damiyo ungʼeyo pacha.
24 Quia vocavi, et renuistis; extendi manum meam, et non fuit qui aspiceret:
To nikech ne udaga kane aluongo kendo onge ngʼama nodewa kane adwaro konyou,
25 despexistis omne consilium meum, et increpationes meas neglexistis.
nimar ne udagi puonj maga duto kendo ne ok uwinjo siem mara.
26 Ego quoque in interitu vestro ridebo, et subsannabo cum vobis id quod timebatis advenerit.
An to ananyieru bangʼe ka un e chandruok; Anajaru ajara ka masira oloyou,
27 Cum irruerit repentina calamitas, et interitus quasi tempestas ingruerit; quando venerit super vos tribulatio et angustia:
ka masira machalo yamb ahiti obiro kuomu, kendo ka chandruok oyweyou ka yamb kalausi. Ka lit kod thagruok ohingou.
28 tunc invocabunt me, et non exaudiam; mane consurgent, et non invenient me:
Giniluonga, to ok anadwokgi; ginimanya to ok giniyuda.
29 eo quod exosam habuerint disciplinam, et timorem Domini non susceperint,
Kaka ne ok gidwar puonj kendo ok negiyiero luoro Jehova Nyasaye,
30 nec acquieverint consilio meo, et detraxerint universæ correptioni meæ.
Kaka ne ok giyie gi puonjna kendo gidagi siem mara,
31 Comedent igitur fructus viæ suæ, suisque consiliis saturabuntur.
kuom mano ginicham olemo mag yoregi kendo giniyiengʼ gi olemo mar riekogi maricho.
32 Aversio parvulorum interficiet eos, et prosperitas stultorum perdet illos.
Nikech yore mobam mag bayo mag jogo mangʼeyogi tin noneg-gi, kendo bedo ma ok odewo gimoro mar joma ofuwo notiekgi.
33 Qui autem me audierit, absque terrore requiescet, et abundantia perfruetur, timore malorum sublato.]
To ngʼato angʼata mawinjo wachna nodag gi kwe kendo mayom, maonge luoro mar hinyruok.
