Proverbiorum 3
1 [Fili mi, ne obliviscaris legis meæ, et præcepta mea cor tuum custodiat:
Aking anak, huwag kalimutan ang aking mga utos, at isapuso ang aking mga katuruan,
2 longitudinem enim dierum, et annos vitæ, et pacem, apponent tibi.
dahil ang haba ng mga araw at mga taon ng buhay at kapayapaan ang idadagdag ng mga ito sa iyo.
3 Misericordia et veritas te non deserant; circumda eas gutturi tuo, et describe in tabulis cordis tui:
Huwag hayaang lisanin ka ng pagiging tapat sa tipan at pagiging katiwa-tiwala, itali ito ng magkasama sa iyong leeg, isulat ito sa kaloob-looban ng iyong puso.
4 et invenies gratiam, et disciplinam bonam, coram Deo et hominibus.
Pagkatapos ikaw ay makakahanap ng pabor at mabuting reputasyon sa paningin ng Diyos at ng tao.
5 Habe fiduciam in Domino ex toto corde tuo, et ne innitaris prudentiæ tuæ.
Magtiwala kay Yahweh ng buong puso at huwag umasa sa sarili mong pang-unawa;
6 In omnibus viis tuis cogita illum, et ipse diriget gressus tuos.
sa lahat ng iyong ginagawa ay kilalanin siya at gagawin niyang matuwid ang iyong mga landas.
7 Ne sis sapiens apud temetipsum; time Deum, et recede a malo:
Huwag maging marunong sa iyong sariling mga mata; matakot kay Yahweh at talikuran ang kasamaan.
8 sanitas quippe erit umbilico tuo, et irrigatio ossium tuorum.
Ito ay kagalingan sa iyong laman at inuming makapagpanibagong sigla para sa iyong katawan.
9 Honora Dominum de tua substantia, et de primitiis omnium frugum tuarum da ei:
Parangalan si Yahweh ng iyong kayamanan at ng mga unang bunga ng lahat ng iyong ani,
10 et implebuntur horrea tua saturitate, et vino torcularia tua redundabunt.]
at ang iyong mga kamalig ay mapupuno at ang iyong mga bariles ay aapaw, puno ng bagong alak.
11 [Disciplinam Domini, fili mi, ne abjicias, nec deficias cum ab eo corriperis:
Aking anak, huwag hamakin ang disiplina ni Yahweh at huwag mapoot sa kaniyang pagsaway,
12 quem enim diligit Dominus, corripit, et quasi pater in filio complacet sibi.
dahil dinidisiplina ni Yahweh ang kaniyang mga minamahal, katulad ng pakikitungo ng ama sa kaniyang anak na nakalulugod sa kaniya.
13 Beatus homo qui invenit sapientiam, et qui affluit prudentia.
Siya na nakasusumpong ng karunungan ay masaya, siya din ay nakakuha ng kaunawaan.
14 Melior est acquisitio ejus negotiatione argenti, et auri primi et purissimi fructus ejus.
Ang matatamo ninyo sa karunungan ay mas mabuti kaysa sa maibibigay ng pilak at ang pakinabang ay mas mabuti kaysa sa ginto.
15 Pretiosior est cunctis opibus, et omnia quæ desiderantur huic non valent comparari.
Ang karunungan ay mas mahalaga kaysa sa mga hiyas at wala sa mga ninanais mo ang maikukumpara sa kaniya.
16 Longitudo dierum in dextera ejus, et in sinistra illius divitiæ et gloria.
Mayroon siyang haba ng mga araw sa kaniyang kanang kamay; sa kaniyang kaliwang kamay ay mga kayamanan at karangalan.
17 Viæ ejus viæ pulchræ, et omnes semitæ illius pacificæ.
Ang kaniyang mga daan ay mga daan ng kabaitan at lahat ng kaniyang mga landas ay kapayapaan.
18 Lignum vitæ est his qui apprehenderint eam, et qui tenuerit eam beatus.
Siya ay isang puno ng buhay sa mga humahawak dito, ang mga kumakapit dito ay masasaya.
19 Dominus sapientia fundavit terram; stabilivit cælos prudentia.
Sa pamamagitan ng karunungan itinatag ni Yahweh ang mundo, sa pamamagitan ng pang-unawa itinayo niya ang kalangitan.
20 Sapientia illius eruperunt abyssi, et nubes rore concrescunt.]
Sa pamamagitan ng kaniyang kaalaman, ang mga kailaliman ay bumukas at ibinagsak ng mga ulap ang kanilang hamog.
21 [Fili mi, ne effluant hæc ab oculis tuis. Custodi legem atque consilium,
Aking anak, panatilihin ang mahusay na pagpapasya at talas ng pag-iisip, at huwag mawala ang paningin sa mga ito.
22 et erit vita animæ tuæ, et gratia faucibus tuis.
Ang mga ito ay buhay sa iyong kaluluwa at isang palamuti ng pabor para isuot sa iyong leeg.
23 Tunc ambulabis fiducialiter in via tua, et pes tuus non impinget.
Pagkatapos ikaw ay lalakad sa iyong daan sa kaligtasan at ang iyong paa ay hindi madarapa;
24 Si dormieris, non timebis; quiesces, et suavis erit somnus tuus.
kapag ikaw ay humiga, hindi ka matatakot; kapag ikaw ay humiga, ang iyong tulog ay magiging mahimbing.
25 Ne paveas repentino terrore, et irruentes tibi potentias impiorum.
Huwag matakot sa biglaang pagkakilabot o pagkawasak na idinulot ng mga masasama, kapag dumating ang mga ito,
26 Dominus enim erit in latere tuo, et custodiet pedem tuum, ne capiaris.]
dahil si Yahweh ay nasa iyong tabi at iingatan ang iyong paa na huwag mahuli sa bitag.
27 [Noli prohibere benefacere eum qui potest: si vales, et ipse benefac.
Huwag ipagkait ang mabuti sa mga karapat-dapat dito, kapag nasa iyong kapangyarihan upang kumilos.
28 Ne dicas amico tuo: Vade, et revertere: cras dabo tibi: cum statim possis dare.
Huwag sabihin sa iyong kapwa, “pumunta ka, at bumalik muli at bukas ibibigay ko ito,” kapag ang pera ay nasa iyo.
29 Ne moliaris amico tuo malum, cum ille in te habeat fiduciam.
Huwag gumawa ng plano para makasakit ng iyong kapwa— siya na nakatira sa malapit at nagtitiwala sa iyo.
30 Ne contendas adversus hominem frustra, cum ipse tibi nihil mali fecerit.
Huwag makipagtalo sa isang tao ng walang dahilan, kapag wala siyang ginawa para saktan ka.
31 Ne æmuleris hominem injustum, nec imiteris vias ejus:
Huwag kainggitan ang isang marahas na tao o piliin ang kahit na ano sa kaniyang mga paraan.
32 quia abominatio Domini est omnis illusor, et cum simplicibus sermocinatio ejus.
Dahil ang sinungaling na tao ay kasuklam-suklam kay Yahweh, nguniit dinadala niya ang matuwid na tao sa kaniyang pagtitiwala.
33 Egestas a Domino in domo impii; habitacula autem justorum benedicentur.
Ang sumpa ni Yahweh ay nasa tahanan ng masasamang tao, ngunit pinagpapala niya ang tahanan ng mga matuwid.
34 Ipse deludet illusores, et mansuetis dabit gratiam.
Kinukutya niya ang mga nangungutya, ngunit ibinibigay niya ang kaniyang pabor sa mga taong may mababang loob.
35 Gloriam sapientes possidebunt; stultorum exaltatio ignominia.]
Ang mga marurunong na tao ay nagmamana nang karangalan, ngunit ang mga hangal ay iaangat sa kanilang kahihiyan.
