Proverbiorum 24

1 [Ne æmuleris viros malos, nec desideres esse cum eis:

۱ بر مردان شریر حسد مبر، و آرزو مدارتا با ایشان معاشرت نمایی،

2 quia rapinas meditatur mens eorum, et fraudes labia eorum loquuntur.

۲ زیرا که دل ایشان در ظلم تفکر می‌کند ولبهای ایشان درباره مشقت تکلم می‌نماید.

3 Sapientia ædificabitur domus, et prudentia roborabitur.

۳ خانه به حکمت بنا می‌شود، و با فطانت استوار می‌گردد،

4 In doctrina replebuntur cellaria, universa substantia pretiosa et pulcherrima.

۴ و به معرفت اطاقها پر می‌شود، از هر گونه اموال گرانبها و نفایس.

5 Vir sapiens fortis est, et vir doctus robustus et validus:

۵ مرد حکیم در قدرت می‌ماند، و صاحب معرفت در توانایی ترقی می‌کند،

6 quia cum dispositione initur bellum, et erit salus ubi multa consilia sunt.

۶ زیرا که با حسن تدبیر باید جنگ بکنی، و ازکثرت مشورت دهندگان نصرت است.

7 Excelsa stulto sapientia; in porta non aperiet os suum.

۷ حکمت برای احمق زیاده بلند است، دهان خود را در دربار باز نمی کند.

8 Qui cogitat mala facere stultus vocabitur:

۸ هر‌که برای بدی تفکر می‌کند، او را فتنه انگیزمی گویند.

9 cogitatio stulti peccatum est, et abominatio hominum detractor.

۹ فکر احمقان گناه است، و استهزاکننده نزد آدمیان مکروه است.

10 Si desperaveris lassus in die angustiæ, imminuetur fortitudo tua.]

۱۰ اگر در روز تنگی سستی نمایی، قوت توتنگ می‌شود.

11 [Erue eos qui ducuntur ad mortem, et qui trahuntur ad interitum, liberare ne cesses.

۱۱ آنانی را که برای موت برده شوند خلاص کن، و از رهانیدن آنانی که برای قتل مهیااندکوتاهی منما.

12 Si dixeris: Vires non suppetunt; qui inspector est cordis ipse intelligit: et servatorem animæ tuæ nihil fallit, reddetque homini juxta opera sua.

۱۲ اگر گویی که این را ندانستیم، آیا آزماینده دلها نمی فهمد؟ و حافظ جان تو نمی داند؟ و به هرکس برحسب اعمالش مکافات نخواهد داد؟

13 Comede, fili mi, mel, quia bonum est, et favum dulcissimum gutturi tuo.

۱۳ ‌ای پسر من عسل را بخور زیرا که خوب است، و‌شان عسل را چونکه به کامت شیرین است.

14 Sic et doctrina sapientiæ animæ tuæ: quam cum inveneris, habebis in novissimis spem, et spes tua non peribit.

۱۴ همچنین حکمت را برای جان خود بیاموز، اگر آن را بیابی آنگاه اجرت خواهد بود، و امید تومنقطع نخواهد شد.

15 Ne insidieris, et quæras impietatem in domo justi, neque vastes requiem ejus.

۱۵ ‌ای شریر برای منزل مرد عادل در کمین مباش، و آرامگاه او را خراب مکن،

16 Septies enim cadet justus, et resurget: impii autem corruent in malum.

۱۶ زیرا مرد عادل اگر‌چه هفت مرتبه بیفتدخواهد برخاست، اما شریران در بلا خواهندافتاد.

17 Cum ceciderit inimicus tuus ne gaudeas, et in ruina ejus ne exsultet cor tuum:

۱۷ چون دشمنت بیفتد شادی مکن، و چون بلغزد دلت وجد ننماید،

18 ne forte videat Dominus, et displiceat ei, et auferat ab eo iram suam.

۱۸ مبادا خداوند این را ببیند و در نظرش ناپسند آید، و غضب خود را از او برگرداند.

19 Ne contendas cum pessimis, nec æmuleris impios:

۱۹ خویشتن را به‌سبب بدکاران رنجیده مساز، و بر شریران حسد مبر،

20 quoniam non habent futurorum spem mali, et lucerna impiorum extinguetur.

۲۰ زیرا که به جهت بدکاران اجر نخواهد بود، و چراغ شریران خاموش خواهد گردید.

21 Time Dominum, fili mi, et regem, et cum detractoribus non commiscearis:

۲۱ ‌ای پسر من از خداوند و پادشاه بترس، و بامفسدان معاشرت منما،

22 quoniam repente consurget perditio eorum, et ruinam utriusque quis novit?]

۲۲ زیرا که مصیبت ایشان ناگهان خواهدبرخاست، و عاقبت سالهای ایشان را کیست که بداند؟

23 Hæc quoque sapientibus. [Cognoscere personam in judicio non est bonum.

۲۳ اینها نیز از (سخنان ) حکیمان است طرفداری در داوری نیکو نیست.

24 Qui dicunt impio: Justus es: maledicent eis populi, et detestabuntur eos tribus.

۲۴ کسی‌که به شریر بگوید تو عادل هستی، امت‌ها او را لعنت خواهند کرد و طوایف از اونفرت خواهند نمود.

25 Qui arguunt eum laudabuntur, et super ipsos veniet benedictio.

۲۵ اما برای آنانی که او را توبیخ نمایندشادمانی خواهد بود، و برکت نیکو به ایشان خواهد رسید.

26 Labia deosculabitur qui recta verba respondet.

۲۶ آنکه به کلام راست جواب گوید لبها رامی بوسد.

27 Præpara foris opus tuum, et diligenter exerce agrum tuum, ut postea ædifices domum tuam.

۲۷ کار خود را در خارج آراسته کن، و آن را درملک مهیا ساز، و بعد از آن خانه خویش را بنا نما.

28 Ne sis testis frustra contra proximum tuum, nec lactes quemquam labiis tuis.

۲۸ بر همسایه خود بی‌جهت شهادت مده، و بالبهای خود فریب مده،

29 Ne dicas: Quomodo fecit mihi, sic faciam ei; reddam unicuique secundum opus suum.]

۲۹ و مگو به طوری که او به من عمل کرد من نیزبا وی عمل خواهم نمود، و مرد را بر‌حسب اعمالش پاداش خواهم داد.

30 [Per agrum hominis pigri transivi, et per vineam viri stulti:

۳۰ از مزرعه مرد کاهل، و از تاکستان شخص ناقص العقل گذشتم.

31 et ecce totum repleverant urticæ, et operuerant superficiem ejus spinæ, et maceria lapidum destructa erat.

۳۱ و اینک بر تمامی آن خارها می‌رویید، وخس تمامی روی آن را می‌پوشانید، و دیوارسنگیش خراب شده بود،

32 Quod cum vidissem, posui in corde meo, et exemplo didici disciplinam.

۳۲ پس من نگریسته متفکر شدم، ملاحظه کردم و ادب آموختم.

33 Parum, inquam, dormies, modicum dormitabis; pauxillum manus conseres ut quiescas:

۳۳ اندکی خفت و اندکی خواب، و اندکی بر هم نهادن دستها به جهت خواب.

34 et veniet tibi quasi cursor egestas, et mendicitas quasi vir armatus.]

۳۴ پس فقر تو مثل راهزن بر تو خواهد آمد، ونیازمندی تو مانند مرد مسلح.