Proverbiorum 23
1 [Quando sederis ut comedas cum principe, diligenter attende quæ apposita sunt ante faciem tuam.
No makisangoka a mangan iti maysa a turay, paliiwem a nasayaat ti adda iti sangoanam,
2 Et statue cultrum in gutture tuo: si tamen habes in potestate animam tuam.
ket mangikabilka iti kampit iti karabukobmo no sika tay tao a pagaayatna ti mangan iti adu a taraon.
3 Ne desideres de cibis ejus, in quo est panis mendacii.
Saanmo a tarigagayan dagiti naimas a taraon, ta taraon daytoy ti kinaulbod.
4 Noli laborare ut diteris, sed prudentiæ tuæ pone modum.
Saanka nga agtrabaho iti kasta unay tapno bumaknangka; ammom koma no kaanoka nga aginana.
5 Ne erigas oculos tuos ad opes quas non potes habere, quia facient sibi pennas quasi aquilæ, et volabunt in cælum.
No dagita matam ket masisirap iti kuarta, agpukaw daytoy, ket kasla giddato nga iyunnatna dagiti payakna sa tumayab iti tangatang a kasla agila.
6 Ne comedas cum homine invido, et ne desideres cibos ejus:
Saanmo a kankanen ti taraon ti dakes a tao- isu ti tao a nabayagen a kumitkita iti taraonmo- ken saanmo a tarigagayan dagiti naimas a taraonna,
7 quoniam in similitudinem arioli et conjectoris æstimat quod ignorat. Comede et bibe, dicet tibi; et mens ejus non est tecum.
ta isuna tay kita iti tao a mangbilbilang ti gatad ti taraon. Kunana kenka, “Manganka ken uminomka!” ngem saan a dayta ti adda iti pusona.
8 Cibos quos comederas evomes, et perdes pulchros sermones tuos.
Kayatmo pay ketdin nga isarua ti sangabassit a nakanmo, ket sayang laeng ti panagyamanmo kenkuana.
9 In auribus insipientium ne loquaris, qui despicient doctrinam eloquii tui.
Saanmo a kasarsarita ti maag, ta umsiennanto dagiti nasirib a sasaom.
10 Ne attingas parvulorum terminos, et agrum pupillorum ne introëas:
Saanmo nga iyakar ti nagkakauna a mohon wenno agumen dagiti talon dagiti ulila,
11 propinquus enim illorum fortis est, et ipse judicabit contra te causam illorum.]
ta napigsa ti Mannubbotda, ket isunanto ti mangirupir iti kalinteganda a maibusor kenka.
12 [Ingrediatur ad doctrinam cor tuum, et aures tuæ ad verba scientiæ.
Ipapusom dagiti sursuro, ken denggem dagiti sasao iti kinasirib.
13 Noli subtrahere a puero disciplinam: si enim percusseris eum virga, non morietur.
Saanka a bumdeng a mangisuro iti ubing, ta no bautem isuna, saan isuna a matay.
No bautem isuna, maisalakanmo ti kararuana manipud iti sheol. (Sheol h7585)
15 Fili mi, si sapiens fuerit animus tuus, gaudebit tecum cor meum:
Anakko, no nasirib ta pusom, naragsak met ngarud toy pusok;
16 et exsultabunt renes mei, cum locuta fuerint rectum labia tua.
agrag-o toy kaunggak no agisawsawang dagita bibigmo iti nasayaat.
17 Non æmuletur cor tuum peccatores, sed in timore Domini esto tota die:
Saanmo nga ipalubos nga apalan ta pusom dagiti managbasol, ngem itultuloymo ketdi ti agbuteng kenni Yahweh iti inaldaw.
18 quia habebis spem in novissimo, et præstolatio tua non auferetur.
Awan duadua nga adda masakbayan ket saanto a mapukaw ti namnamam.
19 Audi, fili mi, et esto sapiens, et dirige in via animum tuum.
Dumngegka, anakko, ket agbalinka a masirib ken agbiagka iti umno a wagas.
20 Noli esse in conviviis potatorum, nec in comessationibus eorum qui carnes ad vescendum conferunt:
Saanka a makikadua kadagiti mammartek, wenno kadagiti narawet a mangan iti karne,
21 quia vacantes potibus et dantes symbola consumentur, et vestietur pannis dormitatio.
ta pumanglawto dagiti mammartek ken narawet, ket agkawesdanto iti rutay rutay.
22 Audi patrem tuum, qui genuit te, et ne contemnas cum senuerit mater tua.
Dengggem ti amam a nangiputot kenka ken saanmo a laisen ti inam inton bumaket isuna.
23 Veritatem eme, et noli vendere sapientiam, et doctrinam, et intelligentiam.
Arigna a gatangem ti kinapudno, ngem saanmo nga ilaklako; arigna a gatangem ti kinasirib, panangisuro ken pannakaawat.
24 Exsultat gaudio pater justi; qui sapientem genuit, lætabitur in eo.
Agrag-o iti kasta unay ti ama ti tao nga agar-aramid iti nalinteg, ken agragsak met ti makin-anak iti maysa a masirib nga anak.
25 Gaudeat pater tuus et mater tua, et exsultet quæ genuit te.
Maragsakan koma da amam ken inam ken agrag-o koma ti nangisikog kenka.
26 Præbe, fili mi, cor tuum mihi, et oculi tui vias meas custodiant.
Anakko, itedmo kaniak ta pusom, ket paliiwen koma dagita matam dagiti wagasko.
27 Fovea enim profunda est meretrix, et puteus angustus aliena.
Ta ti maysa a balangkantis ket maiyarig iti nauneg nga abut, ken maiyarig met iti akikid nga abut ti asawa ti sabali pay a lalaki.
28 Insidiatur in via quasi latro, et quos incautos viderit, interficiet.]
Aglemlemmeng isuna nga agur-uray a kas iti agtatakaw, ken papaaddoenna ti bilang dagiti nagulib iti sangkataoan.
29 [Cui væ? cujus patri væ? cui rixæ? cui foveæ? cui sine causa vulnera? cui suffusio oculorum?
Siasino aya ti kakaasi? Siasino aya ti agladladingit? Siasino aya ti makirangranget? Siasino aya ti agrekreklamo? Siasino aya ti nasugatan nga awan gapgapuna? Siasino aya ti limmablabbaga ti matana?
30 nonne his qui commorantur in vino, et student calicibus epotandis?
Dagidiay naigamer iti arak, dagidiay agin-inom iti naglalaok nga arak.
31 Ne intuearis vinum quando flavescit, cum splenduerit in vitro color ejus: ingreditur blande,
Saanmo a kitkitaen ti arak no nalabaga daytoy, no rumimat-rimat ti uneg ti kopa ken mayat ti panagaruyotna.
32 sed in novissimo mordebit ut coluber, et sicut regulus venena diffundet.
Iti udina, kumagat a kasla karasaen ken kumagat a kasla nagita nga uleg.
33 Oculi tui videbunt extraneas, et cor tuum loquetur perversa.
Makakitanto dagiti matam kadagiti karkarna a banbanag, ket agisawangto ta pusom kadagiti saan nga um-umno a banbanag.
34 Et eris sicut dormiens in medio mari, et quasi sopitus gubernator, amisso clavo.
Agbalinkanto a maysa kadagiti matmaturog kadagiti nangangato a taaw wenno agid-idda kadagiti tali ken kawar ti barko.
35 Et dices: Verberaverunt me, sed non dolui; traxerunt me, et ego non sensi. Quando evigilabo, et rursus vina reperiam?]
“Kinabildak!” kunamto, “ngem saanak a nasaktan. Pinang-ordak, ngem diak narikna. Kaanoakto a makariing? Mangbirukak pay iti sabali a mainum.”
