Proverbiorum 17

1 [Melior est buccella sicca cum gaudio quam domus plena victimis cum jurgio.

Nasaysayaat ti maaddaan iti kinatalna a nabuyugan iti namaga a sangkasakmol a tinapay ngem ti balay a napnoan iti panagrambak a nabuyogan iti panagaapa.

2 Servus sapiens dominabitur filiis stultis, et inter fratres hæreditatem dividet.

Iturayan ti nasirib nga adipen ti anak nga agar-aramid iti nakababain ken makibingayto isuna iti tawid a kasla maysa isuna kadagiti agkakabsat.

3 Sicut igne probatur argentum et aurum camino, ita corda probat Dominus.

Ti pagguguran ket para iti pirak ken ti horno ket para iti balitok, ngem daldalusan ni Yahweh dagiti puso.

4 Malus obedit linguæ iniquæ, et fallax obtemperat labiis mendacibus.

Ti tao nga agar-aramid iti dakes ket dumdumngeg kadagiti agsasao iti nadangkes a wagas; ipangpangag ti ulbod a tao dagiti agsasao iti dakes.

5 Qui despicit pauperem exprobrat factori ejus, et qui ruina lætatur alterius non erit impunitus.

Siasinoman a mangum-umsi kadagiti napanglaw ket lalaisenna ti Nangparsua kenkuana, ken madusa ti tao nga agragrag-o gapu iti kinaawan gasat dagiti dadduma.

6 Corona senum filii filiorum, et gloria filiorum patres eorum.

Dagiti appo ti korona dagiti natataenganen, ken dagiti nagannak ti mangmangiyeg iti dayaw kadagiti annakda.

7 Non decent stultum verba composita, nec principem labium mentiens.

Ti nasayaat a sao ket saan a maitutop para iti maag; ad-adda a saan a maitutop dagiti ulbod a bibig iti pamilia ti ari.

8 Gemma gratissima exspectatio præstolantis; quocumque se vertit, prudenter intelligit.

Ti pasuksok ket kasla bato a maar-aramat iti panagsalamangka ti tao a mangit-ited iti daytoy; uray sadinoman ti turongenna, agballigi isuna.

9 Qui celat delictum quærit amicitias; qui altero sermone repetit, separat fœderatos.

Ti siasinoman a mangpalabas iti maysa a nagkuranganda kenkuana ket makabirok iti ayat, ngem ti tao a mangul-ulit iti maysa a banag ket paad-adaywenna dagiti nasinged a gagayyemna.

10 Plus proficit correptio apud prudentem, quam centum plagæ apud stultum.

Ti panangtubngar ket umuneg iti kaunggan ti tao nga addaan pannakaawat, abakna ti sangagasut a saplit iti maag.

11 Semper jurgia quærit malus: angelus autem crudelis mittetur contra eum.

Birbiruken laeng ti dakes a tao ti panagsukirna, isu nga addanto naranggas a mensahero a maibaon a maibusor kenkuana.

12 Expedit magis ursæ occurrere raptis fœtibus, quam fatuo confidenti in stultitia sua.

Nasaysayaat ti makasabat iti oso a natakawan kadagiti annakna, ngem ti makasabat iti maag iti kinamaagna.

13 Qui reddit mala pro bonis, non recedet malum de domo ejus.

No adda maysa a tao a mangisupapak iti dakes iti naimbag, saanto a pulos a panawan ti kinadakes ti balayna.

14 Qui dimittit aquam caput est jurgiorum, et antequam patiatur contumeliam judicium deserit.]

Ti pagrugian ti riri ket kas iti tao a nangibulos iti danum nga agayus iti sadinoman, isu nga adaywam ti riri sakbay a mairugi daytoy.

15 [Qui justificat impium, et qui condemnat justum, abominabilis est uterque apud Deum.

Siasinoman a mangwayawaya kadagiti nadangkes a tattao wenno mangdusa kadagiti agar-aramid iti nalinteg— dagitoy a tattao ket agpapada a makarimon kenni Yahweh.

16 Quid prodest stulto habere divitias, cum sapientiam emere non possit? Qui altum facit domum suam quærit ruinam, et qui evitat discere incidet in mala.

Apay pay laeng nga agbayad ti maag tapno makasursuro iti kinasirib no saanna met a kabaelan ti makasursuro?

17 Omni tempore diligit qui amicus est, et frater in angustiis comprobatur.

Ti maysa a gayyem ket managayat iti amin a tiempo, ken tumpuar ti maysa a kabsat iti tiempo ti pannakariribuk.

18 Stultus homo plaudet manibus, cum spoponderit pro amico suo.

Ti tao nga awan nakemna ket mangpatalged kadagiti karkari ken agbalin nga akinrebbeng kadagiti utang ti kaarrubana.

19 Qui meditatur discordias diligit rixas, et qui exaltat ostium quærit ruinam.

Ti siasinoman a makinkayat iti riri, kaykayatna met ti basol; ti tao nga agar-aramid iti nangato unay a balandra iti ruanganna, itultulokna met nga adda tultulang a matukkol.

20 Qui perversi cordis est non inveniet bonum, et qui vertit linguam incidet in malum.

Ti maysa a tao nga addaan iti saan a nasayaat a puso, saan a pulos a makasarak iti nasayaat; matnag iti pannakadidigra ti tao nga addaan iti ulbod a dila.

21 Natus est stultus in ignominiam suam; sed nec pater in fatuo lætabitur.

Ti siasinoman a maaddaan iti putot a maag ket mangmangiyeg iti ladingit iti bagina; saan nga agrag-o ti siasinoman nga ama iti maag nga anak.

22 Animus gaudens ætatem floridam facit; spiritus tristis exsiccat ossa.

Ti naragsak a puso ket nasayaat nga agas, ngem ti naburak nga espiritu ket mangpamaga kadagiti tultulang.

23 Munera de sinu impius accipit, ut pervertat semitas judicii.

Aw-awaten ti nadangkes a tao ti pasuksok tapno ballikugenna dagiti wagas ti kinalinteg.

24 In facie prudentis lucet sapientia; oculi stultorum in finibus terræ.

Ti tao nga addaan pannakaawat, iturturongna ti bagina iti kinasirib, ngem dagiti mata dagiti maag ket naiturong iti nagpatinggaan ti daga.

25 Ira patris filius stultus, et dolor matris quæ genuit eum.

Ti maag nga anak ket ladingit iti amana ken saem iti babai a nangipasngay kenkuana.

26 Non est bonum damnum inferre justo, nec percutere principem qui recta judicat.

Kasta met a saan a pulos a nasayaat ti panangdusa iti tao nga agar-aramid iti nalinteg; wenno saan a nasayaat a sapliten dagiti natakneng a tattao.

27 Qui moderatur sermones suos doctus et prudens est, et pretiosi spiritus vir eruditus.

Ti tao nga addaan pannakaammo agus-usar iti bassit a sasao, ken managteppel ti tao nga addaan pannakaawat.

28 Stultus quoque, si tacuerit, sapiens reputabitur, et si compresserit labia sua, intelligens.]

Uray ti maag ket maipagarup a masirib no naulimek isuna; no ikaemna ti ngiwatna, maibilang a nalaing isuna.