Proverbiorum 13
1 [Filius sapiens doctrina patris; qui autem illusor est non audit cum arguitur.
Mwana mwenye hekima husikia mafundisho ya babaye, bali mwenye dharau hasikilizi maonyo.
2 De fructu oris sui homo satiabitur bonis: anima autem prævaricatorum iniqua.
Kutoka tunda la midomo yake mtu hufurahia mambo mema, bali wasio waaminifu wanatamani sana jeuri.
3 Qui custodit os suum custodit animam suam; qui autem inconsideratus est ad loquendum, sentiet mala.
Yeye alindaye midomo yake hulinda nafsi yake, bali yeye asemaye kwa haraka ataangamia.
4 Vult et non vult piger; anima autem operantium impinguabitur.
Mvivu hutamani sana na hapati kitu, bali nafsi ya mwenye bidii hutoshelezwa kikamilifu.
5 Verbum mendax justus detestabitur; impius autem confundit, et confundetur.
Mwenye haki huchukia uongo, bali waovu huleta aibu na fedheha.
6 Justitia custodit innocentis viam, impietas autem peccatorem supplantat.]
Haki humlinda mtu mwadilifu, bali uovu humwangusha mwenye dhambi.
7 [Est quasi dives, cum nihil habeat, et est quasi pauper, cum in multis divitiis sit.
Mtu mmoja hujifanya tajiri, kumbe hana chochote; mwingine hujifanya maskini, kumbe ana utajiri mwingi.
8 Redemptio animæ viri divitiæ suæ; qui autem pauper est, increpationem non sustinet.
Utajiri wa mtu waweza kukomboa maisha yake, bali mtu maskini hasikii kitisho.
9 Lux justorum lætificat: lucerna autem impiorum extinguetur.
Nuru ya mwenye haki hungʼaa sana, bali taa ya mwovu itazimwa.
10 Inter superbos semper jurgia sunt; qui autem agunt omnia cum consilio, reguntur sapientia.
Kiburi huzalisha magomvi tu, bali hekima hupatikana kwa wale wanaozingatia ushauri.
11 Substantia festinata minuetur; quæ autem paulatim colligitur manu, multiplicabitur.
Fedha isiyo ya halali hupungua, bali yeye akusanyaye fedha kidogo kidogo huongezeka.
12 Spes quæ differtur affligit animam; lignum vitæ desiderium veniens.]
Kilichotarajiwa kikikawia kuja moyo huugua, bali tumaini lililotimizwa ni mti wa uzima.
13 [Qui detrahit alicui rei, ipse se in futurum obligat; qui autem timet præceptum, in pace versabitur. Animæ dolosæ errant in peccatis: justi autem misericordes sunt, et miserantur.
Yeye anayedharau mafundisho anajiletea maangamizi, bali yeye anayeheshimu agizo hupewa tuzo.
14 Lex sapientis fons vitæ, ut declinet a ruina mortis.
Mafundisho ya mwenye busara ni chemchemi ya uzima, ili kumwepusha mtu na mitego ya mauti.
15 Doctrina bona dabit gratiam; in itinere contemptorum vorago.
Ufahamu mzuri hupata upendeleo, bali njia ya asiye mwaminifu ni ngumu.
16 Astutus omnia agit cum consilio; qui autem fatuus est aperit stultitiam.
Kila mwenye busara hutenda kwa maarifa, bali mpumbavu hudhihirisha upumbavu wake.
17 Nuntius impii cadet in malum; legatus autem fidelis, sanitas.
Mjumbe mwovu huanguka kwenye taabu, bali mjumbe mwaminifu huleta uponyaji.
18 Egestas et ignominia ei qui deserit disciplinam; qui autem acquiescit arguenti glorificabitur.
Yeye anayedharau maonyo hupata umaskini na aibu, bali yeye anayekubali maonyo huheshimiwa.
19 Desiderium si compleatur delectat animam; detestantur stulti eos qui fugiunt mala.
Tarajio lililotimizwa ni tamu kwa nafsi, bali wapumbavu huchukia sana kuacha ubaya.
20 Qui cum sapientibus graditur sapiens erit; amicus stultorum similis efficietur.]
Yeye atembeaye na mwenye hekima atapata hekima, bali rafiki wa mpumbavu hupata madhara.
21 [Peccatores persequitur malum, et justis retribuentur bona.
Balaa humwandama mtenda dhambi, bali mafanikio ni thawabu kwa mwenye haki.
22 Bonus reliquit hæredes filios et nepotes, et custoditur justo substantia peccatoris.
Mtu mwema huwaachia wana wa wanawe urithi, bali mali ya wenye dhambi imehifadhiwa kwa ajili ya wenye haki.
23 Multi cibi in novalibus patrum, et aliis congregantur absque judicio.
Shamba la mtu maskini laweza kuzalisha chakula kingi, bali dhuluma hukifutilia mbali.
24 Qui parcit virgæ odit filium suum; qui autem diligit illum instanter erudit.
Yeye aizuiaye fimbo yake hampendi mwanawe, bali yeye ampendaye huwa mwangalifu kumwadibisha.
25 Justus comedit et replet animam suam; venter autem impiorum insaturabilis.]
Mwenye haki hula mpaka akaridhisha moyo wake, bali tumbo la mwovu hutaabika kwa njaa.
