Proverbiorum 1
1 [Parabolæ Salomonis, filii David, regis Israël,
Iyi ndi miyambi ya Solomoni mwana wa Davide, mfumu ya Israeli:
2 ad sciendam sapientiam et disciplinam;
Ndi yothandiza kuti munthu adziwe nzeru ndi malangizo; kuti amvetse mawu a matanthauzo ozama;
3 ad intelligenda verba prudentiæ, et suscipiendam eruditionem doctrinæ, justitiam, et judicium, et æquitatem:
kuti alandire malangizo othandiza kuti achite zinthu mwanzeru, akhale wangwiro, wachilungamo ndiponso wosakondera.
4 ut detur parvulis astutia, adolescenti scientia et intellectus.
Ndi yothandiza munthu wamba kuti aphunzire nzeru za kuchenjera, achinyamata kudziwa zinthu bwino ndi kulingalira.
5 Audiens sapiens, sapientior erit, et intelligens gubernacula possidebit.
Munthu wanzeru amvetse bwino miyamboyi kuti awonjezere kuphunzira kwake, ndi munthu womvetsa zinthu bwino apatepo luso,
6 Animadvertet parabolam et interpretationem, verba sapientum et ænigmata eorum.
kuti azimvetsa miyambi ndi mafanizo, mawu a anthu anzeru ndi mikuluwiko.
7 Timor Domini principium sapientiæ; sapientiam atque doctrinam stulti despiciunt.]
Kuopa Yehova ndiye chiyambi cha nzeru. Zitsiru zimanyoza nzeru ndi malangizo.
8 [Audi, fili mi, disciplinam patris tui, et ne dimittas legem matris tuæ:
Mwana wanga, mvera malangizo a abambo ako ndipo usakane mawu okuwongolera a amayi ako.
9 ut addatur gratia capiti tuo, et torques collo tuo.
Ali ngati sangamutu yokongola ya maluwa pamutu pako ndiponso ali ngati mkanda mʼkhosi mwako.
10 Fili mi, si te lactaverint peccatores, ne acquiescas eis.
Mwana wanga, ngati anthu oyipa afuna kukukopa usamawamvere.
11 Si dixerint: Veni nobiscum, insidiemur sanguini; abscondamus tendiculas contra insontem frustra;
Akadzati, “Tiye kuno; tikabisale kuti tiphe anthu, tikabisalire anthu osalakwa;
tiwameze amoyo ngati manda, ndi athunthu ngati anthu otsikira mʼdzenje. (Sheol h7585)
13 omnem pretiosam substantiam reperiemus; implebimus domos nostras spoliis:
Motero tidzapeza zinthu zosiyanasiyana zamtengowapatali ndi kudzaza nyumba zathu ndi zolanda;
14 sortem mitte nobiscum, marsupium unum sit omnium nostrum:
Bwera, chita nafe maere, ndipo tidzagawana chuma chathu tonse.”
15 fili mi, ne ambules cum eis; prohibe pedem tuum a semitis eorum:
Mwana wanga, usayende nawo pamodzi, usatsagane nawo mʼnjira zawozo.
16 pedes enim illorum ad malum currunt, et festinant ut effundant sanguinem.
Iwowatu amangofuna zoyipa zokhazokha, amathamangira kukhetsa magazi.
17 Frustra autem jacitur rete ante oculos pennatorum.
Nʼkopanda phindu kutchera msampha mbalame zikuona!
18 Ipsi quoque contra sanguinem suum insidiantur, et moliuntur fraudes contra animas suas.
Koma anthu amenewa amangobisalira miyoyo yawo yomwe; amangodzitchera okha msampha!
19 Sic semitæ omnis avari: animas possidentium rapiunt.]
Awa ndiwo mathero a anthu opeza chuma mwankhanza; chumacho chimapha mwiniwake.
20 [Sapientia foris prædicat; in plateis dat vocem suam:
Nzeru ikufuwula mu msewu, ikuyankhula mokweza mawu mʼmisika;
21 in capite turbarum clamitat; in foribus portarum urbis profert verba sua, dicens:
ikufuwula pa mphambano ya misewu, ikuyankhula pa zipata za mzinda kuti,
22 Usquequo, parvuli, diligitis infantiam, et stulti ea quæ sibi sunt noxia cupient, et imprudentes odibunt scientiam?
“Kodi inu anthu osachangamukanu, mudzakondwera ndi kusachangamuka mpaka liti? Nanga anthu onyogodola adzakondabe kunyogodola mpaka liti? Kapena opusa adzadana ndi nzeru mpaka liti?
23 convertimini ad correptionem meam. En proferam vobis spiritum meum, et ostendam vobis verba mea.
Tamverani mawu anga a chidzudzulo. Ine ndikukuwuzani maganizo anga ndi kukudziwitsani mawu anga.
24 Quia vocavi, et renuistis; extendi manum meam, et non fuit qui aspiceret:
Popeza ndinakuyitanani koma inu munakana kumvera. Ndinayesa kukuthandizani koma panalibe amene anasamala.
25 despexistis omne consilium meum, et increpationes meas neglexistis.
Uphungu wanga munawunyoza. Kudzudzula kwanga simunakusamale.
26 Ego quoque in interitu vestro ridebo, et subsannabo cum vobis id quod timebatis advenerit.
Ndiye inenso ndidzakusekani mukadzakhala mʼmavuto; ndidzakunyogodolani chikadzakugwerani chimene mumachiopacho.
27 Cum irruerit repentina calamitas, et interitus quasi tempestas ingruerit; quando venerit super vos tribulatio et angustia:
Chiwonongeko chikadzakugwerani ngati namondwe, tsoka likadzakufikirani ngati kamvuluvulu, mavuto ndi masautso akadzakugwerani.
28 tunc invocabunt me, et non exaudiam; mane consurgent, et non invenient me:
“Tsono mudzandiyitana koma sindidzayankha; mudzandifunafuna, koma simudzandipeza.
29 eo quod exosam habuerint disciplinam, et timorem Domini non susceperint,
Popeza iwo anadana ndi chidziwitso ndipo sanasankhe kuopa Yehova,
30 nec acquieverint consilio meo, et detraxerint universæ correptioni meæ.
popeza iwo sanasamale malangizo anga ndipo ananyoza chidzudzulo changa.
31 Comedent igitur fructus viæ suæ, suisque consiliis saturabuntur.
Tsono adzadya zipatso zoyenera mayendedwe awo ndi kukhuta ndi ntchito zimene anachita kwa ena.
32 Aversio parvulorum interficiet eos, et prosperitas stultorum perdet illos.
Pakuti anthu osachangamuka amaphedwa chifukwa cha kusochera kwawo, ndipo zitsiru zimadziwononga zokha chifukwa cha mphwayi zawo.
33 Qui autem me audierit, absque terrore requiescet, et abundantia perfruetur, timore malorum sublato.]
Koma aliyense wondimvera adzakhala mwa bata; adzakhala mosatekeseka posaopa chilichonse.”
