ମାତି 5
On seeing the crowds of People, Jesus went up the hill; and, when he had taken his seat, his disciples came up to him;
and he began to teach them as follows:
“Blessed are the poor in spirit, for theirs is the Kingdom of Heaven.
Blessed are the mourners, for they shall be comforted.
Blessed are the gentle, for they shall inherit the earth.
6 ୬ ମାହାପୂରୁ ଦାର୍ମୁତି କାମା କିହାଲି ହାକି ଏ଼ସ୍କି ଗାଟାରି ଏ଼ୱାରାକି ନେହେଁ, ଏ଼ନାଆଁତାକି ଇଚିହିଁ ମାହାପୂରୁ ଏ଼ୱାରାକି ଲ଼ଡ଼ାମାନାଣି ବାରେ ହୀନେସି ।
Blessed are those who hunger and thirst for righteousness, for they shall be satisfied.
Blessed are the merciful, for they shall find mercy.
Blessed are the pure in heart, for they shall see God.
Blessed are the peacemakers, for they shall be called Sons of God.
10 ୧୦ ମାହାପୂରୁ ଦାର୍ମୁ କାତାତାକି ଦୁକୁ ବେଟାଆ଼ନାରି ଏ଼ୱାରାକି ନେହେଁ, ଏ଼ନିଇଚିହିଁ ଲାକପୂରୁ ରା଼ଜି ଏ଼ୱାରିୱାୟି ।
Blessed are those who have been persecuted in the cause of righteousness, for theirs is the Kingdom of Heaven.
11 ୧୧ ଏଚିବେ଼ଲା ଲ଼କୁ ମିଙ୍ଗ ନା଼ ତାକି ନିନ୍ଦା କି ଲାଜା କିୟାନେରି, ଅ଼ଡ଼େ ନା଼ ତାକି ଉଜେ ଉଜେଏ ମୀ କ଼ପାଟି ମିଚି କାତା ଜ଼ଲାନେରି, ଆତିହିଁ ମିଙ୍ଗେ ତାକି ନେହେଁ ।
Blessed are you when people taunt you, and persecute you, and say everything evil about you — untruly, and on my account.
12 ୧୨ ରା଼ହାଁ ଆ଼ହାନା ଏ଼ନ୍ଦାଦୁ, ଏ଼ନାଆଁତାକି ଇଚିହିଁ ଲାକପୂରୁତା ମୀ ତାକି ହା଼ରେକା ଦା଼ନା ମାନେ; ଏଲେକିହିଁଏ, ମୀ ନ଼କିତି ମାହାପୂରୁ ଅଣ୍ପୁତି ବ଼ଲୁ ୱେହ୍ନାରାଇଁ ଜିକେଏ ଇଲେକିହିଁ ନିନ୍ଦା କିହାମାଚେରି ।
Be glad and rejoice, because your reward in Heaven will be great; for so men persecuted the Prophets who lived before you.
13 ୧୩ ମୀରୁ ବାରେ ଦାର୍ତିତି ହା଼ରୁ ଲେହେଁ, ସାମା ହା଼ରୁ ମୂଆତିହିଁ, ଅ଼ଡ଼େ ଏ଼ଦାଆଁ ଏମ୍ବିୟା ଜିକେଏ ଲେ଼ମ୍ବାଲି ଆ଼ଏ, ଇଞ୍ଜାଁ ଏ଼ଦି ଏ଼ନି କାମାତା ପା଼ଡ଼ା ଆ଼ଏ, ଲ଼କୁ ଏ଼ଦାଆଁ କଡାଁ ଡ଼଼ଇ ୱିସା ହାନେରି ।
It is you who are the salt of the earth; but, if the salt should lose its strength, what will you use to restore its saltiness? It is no longer good for anything, but is thrown away, and trampled underfoot.
14 ୧୪ ମୀରୁ ଦାର୍ତିତି ଉଜେଡ଼ି ତେରି, ଆମିନି ଗା଼ଡ଼ା ହ଼ରୁ ଲାକ କେ଼ପି ଆ଼ହାମାନେ, ଏ଼ଦି ଏଚେଲା ଡ଼ୁଗାନା ଡ଼ୟାଲି ଆ଼ଡେଏ ।
It is you who are the Light of the world. A town that stands on a hill cannot be hidden.
15 ୧୫ ଅ଼ଡ଼େ ଦୀୱଁ ଡ଼ୀସାନା ଆମ୍ବାଆରି ମା଼ଣା ପ୍ଡିକ୍ହାନା ଇଟଅରି, ସାମା ଏ଼ଦାନି ଦୀୱଁ ସ଼ଡ଼ାତା ଇଟିନେରି, ଆତିହିଁ ଇଲୁତା ୱା଼ନି ବାରେ ଲ଼କୁ ଉଜେଡ଼ି ମେହ୍ନେରି ।
Men do not light a lamp and put it under the corn-measure, but on the lamp-stand, where it gives light to every one in the house.
16 ୧୬ ଏଲେକିହିଁଏ ମୀ ଉଜେଡ଼ି ଲ଼କୁ ନ଼କିତା ନେହିଁକିଁ ତ଼ଞ୍ଜାଆ଼ପେ, ଏ଼ନିକିଁ ଏ଼ୱାରି ମୀ ନେହିଁ କାମା ମେସାନା ଲାକପୂରୁତି ଆ଼ବାତି ଗାୱୁରମି କିନେରି ।
Let your light so shine before the eyes of your fellow men, that, seeing your good actions, they may praise your Father who is in Heaven.
17 ୧୭ ନାଙ୍ଗେ ମ଼ସାତି ମେ଼ରା ଅ଼ଡ଼େ ମାହାପୂରୁ ଅଣ୍ପୁତି ବ଼ଲୁ ୱେହ୍ନାରି ମେ଼ରାତି ମ୍ଣେକ୍ହାଲି ୱା଼ହାମାନେସି ଇଞ୍ଜିଁ ଅଣ୍ପାଆଦୁ; ନା଼ନୁ ମ୍ଣେକ୍ହାଲି ୱା଼ହାହିଲଅଁ ସାମା ଈ ବାରେ ପୂରା କିହାଲି ୱା଼ହାମାଇଁ ।
Do not think that I have come to do away with the Law or the Prophets; I have not come to do away with them, but to complete them.
18 ୧୮ ଏ଼ନାଆଁତାକି ଇଚିହିଁ ନା଼ନୁ ମିଙ୍ଗେ ସାତା ୱେସିମାଞ୍ଜାଇଁ, ହା଼ଗୁପା଼କା ଅ଼ଡ଼େ ଦାର୍ତି ମେଣ୍ଙ୍ଗାଆ ପାତେକା ଇଞ୍ଜାଁ ଈ ବାରେ ଆ଼ଆପାତେକା ମ଼ସା ମେ଼ରାତି ଇଚାୟି ସିନା ଜିକେଏ ମେଣ୍ଙ୍ଗେଏ ।
For I tell you, until the heavens and the earth disappear, not even the smallest letter, nor one stroke of a letter, shall disappear from the Law until all is done.
19 ୧୯ ଏ଼ନାଆଁତାକି ଇଚିହିଁ ଆମ୍ବାଆସି ଈ ହୁକୁମିଟି ର଼ ଊଣା ହୁକୁମି ମା଼ନୱି ଆ଼ଅସି ଅ଼ଡ଼େ ଲ଼କୁଇଁ ଏଲେକିହିଁଏ ଜା଼ପ୍ନେସି, ଏ଼ୱାସି ଲାକପୂରୁ ରା଼ଜିତା ଊଣା ଇଞ୍ଜିଁ ୱେ଼ଙ୍ଗିନେସି; ସାମା ଆମ୍ବାଆସି ମା଼ନୱି ଆ଼ନେସି ଅ଼ଡ଼େ ଜା଼ପ୍ନେସି ଏ଼ୱାସି ଲାକପୂରୁ କାଜାସି ଇଞ୍ଜିଁ ୱେ଼ଙ୍ଗିନେସି ।
Whoever, therefore, breaks one of these commandments, even the least of them, and teaches others to do so, will be the least-esteemed in the Kingdom of Heaven; but whoever keeps them, and teaches others to do so, will be esteemed great in the Kingdom of Heaven.
20 ୨୦ ଏ଼ନାଆଁତାକି ଇଚିହିଁ ନା଼ନୁ ମିଙ୍ଗେ ୱେସିମାଞ୍ଜାଇଁ, ମୀ ଦାର୍ମୁ ମେ଼ରା ପୁନାରି ଅ଼ଡ଼େ ପାରୁସିୟାଁ ଦାର୍ମୁ କିହାଁ ମୀ ନାମୁ ହା଼ରେକା ଆ଼ଆତିହିଁ, ମୀରୁ ଜିକେଏ ଲାକପୂରୁ ରା଼ଜିତା ହ଼ଡାଲି ଆ଼ଡଅତେରି ।
Indeed I tell you that, unless your religion is above that of the Teachers of the Law, and Pharisees, you will never enter the Kingdom of Heaven.
21 ୨୧ “ମୀରୁ ୱେଞ୍ଜାମାଞ୍ଜେରି, ତଲିକା଼ଲାତି ଲ଼କୁଇଁ ୱେସ୍ପିଆ଼ହାମାଚେ, ‘ଲ଼କୁଇଁ ପା଼ୟାଆଦୁ, ଆମ୍ବାଆରି ଲ଼କୁଇଁ ପା଼ୟିନେରି, ଏ଼ୱାସି ନୀହାଁୟି ପାଙ୍ଗାତା ଡଣ୍ତ ବେଟା ଆ଼ନେସି ।’”
You have heard that to our ancestors it was said — ‘Thou shalt not commit murder,’ and ‘Whoever commits murder shall be liable to answer for it to the Court.’
22 ୨୨ ସାମା ନା଼ନୁ ମିଙ୍ଗେ ୱେସିମାଞ୍ଜାଇଁ, ଆମ୍ବାଆସି ତାମି ତାୟି ଲାକ କ଼ପାଆ଼ନେସି, ଏ଼ୱାସି ନୀହାଁୟି ପିଣ୍ତାତା ଡଣ୍ତ ବେଟା ଆ଼ନେସି, ଇଞ୍ଜାଁ ଆମ୍ବାଆସି ତାମି ତାୟିଇଁ କାର୍ବିଗାଟାତି ଇଞ୍ଜିଁ ଇନେସି, ଏ଼ୱାସି ବେ଼ରଣିମାଣ୍ତାତା ଡଣ୍ତ ବେଟା ଆ଼ନେସି; ଅ଼ଡ଼େ ଆମ୍ବାଆସି ପ଼ଲ୍ଆଗାଟାତି ଇଞ୍ଜିଁ ଇନେସି, ଏ଼ୱାସି ହିଚୁ ଗା଼ଡ଼୍ୟୁତା ମେତ୍ପି ଆ଼ନେସି । (Geenna g1067)
I, however, say to you that any one who cherishes anger against his brother shall be liable to answer for it to the Court; and whoever pours contempt upon his brother shall be liable to answer for it to the High Council, while whoever calls down curses upon him shall be liable to answer for it in the fiery Pit. (Geenna g1067)
23 ୨୩ ଅ଼ଡ଼େ ମାହାପୂରୁତି ପୂଜା ପିଣ୍ତାତା ଦା଼ନା ତାଚିମାନାଟି ମୀ ତାୟି କ଼ପାଟି ଏ଼ନି ହା଼ଡା ମାନେ ଇଞ୍ଜିଁ ଏମ୍ବାଆଁ ଅଣ୍ପୁ ୱା଼ନେ,
Therefore, when presenting your gift at the altar, if even there you remember that your brother has some grievance against you,
24 ୨୪ ଆତିହିଁ ଏ଼ଦିଏମ୍ବାଆଁ ପୂଜା ପିଣ୍ତାତା ମୀ ଦା଼ନା ପିସାନା ହାଜୁ, ଇଞ୍ଜାଁ ମୀ ତାୟିତଲେ ଆଣ୍ଡିତି ଜେ଼ଚ ୱେଣ୍ଡା ୱା଼ହାନା ମାହାପୂରୁ ନ଼କିତା ଏ଼ ଦା଼ନା ହେର୍ପାଦୁ ।
leave your gift there, before the altar, go and be reconciled to your brother, first, then come and present your gift.
25 ୨୫ ନୀନୁ ଗଡ଼୍ହା ଆ଼ତାଣି ତଲେ ନୀହାଁୟି କିନାଣି ତା଼ଣା ହାନିବେ଼ଲାତା ଜିରୁତେଏ କା଼ଲ୍ୱି ଆୟାଲି ଅଣ୍ପାମୁ, ଆ଼ଆତିଁ ଏ଼ୱାସି ନିଙ୍ଗେ ନୀହାଁୟି କିନାଣି ତା଼ଣା ହେର୍ପାନେସି, ଅ଼ଡ଼େ ନୀହାଁୟି କିନାସି ନିଙ୍ଗେ ଜାମାନାଙ୍ଗା କେୟୁତା ହେର୍ପାନେସି, ଅ଼ଡ଼େ ଏ଼ୱାରି କା଼ୟିଦି ଇଲୁତା ସୁଣ୍ତାନେରି ।
Be ready to make friends with your opponent, even when you meet him on your way to the court; for fear that he should hand you over to the judge, and the judge to his officer, and you should be thrown into prison.
26 ୨୬ ନା଼ନୁ ମିଙ୍ଗେ ସାତା ୱେସିମାଞ୍ଜାଇଁ ମୀ ତାକି କିୱିଆ଼ହାମାନି ର଼ କା଼ନି ଜିକେଏ ହୀଆପାତାକା ଏମ୍ବାଟି ଏ଼ନିଜିକେଏ ହ଼ଚାୱା଼ହାଲି ଆ଼ଡଅତେରି ।
I tell you, you will not come out until you have paid the last penny.
You have heard that it was said — ‘Thou shalt not commit adultery.’
28 ୨୮ ସାମା ନା଼ନୁ ମିଙ୍ଗେ ୱେସିମାଞ୍ଜାଇଁ, ଆମ୍ବାଆସି ର଼ ଇୟାନି ଲାଗେଏତି ଅଣ୍ପୁ ତଲେ ସିନିକିନେସି, ଇଞ୍ଜାଁ ଏ଼ୱାସି ଏ଼ଦାନିତଲେ ମ଼ନ ମ଼ନତା ଦା଼ରିକାମା କିତେସିଏ ।
I, however, say to you that any one who looks at a woman with an impure intention has already committed adultery with her in his heart.
29 ୨୯ ଅ଼ଡ଼େ ମୀ ଟିଃନି କାନୁ ମିଙ୍ଗେ ପା଼ପୁ କିୱିକିୟାନେ ଇଚିହିଁ ଏ଼ କାନୁ ଡ଼େୱା କୁତାଦୁ, ଇଚିହିଁ ମୀ ବାରେ ଆଙ୍ଗା ନର୍କତା ରିନି କିହାଁ, ଆଙ୍ଗାତି ର଼ ବା଼ଗା ହିଲାଆଗାଟାଇ ନେହେଁ । (Geenna g1067)
If your right eye is a snare to you, take it out and throw it away. It would be best for you to lose one part of your body, and not to have the whole of it thrown into the Pit. (Geenna g1067)
30 ୩୦ ଇଞ୍ଜାଁ ମୀ ଟିଃନି କେୟୁ ମିଙ୍ଗେ ପା଼ପୁ କିୱିକିୟାନେ ଇଚିହିଁ ଏ଼ଦାଆଁ ଜା଼ଚାନା କୁତାଦୁ, ଇଚିହିଁ ମୀ ବାରେ ଆଙ୍ଗା ନର୍କତା ରିନିବାଟା ଆଙ୍ଗାତି ର଼ କେୟୁ ହିଲାଆଗାଟାୟି ନେହେଁ । (Geenna g1067)
And, if your right hand is a snare to you, cut it off and throw it away. It would be best for you to lose one part of your body, and not to have the whole of it go down to the Pit. (Geenna g1067)
31 ୩୧ ଅ଼ଡ଼େ ରା଼ସ୍କି ଆ଼ହାମାନେ, ଆମ୍ବାଆସି ତାନି ଡକ୍ରିନି ପିହ୍ନେସି, ଇଚିହିଁ ଏ଼ୱାସି ଏ଼ଦାନାକି ପିହ୍ନି ଆ଼କୁ ରା଼ଚାନା ହୀପେସି ।
It was also said — ‘Let any one who divorces his wife serve her with a notice of separation.’
32 ୩୨ ସାମା ନା଼ନୁ ମିଙ୍ଗେ ୱେସିମାଞ୍ଜାଇଁ, ଆମ୍ବାଆସି ତାନି ଡକ୍ରିନି ଦା଼ରି କାମାତି ଦ଼ହ ହିଲାଆନା ଡକ୍ରିନି ପିହ୍ନେସି, ଏ଼ୱାସି ଏ଼ଦାନି ଦା଼ରେଣି କିନେସି; ଅ଼ଡ଼େ ଆମ୍ବାଆସି ପିସ୍ତି ଇୟାନି ବୀହା ଆ଼ନେସି, ଏ଼ୱାସି ଜିକେଏ ଦା଼ରେଲା ଆ଼ନେସି ।
I, however, say to you that any one who divorces his wife, except on the ground of her unchastity, leads to her committing adultery; while any one who marries her after her divorce is guilty of adultery.
33 ୩୩ ଅ଼ଡ଼େ ମୀରୁ ୱେଞ୍ଜାମାଞ୍ଜେରି, ତଲିକା଼ଲାତି ଲ଼କୁଣି ୱେସ୍ପି ଆ଼ହିମାଚେ, ମୀରୁ ମିଚି ପାର୍ମାଣା କିଆଦୁ, ସାମା ପାର୍ମାଣା କିହାମାନାଣି ଡିକ୍ଆନି, ମାହାପୂରୁ ନ଼କିତା ପୂରା କିଦୁ ।
Again, you have heard that to our ancestors it was said — ‘Thou shalt not break an oath, but thou shall keep thine oaths as a debt due to the Lord.’
34 ୩୪ ସାମା ନା଼ନୁ ମିଙ୍ଗେ ୱେସିମାଞ୍ଜାଇଁ ପାର୍ମାଣା କିୱୁଏ କିଆଦୁ; ପାର୍ମାଣା କିନି ବେ଼ଲା ଲାକପୂରୁତି ଦ଼ରୁତଲେ ପାର୍ମାଣା କିଆଦୁ, ଏ଼ନାଆଁତାକି ଇଚିହିଁ ଏ଼ଦି ମାହାପୂରୁତି ସିଂଗାସାଣି;
I, however, say to you that you must not swear at all, either by Heaven, since that is God’s throne,
35 ୩୫ ଅ଼ଡ଼େ ଦାର୍ତିତି ଦ଼ରୁତଲେ ପାର୍ମାଣା କିଆଦୁ, ଏ଼ନାଆଁତାକି ଇଚିହିଁ ଏ଼ଦି ମାହାପୂରୁତି କଡାୟାଁ ଇଟିନି ଟା଼ୟୁ; ଜିରୁସାଲମ ଦ଼ରୁତଲେ ପାର୍ମାଣା କିଆଦୁ, ଏ଼ଦି ଆ଼ହିମାନେ କାଜା ରାଜାତି ଗା଼ଡ଼ା;
or by the earth, since that is his footstool, or by Jerusalem, since that is the city of the Great King.
36 ୩୬ ଇଞ୍ଜାଁ ମୀ ତା଼ର୍ୟୁଁତି ପାର୍ମାଣା କିଆଦୁ, ଇଚିହିଁ ମୀ ତା଼ର୍ୟୁଁତି ର଼ ବା଼ଣା କା଼ଡ଼ିୟା ଆ଼ଆତିଁ ଦବ୍ଲା କିହାଲିତାକି ମୀ ବା଼ଡ଼୍ୟୁ ହିଲେଏ,
Nor should you swear by your head, since you cannot make a single hair either white or black.
37 ୩୭ ସାମା ମୀଦି ହାଅ ଇନି କାତା ହାଅ ଆ଼ପେ, ଇଞ୍ଜାଁ ଆ଼ଏ ଇନି କାତା ଆ଼ଏ ଆ଼ପେ; ଈଦାଆଁ ପିସ୍ପେ ଏ଼ନାଆଁ ଇଚାଣି ଆଗାଡ଼ା କାଲ୍ହିହିଁ ଏ଼ଦି ଲାଗେଏ ତା଼ଣାଟି ୱା଼ନେ ।
Let your words be simply ‘Yes’ or ‘No’; anything beyond this comes from what is wrong.
You have heard that it was said — ‘An eye for an eye and a tooth for a tooth.’
39 ୩୯ ସାମା ନା଼ନୁ ମିଙ୍ଗେ ୱେସିମାଞ୍ଜାଇଁ, ମିଙ୍ଗେ ଲାଗେଏ କିୟାନାଣାଇଁ ବାଦୁଲି ଅ଼ଆଦୁ, ସାମା ଆମ୍ବାଆସି ନୀ ଟିଃନି ଗେଏଲାତା ସା଼ପ୍ଡ଼ା ୱେ଼ତାନେସି, ଏ଼ୱାଣାକି ଅ଼ର ଗେଏଲା ଜିକେଏ ତ଼ହ୍ଦୁ ।
I, however, say to you that you must not resist wrong; but, if any one strikes you on the right cheek, turn the other to him also;
and, when any one wants to go to law with you, to take your coat, let him have your cloak as well;
41 ୪୧ ଆମିନି ଦେ଼ସା ସା଼ଲୱି କିନାସି ମିଙ୍ଗେ ବ଼ଜୁ ଡେ଼କାନା ତାନିତଲେ ର଼ କିଲମିଟର ହାଜାଲିତାକି ଏଲେଇଞ୍ଜାନେସି, ଏ଼ୱାଣିତଲେ ରୀ କିଲମିଟର ହାଜୁ ।
and, if any one compels you to go one mile, go two miles with him.
42 ୪୨ ଆମ୍ବାଆସି ମିଙ୍ଗେ ରୀସ୍ତାନେସି, ଏ଼ୱାଣାକି ହୀଦୁ, ଅ଼ଡ଼େ ଆମ୍ବାଆସି ମୀ ତା଼ଣାଟି ରୀଣା ଅ଼ହାଲି ମ଼ନ କିନେସି ଏ଼ୱାଣାଇଁ ଆ଼ଏ ଇନାଆଦୁ ।
Give to him who asks of you; and, from him who wants to borrow from you, do not turn away.
You have heard that it was said — ‘Thou shalt love thy neighbour and hate thy enemy.’
44 ୪୪ ସାମା ନା଼ନୁ ମିଙ୍ଗେ ୱେସିମାଞ୍ଜାଇଁ, ମୀ ସାତ୍ରୁୟାଁଇଁ ଜୀୱୁନ଼ଦୁ, ଇଞ୍ଜାଁ ଆମ୍ବାଆରି ମିଙ୍ଗେ ନିନ୍ଦା କିୟାନେରି, ଏ଼ୱାରି ତାକି ପ୍ରା଼ତାନା କିଦୁ ।
I, however, say to you — Love your enemies, and pray for those who persecute you,
45 ୪୫ ଏ଼ନିକିଁ ମୀରୁ ମୀ ଲାକପୂରୁ ଆ଼ବାତି ମୀର୍କା ଆ଼ଦେରି; ସାମା ମାହାପୂରୁ ନେହାଁରି ଅ଼ଡ଼େ ଲାଗେଏ ପ଼ଲେଏତି ବାରେ ଲ଼କୁତାକି ୱେ଼ଡ଼ା ଉଜେଡ଼ି ହୀନାସି ଅ଼ଡ଼େ ଦାର୍ମୁଗାଟାରି ଅ଼ଡ଼େ ଦାର୍ମୁ ହିଲାଆ ଗାଟାରାକି ଜିକେଏ ପିୟୁ ହୀନେସି ।
that you may become Sons of your Father who is in Heaven; for he causes his sun to rise upon bad and good alike, and sends rain upon the righteous and upon the unrighteous.
46 ୪୬ ଇଞ୍ଜାଁ ଆମ୍ବାଆରି ମିଙ୍ଗେ ଜୀୱୁ ନ଼ୟାଁନେରି ଏ଼ ଲ଼କୁଇଁଦେଁ ଜୀୱୁ ନ଼ତିହିଁ ଏ଼ନାୟି ମେ଼ଡ଼ାଆୟାନେ? ସିସ୍ତୁ ରୀହ୍ନାରି ଜିକେଏ ଏ଼ଦାଆଁ କିଅରିକି?
For, if you love only those who love you, what reward will you have? Even the tax-gatherers do this!
47 ୪୭ ଅ଼ଡ଼େ ମୀରୁ ମୀ ତାୟିୟାଁଇଁ ଜହରା କିଦେରି, ଏମ୍ବାଟିଏ ଅ଼ଡ଼େ ଏ଼ନି କାମା କିଦେରି? ଜୀହୁଦିଆ଼ଆତାରି ଜିକେଏ ଏ଼ଦାଆଁ କିଅରିକି?
And, if you show courtesy to your brothers only, what are you doing more than others? Even the Gentiles do this!
You, then, must become perfect — as your heavenly Father is perfect.
