< ମାର୍କ 4 >
1 ୧ ଜୀସୁ ଗାଲିଲି ସାମ୍ଦୁରି ଗାଟୁତା ଅ଼ଡ଼େ ୱେଣ୍ତେ ଜା଼ପ୍ହାଲି ମା଼ଟ୍ହେସି, ଅ଼ଡ଼େ ହା଼ରେକା ଲ଼କୁ ଏ଼ୱାଣି ତା଼ଣା ରୁଣ୍ତା ଆ଼ତେରି ଇଞ୍ଜାଁ ଜୀସୁ ସାମ୍ଦୁରିତା ମାନି ର଼ ଡଂଗତା ହାଜାନା କୁଗିତେସି ଇଞ୍ଜାଁ ଲ଼କୁ ସାମ୍ଦୁରି ଗାଟୁତା ନିଚାମାଚେରି ।
Once again Jesus began to teach beside the sea, and such a large crowd gathered around Him that He got into a boat and sat in it, while all the people crowded along the shore.
2 ୨ ଏମ୍ବାଟିଏ ଜୀସୁ ଏ଼ୱାରାଇଁ ହା଼ରେକା ପୁଣ୍ମ୍ବିକିନି କାତା ଜା଼ପ୍ହିହିଁ ଏଲେଇଚେସି ।
And He taught them many things in parables, and in His teaching He said,
3 ୩ “ୱେଞ୍ଜୁ, ମେହ୍ଦୁ ର଼ ବିଚା ମାଟିନାସି ବିଚା ମାଟାଲି ହ଼ତେସି ।
“Listen! A farmer went out to sow his seed.
4 ୪ ଇଞ୍ଜାଁ ଏ଼ୱାସି ମାଟିମାଚାଟି କଚେକା ବିଚା ଜିରୁତା ରୀତେ, ଇଞ୍ଜାଁ ପଟାୟାଁ ୱା଼ହାନା ଏ଼ ପା଼ଡ଼େୟି ପେର୍ହା ତିଚୁ ।
And as he was sowing, some seed fell along the path, and the birds came and devoured it.
5 ୫ ଅ଼ଡ଼େ କଚେକା ବିଚା ଇଚାୟି ଇର୍ଆ ମାନି ୱାଲ୍କା ଲାକ ରୀତେ, ଇଞ୍ଜାଁ ଊଣା ଇର୍ଆ ମାଚାକି ଗା଼ଡ଼େକେଏ ନେୟିଁତେ,
Some fell on rocky ground, where it did not have much soil. It sprang up quickly because the soil was shallow.
6 ୬ ସାମା ୱେ଼ଡ଼ା ଆ଼ଡାଲିଏ ନେୟାଁ ମାଚାୟି ୱେହା ହାଚେ ଇଞ୍ଜାଁ ହୀରୁ ଜୀଆତାକି ୱା଼ୟାନା ହା଼ହାହାଚେ ।
But when the sun rose, the seedlings were scorched, and they withered because they had no root.
7 ୭ ଅ଼ଡ଼େ କଚେକା ବିଚା ହା଼ପ୍କା ବୂଟାତା ରୀତେ, ଇଞ୍ଜାଁ ହା଼ପ୍କା ବୂଟା ପାଡାଆ଼ହାନା ଆର୍ନା ଡାକିତି ପ୍ଡିକ୍ହାତୁସ୍ତେ ଇଞ୍ଜାଁ ପା଼ଡ଼େୟି ଆ଼ୟାଆତେ ।
Other seed fell among thorns, which grew up and choked the seedlings, and they yielded no crop.
8 ୮ ଅ଼ଡ଼େ କଚେକା ବିଚା ନେହିଁ ବୂମିତା ରୀତେ, ଏ଼ଦି ନେୟାହାଁ ପାଡାଆ଼ହାନା, କଡ଼େଦସ, ତୀନିକ଼ଡ଼ି, ପା଼ସାକ଼ଡ଼ି ପା଼ଡ଼େୟି କାମ୍ବିତେ ।”
Still other seed fell on good soil, where it sprouted, grew up, and produced a crop—one bearing thirtyfold, another sixtyfold, and another a hundredfold.”
9 ୯ ଅ଼ଡ଼େ ଏ଼ୱାସି ଏଲେଇଚେସି, “ୱେଞ୍ଜାଲି ଆମ୍ବାଆରାକି କୀର୍କା ମାନୁ ଏ଼ୱାସି ୱେଣ୍ମ୍ବାସି ।”
Then Jesus said, “He who has ears to hear, let him hear.”
10 ୧୦ ଜୀସୁ ରଅସିଏ ମାଚାଟି ତାନି ତଲେତି ଏଚରଜା଼ଣା ଇଞ୍ଜାଁ ବା଼ରଜା଼ଣା ସୀସୁୟାଁ ତଲେ ଏ଼ ପୁଣ୍ମ୍ବିକିନି କାତା ଏ଼ନାୟି ଇଞ୍ଜିଁ ୱେଚେରି ।
As soon as Jesus was alone with the Twelve and those around Him, they asked Him about the parable.
11 ୧୧ ଏମ୍ବାଟିଏ ଏ଼ୱାସି ଏ଼ୱାରାଇଁ ଏଲେଇଚେସି, ମାହାପୂରୁ ରା଼ଜିତି ଡ଼ୁଗାମାନାଣି ପୁଞ୍ଜାଲି ମିଙ୍ଗେ ବା଼ଡ଼୍ୟୁ ହୀପ୍କି ଆ଼ହାମାନେ, ସାମା ପାଙ୍ଗାତି ବାରେ ଲ଼କୁତାକି ଈ ପୁଣ୍ମ୍ବିକିନି କାତାତଲେ ୱେସ୍ପି ଆ଼ହିମାନେ,
He replied, “The mystery of the kingdom of God has been given to you, but to those on the outside everything is expressed in parables,
12 ୧୨ ଏ଼ନିକିଁ, “ଏ଼ୱାରି ମେସି ମେସିହିଁ, ମେହ୍ଅରି; ଇଞ୍ଜାଁ ୱେଞ୍ଜିୱେଞ୍ଜିହିଁ, ତେଲ୍ହଅରି, ଏ଼ୱାରି ମାହାପୂରୁ ତା଼ଣା ୱେଣ୍ତା ୱା଼ତିହିଁମା, ପା଼ପୁଟି ପିସ୍ପି ଆ଼ତେରିମା ।”
so that, ‘they may be ever seeing but never perceiving, and ever hearing but never understanding; otherwise they might turn and be forgiven.’”
13 ୧୩ ଜୀସୁ ଅ଼ଡ଼େ ୱେଣ୍ତେ ଏ଼ୱାରାଇଁ ଏଲେଇଚେସି, “ମୀରୁ ଈ ପୁଣ୍ମ୍ବି କିନାଣି ପୁଞ୍ଜି ହିଲଅତେରି? ଆତିହିଁ ନା଼ ପୁଣ୍ମ୍ବିକିନି କାତା ଏ଼ନିକିଁ ପୁଞ୍ଜେରି?
Then Jesus said to them, “Do you not understand this parable? Then how will you understand any of the parables?
14 ୧୪ ଆମ୍ବାଆସି ମାହାପୂରୁ ବ଼ଲୁ ୱେହ୍ନାସି ଏ଼ୱାସି ବିଚା ମାଟିନାସି ।
The farmer sows the word.
15 ୧୫ ଆମିନି ଗାଟାରି ୱେନେରି, ଇଞ୍ଜାଁ ୱେଚି ଦେବୁଣିଏ ସୟତାନ ୱା଼ହାନା ଏ଼ୱାରିତା଼ଣା ୱେଣ୍ମ୍ବି ଆ଼ହାମାନି ବ଼ଲୁ ମୀଞ୍ଜାଅ଼ନେ, ଏ଼ୱାରି ଜିରୁ ଦାରିତା ରିତି ବିଚାଲେହେଁତାରି ।
Some are like the seeds along the path, where the word is sown. As soon as they hear it, Satan comes and takes away the word that was sown in them.
16 ୧୬ ଏଲେକିହିଁଏ ୱାଲି ଲାକ ରିହାମାନି ବିଚାଲେହେଁତାରି, ଏ଼ ବ଼ଲୁ ୱେଣ୍ମ୍ବନିଏ ରା଼ହାଁଟି ନାମିନେରି,
Some are like the seeds sown on rocky ground. They hear the word and at once receive it with joy.
17 ୧୭ ସାମା ଏ଼ୱାରିତା଼ଣା ହୀରୁ ଜୀଆତାକି ଗା଼ଡ଼େକା ତାକି ତୀରି ମାନେରି, ଡା଼ୟୁ ମାହାପୂରୁ ବ଼ଲୁ ତାକି କସ୍ତ ବା଼ଦା ୱା଼ତିସାରେ ଦେବୁଣିଏ ପିହ୍ନେରି, ଏ଼ୱାରି ଊଣା ଇର୍ଆ ମାନି ୱାଲ୍କା ଲାକତି ବିଚାଲେହେଁତାରି ।
But they themselves have no root, and they remain for only a season. When trouble or persecution comes because of the word, they quickly fall away.
18 ୧୮ ହା଼ପ୍କା ବୂଟାତା ମାଟିତି ବିଚା ଏ଼ୱାରି, ଆମ୍ବାଆରି ବ଼ଲୁତି ୱେନେରି,
Others are like the seeds sown among the thorns. They hear the word,
19 ୧୯ ଦାର୍ତିତି ଅଣ୍ପୁ ଦ଼ନତି ବାରେ ଜୂପ୍କା ହ଼ଡାନା ଏ଼ୱାରାଇଁ ପ୍ଡିକ୍ହାତୁହ୍ନେ, ଇଞ୍ଜାଁ ଏ଼ଦି ପା଼ଡ଼େୟି ଆ଼ୟାଲି ଆ଼ଡେଏ । (aiōn )
but the worries of this life, the deceitfulness of wealth, and the desire for other things come in and choke the word, and it becomes unfruitful. (aiōn )
20 ୨୦ ଅ଼ଡ଼େ ଆମିନି ଗାଟାରି କାତା ୱେନେରି, ଇଞ୍ଜାଁ ନାମିନେରି, ଅ଼ଡ଼େ କଡ଼େଦସ, ତୀନିକ଼ଡ଼ି, ଇଞ୍ଜାଁ ପା଼ସାକ଼ଡ଼ି ପା଼ଡ଼େୟି କାମ୍ବିନେରି, ଏ଼ୱାରି ନେହିଁ ବୂମିତା ମାଟିତି ବିଚାଲେହେଁତାରି ।”
Still others are like the seeds sown on good soil. They hear the word, receive it, and produce a crop—thirtyfold, sixtyfold, or a hundredfold.”
21 ୨୧ ଜୀସୁ ଅ଼ଡ଼େ ୱେଣ୍ତେ ଏ଼ୱାରାଇଁ ଏଲେଇଚେସି, “ଆମ୍ବାଆସି ଦୀୱଁ ଡ଼ୀସାନା ମା଼ଣା ପ୍ଡିକ୍ହାନା କି କାଟେଲି ଡ଼଼ଇ ଇଟିନେସି? ଏ଼ଦାଆଁ ଏ଼ନାଆଁ ଦୀୱଁ ସ଼ଡ଼ାତା ଇଟଅସି?
Jesus also said to them, “Does anyone bring in a lamp to put it under a basket or under a bed? Doesn’t he set it on a stand?
22 ୨୨ ଇଚିହିଁ ତ଼ଞ୍ଜା ଆ଼ଆଗାଟାୟି ଏ଼ନାୟି ଜିକେଏ ଡ଼ୁଗାନା ଡ଼ୟେଏ; ଏ଼ନାୟି ଡ଼ୁଗାନା ଆ଼ହାମାନେ, ଏ଼ଦି ତ଼ଞ୍ଜାଆ଼ହାଲି ଡ଼ୁଗାମାନେ ।
For there is nothing hidden that will not be disclosed, and nothing concealed that will not be brought to light.
23 ୨୩ ଇଚିହିଁ ଆମ୍ବାଆରାକି ୱେଞ୍ଜାଲି କୀର୍କା ମାନୁ ଏ଼ୱାସି ୱେଣ୍ମ୍ବାସି ।”
If anyone has ears to hear, let him hear.”
24 ୨୪ ଜୀସୁ ଅ଼ଡ଼େ ଏଲେଇଚେସି, “ଏ଼ନାଆଁ ୱେଞ୍ଜି ମାଞ୍ଜେରି ଏ଼ କାତାତା ଜାଗ୍ରାତା, ଆମିନି ମା଼ଣା ତଲେ ଲା଼ଚିଦେରି, ଏ଼ ମା଼ଣା ତଲେ ମିଙ୍ଗେ ଲା଼ଚା ହିୟାନେରି, ଅ଼ଡ଼େ ମୀରୁ ହା଼ରେକା ବେଟାଆ଼ଦେରି ।
He went on to say, “Pay attention to what you hear. With the measure you use, it will be measured to you, and even more will be added to you.
25 ୨୫ ଇଚିହିଁ ଆମ୍ବାଆରାକି ମାନେ ଏ଼ୱାଣାକି ହୀପ୍କି ଆ଼ନେ; ଅ଼ଡ଼େ ଆମ୍ବାଆରାକି ହିଲେଏ, ଏ଼ୱାଣି ତା଼ଣା ଏ଼ନାୟି ମାନେ, ଏ଼ଦାଆଁ ଜିକେଏ ଏ଼ୱାଣି ତା଼ଣାଟି ଅ଼ୱିଆ଼ନେ ।”
For whoever has will be given more. But whoever does not have, even what he has will be taken away from him.”
26 ୨୬ ଜୀସୁ ଅ଼ଡ଼େ ଏଲେଇଚେସି, “ମାହାପୂରୁ ରା଼ଜି ଇଲେତାୟି, ଏ଼ନିକିଁ ର଼ ମାଣ୍ସି ବୂମିତା ବିଚା ମାଟିନେସି;
Jesus also said, “The kingdom of God is like a man who scatters seed on the ground.
27 ୨୭ ଇଞ୍ଜାଁ ଲା଼ଆଁୟାଁ ଇଦା କିନେସି ଅ଼ଡ଼େ ମାଦେନା ତେଃଏଲିନେସି, ଅ଼ଡ଼େ ବିଚା ଏ଼ନିଆ଼ହିଁ ଗଜା ଆ଼ହାଁ ପାଡାଆ଼ନେ ଏ଼ଦାଆଁ ଏ଼ୱାସି ପୁନଅସି ।
Night and day he sleeps and wakes, and the seed sprouts and grows, though he knows not how.
28 ୨୮ ଗ଼ହଁ ବୂମିଟି ତା଼ନୁଏ ନେୟିଁନେ, ତଲିଏ ଆ଼କୁ ଆ଼ନେ ଡା଼ୟୁ ଜେ଼ଙ୍ଗୁ ଅ଼ଡ଼େ ଡା଼ୟୁ ଜେ଼ଙ୍ଗୁତି ପା଼ଡ଼େୟି ଆ଼ନେ ।
All by itself the earth produces a crop—first the stalk, then the head, then grain that ripens within.
29 ୨୯ ସାମା ଆର୍ନା କାମ୍ବିସାରେ ମାଟିତାସି ଏ଼ ଆର୍ନାତି କ଼ଚାଡୱେଲି ତଲେ ଦା଼ଃଆନେସି ।”
And as soon as the grain is ripe, he swings the sickle, because the harvest has come.”
30 ୩୦ ଅ଼ଡ଼େ ଜୀସୁ ଏଲେଇଚେସି, “ମା଼ର ମାହାପୂରୁ ରା଼ଜି ଏ଼ନାଆଁତଲେ ତୂକ୍ନାୟି? ଇଞ୍ଜାଁ ଏ଼ନିଲେହେଁତି ପୁଣ୍ମ୍ବିକିନି କାତାତଲେ ୱେହ୍ନାୟି?
Then He asked, “To what can we compare the kingdom of God? With what parable shall we present it?
31 ୩୧ ଏ଼ଦି ର଼ ହାର୍ସୁ ପା଼ଡ଼େୟି ଲେହେଁ; ବୂମିତା ମାଟିନି ବେ଼ଲାତା ଏ଼ଦି ଦାର୍ତିତି ବାରେ ପା଼ଡ଼େୟି କିହାଁ ଊଣା,
It is like a mustard seed, which is the smallest of all seeds sown upon the earth.
32 ୩୨ ସାମା ମାଟିତି ଜେ଼ଚ ପାଡାଆ଼ହାନା ବାରେ କୁଚା କିହାଁ କାଜାୟି ଆ଼ନେ, ଇଞ୍ଜାଁ ଏ଼ଦାନି କମାୟାଁ ଇଲେକିଁ କାଜାଇ ଆ଼ନୁ, ଇଞ୍ଜାଁ ହା଼ଗୁ ଲାକ ଊମ୍ବିନି ପଟାୟାଁ ୱା଼ହାନା ଏ଼ଦାନି କମାଣାଁ ବ଼ଣ ଦସାଁ ବାସାଆ଼ନୁ ।”
But after it is planted, it grows to be the largest of all garden plants and puts forth great branches, so that the birds of the air nest in its shade.”
33 ୩୩ ଜୀସୁ ଇଲେକିହିଁ ହା଼ରେକା ପୁଣ୍ମ୍ବିକିନି କାତା ୱେସିହିଁ ଏ଼ୱାରି ପୁନିଲେହେକିଁ ମାହାପୂରୁ କାତା ୱେସିମାଚେସି,
With many such parables Jesus spoke the word to them, to the extent that they could understand.
34 ୩୪ ଅ଼ଡ଼େ ପୁଣ୍ମ୍ବିକିନି କାତା ଆଟ୍ଆନା ଜୀସୁ ଏ଼ନାଆଁୱା ୱେସି ହିଲାଆତେସି, ସାମା ଲ଼କୁ ହିଲାଆ ବେ଼ଲାତା ତାମି ସୀସୁୟାଁଣି ବାରେ ପୁଣ୍ମ୍ବି କିହିମାଚେସି ।
He did not tell them anything without using a parable. But privately He explained everything to His own disciples.
35 ୩୫ ଏ଼ ଦିନା ମିଡ଼୍ଅଲା ବେ଼ଲା ଜୀସୁ ତାମି ସୀସୁୟାଁଇଁ ଏଲେଇଚେସି, “ୱା଼ଦୁ ମା଼ର ସାମ୍ଦୁରି ଆତାଲା ହାନ ।”
When that evening came, He said to His disciples, “Let us cross to the other side.”
36 ୩୬ ଏମ୍ବାଟିଏ ଏ଼ୱାରି ଲ଼କୁଣି ପିସାନା ଏ଼ୱାସି ଏ଼ନିକିଁ ଡଂଗତା ମାଚେସି ଏଲେକିହିଁଏ ଅ଼ତେରି, ଇଞ୍ଜାଁ ଏମ୍ବାଆଁ ଏଚରଗଟା ଡଂଗାଁୟାଁ ଜିକେଏ ମାଚୁ ।
After they had dismissed the crowd, they took Jesus with them, since He was already in the boat. And there were other boats with Him.
37 ୩୭ ଇଞ୍ଜାଁ ଦେବୁଣିଏ ହା଼ରେକା କାଜା ଗା଼ଲି ଆ଼ତେ, ଇଞ୍ଜାଁ ଡଂଗ ସାମ୍ଦୁରିତି ଗା଼ଲିତାକି ମୁଞ୍ଜାଲି ମା଼ଟ୍ହେ ।
Soon a violent windstorm came up, and the waves were breaking over the boat, so that it was being swamped.
38 ୩୮ ଏଚିବେ଼ଲା ଜୀସୁ ଡଂଗତି ଡା଼ୟୁୱାକି ର଼ ମୂଲାତା ତା଼ର୍ପୁ ଆ଼ଂଗାନା ଇଦା କିହାମାଚେସି; ଇଞ୍ଜାଁ ସୀସୁୟାଁ ଏ଼ୱାଣାଇଁ ନିକ୍ହାନା ଏଲେଇଚେରି, “ଏ଼ ଗୂରୁ ମା଼ର ହାନାୟିଦେଁ ନିଙ୍ଗେ ଅଣ୍ପୁ ହିଲେଏ କି?”
But Jesus was in the stern, sleeping on the cushion. So they woke Him and said, “Teacher, don’t You care that we are perishing?”
39 ୩୯ ଏମ୍ବାଟିଏ ଜୀସୁ ନିଙ୍ଗାନା ଗା଼ଲିତି ଦାକା ହୀହାନା ଏଲେଇଚେସି, “ଡୂଙ୍ଗାମୁ” ଇଞ୍ଜାଁ ସାମ୍ଦୁରିତି ଏଲେଇଚେସି, “ସାପି ଆ଼ମୁ” ଏମ୍ବାଟିଏ ଗା଼ଲି ପାଲେଏ ଆ଼ତେ ଇଞ୍ଜାଁ ବାରେ ସୂସ୍ତି ଆ଼ତେ ।
Then Jesus got up and rebuked the wind and the sea. “Silence!” He commanded. “Be still!” And the wind died down, and it was perfectly calm.
40 ୪୦ ଇଞ୍ଜାଁ ଜୀସୁ ଏ଼ୱାରାଇଁ ଏଲେଇଚେସି, “ମୀରୁ ଏ଼ନାଆଁତାକି ଇଚେକା ଆଜିମାଞ୍ଜେରି? ମୀ ନାମୁ ହିଲେଏ କି?”
“Why are you so afraid?” He asked. “Do you still have no faith?”
41 ୪୧ ଏମ୍ବାଟିଏ ଏ଼ୱାରି ହା଼ରେକା ଆଜାନା ତା଼ମ୍ବୁ ତା଼ମ୍ବୁଏ କାତା ଆ଼ତେରି, “ଈୱାସି ଆମ୍ବାଆସି? ଗା଼ଲି ଅ଼ଡ଼େ ସାମ୍ଦୁରି ଜିକେଏ ଈୱାଣି ହା଼ଡା ମା଼ନୱି ଆ଼ହିମାନୁ ।”
Overwhelmed with fear, they asked one another, “Who is this, that even the wind and the sea obey Him?”