پەندەکانی سلێمان 6

1 ڕۆڵە، ئەگەر بووی بە کەفیلی دراوسێکەت، ئەگەر لەگەڵ بێگانەیەک تەوقەت کرد،

My son, if you have become collateral for your neighbor, if you have struck your hands in pledge for a stranger,

2 ئەگەر بە داوی قسەکانی دەمتەوە بوویت، بە قسەی دەمی خۆت پێوە بوویت،

you are trapped by the words of your mouth; you are ensnared with the words of your mouth.

3 ڕۆڵە، ئەمە بکە و فریای خۆت بکەوە، چونکە ژێردەستەی دراوسێکەت بوویت، بڕۆ، خۆت نزم بکەرەوە و لە هاوڕێکەت بپاڕێوە.

Do this now, my son, and deliver yourself, since you have come into the hand of your neighbor. Go, humble yourself. Press your plea with your neighbor.

4 خەو مەدە چاوەکانت و پێڵووەکانت خەواڵوو نەبن.

Give no sleep to your eyes, nor slumber to your eyelids.

5 وەک مامز خۆت لە دەست ڕاوچی دەرباز بکە، وەک چۆلەکە لە تەڵەی ڕاوچی.

Free yourself, like a gazelle from the hand of the hunter, like a bird from the snare of the fowler.

6 ئەی تەمبەڵ، بڕۆ لای مێروولە، بڕوانە ڕێگاکانی و ببە بە دانا.

Go to the ant, you sluggard. Consider her ways, and be wise;

7 بێ ئەوەی پێشەوا و کوێخا و فەرمانڕەوای هەبێت،

which having no chief, overseer, or ruler,

8 بەڵام لە هاویندا نانی خۆی ئەمبار دەکات و لە کاتی دروێنەدا خۆراکی خۆی کۆدەکاتەوە.

provides her bread in the summer, and gathers her food in the harvest.

9 ئەی تەمبەڵ، هەتا کەی پاڵدەدەیتەوە؟ کەی لە خەوەکەت هەڵدەستی؟

How long will you sleep, sluggard? When will you arise out of your sleep?

10 کەمێک خەوتن، کەمێک خەواڵووبوون، کەمێکیش دەست تێکنان بۆ ڕاکشان،

A little sleep, a little slumber, a little folding of the hands to sleep—

11 ئینجا هەژاریت وەک چەتە دێت، نەبوونیشت وەک چەکدار.

so your poverty will come as a robber, and your scarcity as an armed man.

12 کەسی هیچوپووچ، پیاوی چەواشەکار، بە زمان خواری ڕەفتار دەکات،

A worthless person, a man of iniquity, is he who walks with a perverse mouth,

13 چاوی دەقوچێنێت و بەپێی ئاماژە دەکات و بە پەنجە دەریدەبڕێت،

who winks with his eyes, who signals with his feet, who motions with his fingers,

14 فێڵ لە دڵیدایە، خراپە دادەهێنێت، هەموو کاتێک ناکۆکی دەوروژێنێت.

in whose heart is perverseness, who devises evil continually, who always sows discord.

15 لەبەر ئەوە لەپڕ لێی دەقەومێت، لەناکاو دەشکێت و چارەسەری نییە.

Therefore his calamity will come suddenly. He will be broken suddenly, and that without remedy.

16 شەش شت هەن یەزدان ڕقی لێیانە، حەوتیش قێزەونە لەلای:

There are six things which the LORD hates; yes, seven which are an abomination to him:

17 چاوی بەفیز، زمانی درۆزن، دەستێک کە خوێنی بێتاوانی ڕشتبێت،

arrogant eyes, a lying tongue, hands that shed innocent blood,

18 دڵێک پیلانی خراپ دابهێنێت، پێیەک بە پەلە بەرەو خراپەکاری ڕابکات،

a heart that devises wicked schemes, feet that are swift in running to mischief,

19 شایەتی درۆزن درۆ بڵاو بکاتەوە و وروژێنەری ناکۆکی نێوان برایان.

a false witness who utters lies, and he who sows discord among brothers.

20 ڕۆڵە، ڕاسپاردەکانی باوکت بەجێبگەیەنە و فێرکردنەکانی دایکت پشتگوێ مەخە.

My son, keep your father’s commandment, and don’t forsake your mother’s teaching.

21 هەمیشە بە دڵتەوە گرێیان بدە و بە گەردنی خۆتەوە هەڵیانواسە.

Bind them continually on your heart. Tie them around your neck.

22 لە هاتوچۆکردنتدا ڕێنماییت دەکەن، لە ڕاکشانت چاودێریت دەکەن و کە خەبەریشت بووەوە دەتدوێنن،

When you walk, it will lead you. When you sleep, it will watch over you. When you awake, it will talk with you.

23 چونکە ئەم ڕاسپاردانە چران و ئەم فێرکردنەش ڕووناکییە، سەرزەنشتی تەمبێکردنیش ڕێگای ژیانە،

For the commandment is a lamp, and the Torah is light. Reproofs of instruction are the way of life,

24 بۆ ئەوەی لە ژنی بەدڕەوشت بتپارێزێت، لە زمانلووسی داوێنپیس.

to keep you from the immoral woman, from the flattery of the wayward wife’s tongue.

25 لە دڵەوە ئارەزووی جوانییەکەی مەکە، با بە برژانگەکانی نەتبات،

Don’t lust after her beauty in your heart, neither let her captivate you with her eyelids.

26 چونکە ژنی لەشفرۆش وا دەکات پێویستیت بە نانێک بێت، بەڵام ژنی بەمێرد گیانی گرانبەهات ڕاودەکات.

For a prostitute reduces you to a piece of bread. The adulteress hunts for your precious life.

27 ئایا کەس دەتوانێت ئاگر لە باوەش بگرێت و جلەکانی نەسووتێت؟

Can a man scoop fire into his lap, and his clothes not be burned?

28 یان بەسەر پشکۆدا بڕوات و پێیەکانی داغ نەبێت؟

Or can one walk on hot coals, and his feet not be scorched?

29 ئاوایە ئەوەی بچێتە لای ژنی کەسێکی دیکە، هەرکەسێک دەستی لێ بدات بێ سزا نابێت.

So is he who goes in to his neighbor’s wife. Whoever touches her will not be unpunished.

30 سووکایەتی بە دز ناکرێت کە دزی دەکات بۆ خۆتێرکردن کاتێک کە برسییە.

Men don’t despise a thief if he steals to satisfy himself when he is hungry,

31 هەرچەندە کە لێی ئاشکرا بوو دەبێت حەوت قات بداتەوە، ئەگەر هەموو ماڵی خۆشی لەسەر دانابێت.

but if he is found, he shall restore seven times. He shall give all the wealth of his house.

32 بەڵام ئەوەی داوێنپیسی لەگەڵ ژنێک بکات تێنەگەیشتووە، هەرکەسێک وا بکات خۆی دەفەوتێنێت.

He who commits adultery with a woman is void of understanding. He who does it destroys his own soul.

33 تووشی لێدان و سەرشۆڕی دەبێت و شەرمەزارییەکەی ناسڕێتەوە،

He will get wounds and dishonor. His reproach will not be wiped away.

34 چونکە ئیرەیی پیاو دەوروژێنێت، لە ڕۆژی تۆڵەدا دەست ناگێڕێتەوە،

For jealousy arouses the fury of the husband. He won’t spare in the day of vengeance.

35 چاوی لە هیچ قەرەبووێک نییە، بە دیاری ڕازی نابێت، ئەگەر بۆشی زیاد بکەیت.

He won’t regard any ransom, neither will he rest content, though you give many gifts.