پەندەکانی سلێمان 6

1 ڕۆڵە، ئەگەر بووی بە کەفیلی دراوسێکەت، ئەگەر لەگەڵ بێگانەیەک تەوقەت کرد،

My son, if thou have become surety for thy neighbour, —have struck for a stranger thy hands,

2 ئەگەر بە داوی قسەکانی دەمتەوە بوویت، بە قسەی دەمی خۆت پێوە بوویت،

Thou hast been snared by the sayings of thy mouth, —thou hast been caught by the sayings of thy mouth.

3 ڕۆڵە، ئەمە بکە و فریای خۆت بکەوە، چونکە ژێردەستەی دراوسێکەت بوویت، بڕۆ، خۆت نزم بکەرەوە و لە هاوڕێکەت بپاڕێوە.

Do this then, my son, and deliver thyself, When thou hast come into the hand of thy neighbour, Go, haste thee, and urge thy neighbour;

4 خەو مەدە چاوەکانت و پێڵووەکانت خەواڵوو نەبن.

Do not give sleep to thine eyes, or slumber to thine eyelashes;

5 وەک مامز خۆت لە دەست ڕاوچی دەرباز بکە، وەک چۆلەکە لە تەڵەی ڕاوچی.

Deliver thyself, as a gazelle out of the hand, and as a bird, out of the hand of the fowler.

6 ئەی تەمبەڵ، بڕۆ لای مێروولە، بڕوانە ڕێگاکانی و ببە بە دانا.

Go to the ant, thou sluggard, observe her ways, and be wise;

7 بێ ئەوەی پێشەوا و کوێخا و فەرمانڕەوای هەبێت،

Which, having no harvest, scribe, or ruler,

8 بەڵام لە هاویندا نانی خۆی ئەمبار دەکات و لە کاتی دروێنەدا خۆراکی خۆی کۆدەکاتەوە.

Prepareth, in the summer, her food, hath collected, in the harvest, her sustenance.

9 ئەی تەمبەڵ، هەتا کەی پاڵدەدەیتەوە؟ کەی لە خەوەکەت هەڵدەستی؟

How long, O sluggard, wilt thou lie? how long ere thou rise from thy sleep?

10 کەمێک خەوتن، کەمێک خەواڵووبوون، کەمێکیش دەست تێکنان بۆ ڕاکشان،

A little sleep, a little slumber, a little folding of the hands to rest: —

11 ئینجا هەژاریت وەک چەتە دێت، نەبوونیشت وەک چەکدار.

So shall come in, as a highwayman, thy poverty, and, thy want, as one armed with a shield.

12 کەسی هیچوپووچ، پیاوی چەواشەکار، بە زمان خواری ڕەفتار دەکات،

An abandoned man, a man of iniquity, [is he] who—goeth on in perversity of mouth;

13 چاوی دەقوچێنێت و بەپێی ئاماژە دەکات و بە پەنجە دەریدەبڕێت،

Winketh with his eyes, speaketh with his foot, pointeth with his fingers;

14 فێڵ لە دڵیدایە، خراپە دادەهێنێت، هەموو کاتێک ناکۆکی دەوروژێنێت.

[Hath] perverse things in his heart, deviseth mischief on every occasion, strifes, he sendeth forth.

15 لەبەر ئەوە لەپڕ لێی دەقەومێت، لەناکاو دەشکێت و چارەسەری نییە.

For this cause, suddenly cometh his doom, in a moment, shall he be torn in pieces and there be no mending.

16 شەش شت هەن یەزدان ڕقی لێیانە، حەوتیش قێزەونە لەلای:

These six things, doth Yahweh hate, yea, seven, are the abomination of his soul: —

17 چاوی بەفیز، زمانی درۆزن، دەستێک کە خوێنی بێتاوانی ڕشتبێت،

Eyes that are lofty, a tongue that is false, and hands shedding innocent blood;

18 دڵێک پیلانی خراپ دابهێنێت، پێیەک بە پەلە بەرەو خراپەکاری ڕابکات،

A heart contriving iniquitous devices, feet hasting to run into mischief;

19 شایەتی درۆزن درۆ بڵاو بکاتەوە و وروژێنەری ناکۆکی نێوان برایان.

One that uttereth lies—a false witness, and one sending forth strifes between brethren.

20 ڕۆڵە، ڕاسپاردەکانی باوکت بەجێبگەیەنە و فێرکردنەکانی دایکت پشتگوێ مەخە.

Observe thou, my son, the commandment of thy father, and do not decline from the instruction of thy mother:

21 هەمیشە بە دڵتەوە گرێیان بدە و بە گەردنی خۆتەوە هەڵیانواسە.

Bind them upon thy heart continually, fasten them upon thy neck;

22 لە هاتوچۆکردنتدا ڕێنماییت دەکەن، لە ڕاکشانت چاودێریت دەکەن و کە خەبەریشت بووەوە دەتدوێنن،

When thou walkest abroad, it shall guide thee, when thou sleepest, it shall watch over thee, when thou wakest, it shall speak to thee:

23 چونکە ئەم ڕاسپاردانە چران و ئەم فێرکردنەش ڕووناکییە، سەرزەنشتی تەمبێکردنیش ڕێگای ژیانە،

For, a lamp, is the commandment, and, the instruction, a light, and, the way of life, are the reproofs of correction:

24 بۆ ئەوەی لە ژنی بەدڕەوشت بتپارێزێت، لە زمانلووسی داوێنپیس.

To keep thee from the wicked woman, from the flattery of the tongue of her that is a stranger.

25 لە دڵەوە ئارەزووی جوانییەکەی مەکە، با بە برژانگەکانی نەتبات،

Do not covet her beauty, in thy heart, neither let her take thee, by her eyelashes;

26 چونکە ژنی لەشفرۆش وا دەکات پێویستیت بە نانێک بێت، بەڵام ژنی بەمێرد گیانی گرانبەهات ڕاودەکات.

Because, for the sake of an impure woman, [a man may be brought] even to a cake of bread, —and, a man’s wife, for a precious soul, may hunt!

27 ئایا کەس دەتوانێت ئاگر لە باوەش بگرێت و جلەکانی نەسووتێت؟

Can a man snatch up fire in his bosom, and, his clothes, not be burned?

28 یان بەسەر پشکۆدا بڕوات و پێیەکانی داغ نەبێت؟

Or can a man walk upon hot coals, and, his feet, not be burned?

29 ئاوایە ئەوەی بچێتە لای ژنی کەسێکی دیکە، هەرکەسێک دەستی لێ بدات بێ سزا نابێت.

So, he that goeth in unto his neighbour’s wife, no man shall be guiltless who toucheth her!

30 سووکایەتی بە دز ناکرێت کە دزی دەکات بۆ خۆتێرکردن کاتێک کە برسییە.

Men despise not a thief, when he stealeth, to satisfy his appetite, because he is famished;

31 هەرچەندە کە لێی ئاشکرا بوو دەبێت حەوت قات بداتەوە، ئەگەر هەموو ماڵی خۆشی لەسەر دانابێت.

Yet, if found, he must pay back sevenfold, All the substance of his house, must he give:

32 بەڵام ئەوەی داوێنپیسی لەگەڵ ژنێک بکات تێنەگەیشتووە، هەرکەسێک وا بکات خۆی دەفەوتێنێت.

He that committeth adultery with a woman, lacketh sense, A destroyer of his own life, is he that doeth it;

33 تووشی لێدان و سەرشۆڕی دەبێت و شەرمەزارییەکەی ناسڕێتەوە،

Smiting and shame, shall he find, and, his reproach, shall not be wiped out;

34 چونکە ئیرەیی پیاو دەوروژێنێت، لە ڕۆژی تۆڵەدا دەست ناگێڕێتەوە،

For, jealousy, is the rage of a man, nor will he spare, in the day of avenging;

35 چاوی لە هیچ قەرەبووێک نییە، بە دیاری ڕازی نابێت، ئەگەر بۆشی زیاد بکەیت.

He will not look, at any ransom, neither will he consent, though thou increase the bribe.