پەندەکانی سلێمان 6

1 ڕۆڵە، ئەگەر بووی بە کەفیلی دراوسێکەت، ئەگەر لەگەڵ بێگانەیەک تەوقەت کرد،

My son, if thou art become surety for thy neighbour, if thou hast struck thy hands for a stranger —

2 ئەگەر بە داوی قسەکانی دەمتەوە بوویت، بە قسەی دەمی خۆت پێوە بوویت،

Thou art snared by the words of thy mouth, thou art caught by the words of thy mouth —

3 ڕۆڵە، ئەمە بکە و فریای خۆت بکەوە، چونکە ژێردەستەی دراوسێکەت بوویت، بڕۆ، خۆت نزم بکەرەوە و لە هاوڕێکەت بپاڕێوە.

Do this now, my son, and deliver thyself, seeing thou art come into the hand of thy neighbour; go, humble thyself, and urge thy neighbour.

4 خەو مەدە چاوەکانت و پێڵووەکانت خەواڵوو نەبن.

Give not sleep to thine eyes, nor slumber to thine eyelids.

5 وەک مامز خۆت لە دەست ڕاوچی دەرباز بکە، وەک چۆلەکە لە تەڵەی ڕاوچی.

Deliver thyself as a gazelle from the hand of the hunter, and as a bird from the hand of the fowler.

6 ئەی تەمبەڵ، بڕۆ لای مێروولە، بڕوانە ڕێگاکانی و ببە بە دانا.

Go to the ant, thou sluggard; consider her ways, and be wise;

7 بێ ئەوەی پێشەوا و کوێخا و فەرمانڕەوای هەبێت،

Which having no chief, overseer, or ruler,

8 بەڵام لە هاویندا نانی خۆی ئەمبار دەکات و لە کاتی دروێنەدا خۆراکی خۆی کۆدەکاتەوە.

Provideth her bread in the summer, and gatherest her food in the harvest.

9 ئەی تەمبەڵ، هەتا کەی پاڵدەدەیتەوە؟ کەی لە خەوەکەت هەڵدەستی؟

How long wilt thou sleep, O sluggard? When wilt thou arise out of thy sleep?

10 کەمێک خەوتن، کەمێک خەواڵووبوون، کەمێکیش دەست تێکنان بۆ ڕاکشان،

'Yet a little sleep, a little slumber, a little folding of the hands to sleep' —

11 ئینجا هەژاریت وەک چەتە دێت، نەبوونیشت وەک چەکدار.

So shall thy poverty come as a runner, and thy want as an armed man.

12 کەسی هیچوپووچ، پیاوی چەواشەکار، بە زمان خواری ڕەفتار دەکات،

A base person, a man of iniquity, is he that walketh with a froward mouth;

13 چاوی دەقوچێنێت و بەپێی ئاماژە دەکات و بە پەنجە دەریدەبڕێت،

That winketh with his eyes, that scrapeth with his feet, that pointeth with his fingers;

14 فێڵ لە دڵیدایە، خراپە دادەهێنێت، هەموو کاتێک ناکۆکی دەوروژێنێت.

Frowardness is in his heart, he deviseth evil continually; he soweth discord.

15 لەبەر ئەوە لەپڕ لێی دەقەومێت، لەناکاو دەشکێت و چارەسەری نییە.

Therefore shall his calamity come suddenly; on a sudden shall he be broken, and that without remedy.

16 شەش شت هەن یەزدان ڕقی لێیانە، حەوتیش قێزەونە لەلای:

There are six things which the LORD hateth, yea, seven which are an abomination unto Him:

17 چاوی بەفیز، زمانی درۆزن، دەستێک کە خوێنی بێتاوانی ڕشتبێت،

Haughty eyes, a lying tongue, and hands that shed innocent blood;

18 دڵێک پیلانی خراپ دابهێنێت، پێیەک بە پەلە بەرەو خراپەکاری ڕابکات،

A heart that deviseth wicked thoughts, feet that are swift in running to evil;

19 شایەتی درۆزن درۆ بڵاو بکاتەوە و وروژێنەری ناکۆکی نێوان برایان.

A false witness that breatheth out lies, and he that soweth discord among brethren.

20 ڕۆڵە، ڕاسپاردەکانی باوکت بەجێبگەیەنە و فێرکردنەکانی دایکت پشتگوێ مەخە.

My son, keep the commandment of thy father, and forsake not the teaching of thy mother;

21 هەمیشە بە دڵتەوە گرێیان بدە و بە گەردنی خۆتەوە هەڵیانواسە.

Bind them continually upon thy heart, tie them about thy neck.

22 لە هاتوچۆکردنتدا ڕێنماییت دەکەن، لە ڕاکشانت چاودێریت دەکەن و کە خەبەریشت بووەوە دەتدوێنن،

When thou walkest, it shall lead thee, when thou liest down, it shall watch over thee; and when thou awakest, it shall talk with thee.

23 چونکە ئەم ڕاسپاردانە چران و ئەم فێرکردنەش ڕووناکییە، سەرزەنشتی تەمبێکردنیش ڕێگای ژیانە،

For the commandment is a lamp, and the teaching is light, and reproofs of instruction are the way of life;

24 بۆ ئەوەی لە ژنی بەدڕەوشت بتپارێزێت، لە زمانلووسی داوێنپیس.

To keep thee from the evil woman, from the smoothness of the alien tongue.

25 لە دڵەوە ئارەزووی جوانییەکەی مەکە، با بە برژانگەکانی نەتبات،

Lust not after her beauty in thy heart; neither let her captivate thee with her eyelids.

26 چونکە ژنی لەشفرۆش وا دەکات پێویستیت بە نانێک بێت، بەڵام ژنی بەمێرد گیانی گرانبەهات ڕاودەکات.

For on account of a harlot a man is brought to a loaf of bread, but the adulteress hunteth for the precious life.

27 ئایا کەس دەتوانێت ئاگر لە باوەش بگرێت و جلەکانی نەسووتێت؟

Can a man take fire in his bosom, and his clothes not be burned?

28 یان بەسەر پشکۆدا بڕوات و پێیەکانی داغ نەبێت؟

Or can one walk upon hot coals, and his feet not be scorched?

29 ئاوایە ئەوەی بچێتە لای ژنی کەسێکی دیکە، هەرکەسێک دەستی لێ بدات بێ سزا نابێت.

So he that goeth in to his neighbour's wife; whosoever toucheth her shall not go unpunished.

30 سووکایەتی بە دز ناکرێت کە دزی دەکات بۆ خۆتێرکردن کاتێک کە برسییە.

Men do not despise a thief, if he steal to satisfy his soul when he is hungry;

31 هەرچەندە کە لێی ئاشکرا بوو دەبێت حەوت قات بداتەوە، ئەگەر هەموو ماڵی خۆشی لەسەر دانابێت.

But if he be found, he must restore sevenfold, he must give all the substance of his house.

32 بەڵام ئەوەی داوێنپیسی لەگەڵ ژنێک بکات تێنەگەیشتووە، هەرکەسێک وا بکات خۆی دەفەوتێنێت.

He that committeth adultery with a woman lacketh understanding; he doeth it that would destroy his own soul.

33 تووشی لێدان و سەرشۆڕی دەبێت و شەرمەزارییەکەی ناسڕێتەوە،

Wounds and dishonour shall he get, and his reproach shall not be wiped away.

34 چونکە ئیرەیی پیاو دەوروژێنێت، لە ڕۆژی تۆڵەدا دەست ناگێڕێتەوە،

For jealousy is the rage of a man, and he will not spare in the day of vengeance.

35 چاوی لە هیچ قەرەبووێک نییە، بە دیاری ڕازی نابێت، ئەگەر بۆشی زیاد بکەیت.

He will not regard any ransom; neither will he rest content, though thou givest many gifts.