پەندەکانی سلێمان 30

1 قسەکانی ئاگوری کوڕی یاقە ئەم سروشە لەخۆ دەگرێت. ئەم پیاوە بە ئیتیێلی ڕاگەیاند: ئەی خودایە، من شەکەتم، بەڵام دەتوانم بەسەریدا زاڵ بم.

The words of Agur the son of Yakeh, even the prophecy: the man said unto Ithiel, even unto Ithiel and Ukkal,

2 «من لە هەموو مرۆڤێک دەبەنگترم، تێگەیشتنی مرۆڤانەم نییە.

“Surely I am more brutish than any man, and have not the understanding of a common man.

3 فێری دانایی نەبووم و ناسینی خودای پیرۆزم نییە.

Nor have I learned wisdom, so that I should have knowledge of the Holy One.

4 کێ بەرزبووەوە بۆ ئاسمان و هاتە خوارەوە؟ کێ بای لەناو هەردوو لەپی خۆی کۆکردەوە؟ کێ ئاوی لەناو جلدا پێچایەوە؟ کێ هەموو لایەکی زەوی دامەزراند؟ ناوی چییە؟ ناوی کوڕەکەی چییە؟ ئەگەر دەیزانیت پێم بڵێ!

Who was it that ascended into heaven, and came down again? who gathered the wind in his fists? who bound the waters in a garment? who set up all the ends of the earth? what is his name, and what is his son's name, if thou knowest it?”

5 «هەموو وشەیەکی خودا بێگەردە، قەڵغانە بۆ ئەوانەی پەنای بۆ دەبەن.

Every saying of God is purified: he is a shield unto those that put their trust in him.

6 هیچ شتێک بۆ وشەکانی زیاد مەکە، نەوەک سەرزەنشتت بکات و بە درۆزن دەربچیت.

Do not add aught unto his words: lest he reprove thee, and thou be found a liar.

7 «ئەی یەزدان، دوو شتم لێ داوا کردیت، لێمی قەدەغە مەکە پێش مردنم:

Two things do I request of thee: deny them not to me before I die.

8 شتی پووچ و قسەی درۆم لێ دووربخەوە، هەژاری یان دەوڵەمەندیم مەدەرێ، بەڵام نانی پێویستی خۆم پێ بدە،

Vanity and lying words do thou remove far from me: neither poverty nor riches give thou unto me; let me eat the bread appointed unto me:

9 نەوەک تێر بم و نکۆڵیت لێبکەم و بڵێم:”یەزدان کێیە؟“یان نەوەک هەژار بم و دزی بکەم و ناوی خودای خۆم بێ ڕێز بکەم.

Lest I become over-full, and deny thee, and say, Who is the Lord? or lest I become poor, and steal, and trespass against the name of my God.

10 «بوختان بە خزمەتکار مەکە لەلای گەورەکەی، نەوەک نەفرەتت لێ بکات و تاوانبار بیت.

Do not calumniate a servant unto his master: lest he curse thee, and thou incur guilt.

11 «نەوەیەک هەیە نەفرەت لە باوکی دەکات و دایکی پیرۆز ناکات.

There is a generation that curseth its father, and doth not bless its mother.

12 نەوەیەک هەیە لە ڕوانگەی خۆی پاکە، بەڵام خۆی نەشوشتووەتەوە لە پیسوپۆخڵییەکەی.

There is a generation that is pure in its own eyes, and yet is not washed [clean] of its filthiness.

13 نەوەیەک هەیە چەند چاو لە هەوراز و بەرز دەڕوانێت.

There is a generation—O how lofty are its eyes! and its eyelids are so lifted up.

14 نەوەیەک هەیە ددانەکانی شمشێرن و کاکیلەکانی چەقۆن، بۆ خواردنی کڵۆڵەکان لەسەر زەوی و نەدارەکان لەنێو خەڵکی.

There is a generation, whose teeth are as swords, and whose string teeth are as knives, to devour the poor from off the earth, and the needy from among men.

15 «زەروو دوو کچی هەیە، هاوار دەکەن:”بێنە، بێنە!“«سێ شت هەن تێر نابن، چوارەمیش ناڵێت،”بەسە!“:

Insatiability hath two daughters, [crying, ] Give, give. There are three things that are never satisfied, yea, four things which never say, Enough:

16 جیهانی مردووان و منداڵدانی نەزۆک و زەوییەک تێر ئاو نەبێت و ئاگرێک هەرگیز نەڵێت:”بەسە!“ (Sheol h7585)

The nether world; and a barren womb; the earth which is not satisfied with water; and the fire which never saith, Enough. (Sheol h7585)

17 «ئەو چاوەی گاڵتە بە باوکی بکات و سووکایەتی بە گوێڕایەڵی بکات بۆ دایک، قەلەڕەشەکانی دۆڵ هەڵیدەکۆڵن و بێچووە سیسارکە کەچەڵ دەیخۆن.

The eye that mocketh at his father, and despiseth to obey his mother, this shall the ravens of the valley pick out; and the young eagles shall eat it.

18 «سێ شت هەن زۆر سەیرن بۆ من، چوارەمیش تێناگەم:

Three things there are which are too wonderful for me; and four, which I know not:

19 ڕێگای هەڵۆ لە ئاسمان، ڕێگای مار لەسەر بەرد، ڕێگای کەشتی لەناو جەرگەی دەریا و ڕێگای پیاویش لەگەڵ کچ.

The way of the eagle in the air; the way of a serpent upon a rock; the way of a ship in the heart of the sea; and the way of a man with a young woman.

20 «ئەمە هەڵسوکەوتی ژنی داوێنپیسە: دەخوات و دەمی دەسڕێتەوە و دەڵێت:”خراپەم نەکردووە!“

Such is the way of an adulterous woman: she eateth, and wipeth her mouth, and saith, I have done no wrong.

21 «زەوی لەژێر سێ شتدا دەلەرزێت و لەژێر چوارەمیش ناتوانێت بەرگە بگرێت،

Under three things the earth trembleth, and under four which she cannot bear:

22 خزمەتکارێک کە بووبێتە پاشا، گێلێک کە تێر نان بێت،

Under a servant when he becometh king, and a worthless fool when he hath eaten enough bread;

23 ئافرەتێک بێ ناز بێت و مێرد بکات، کەنیزەیەک ببێت بە میراتگری خاتوونەکەی.

Under an odious woman when she is married, and a bond-woman when she dispossesseth her mistress.

24 «چوار شت هەن لەسەر زەوی بچووکن بەڵام لە دانایان داناترن:

There are four which are the little ones of the earth, and they are nevertheless exceedingly wise:

25 مێروولەکان بوونەوەرێکی بێهێزن، بەڵام لە هاویندا خواردنی خۆیان ئەمبار دەکەن.

The ants are a people not strong, therefore do they prepare in the summer their food;

26 گۆڕهەڵکەنەکان گیانلەبەرێکی بێ توانان، بەڵام لەناو بەرد لانەکانیان دروستدەکەن.

The conies are but a feeble people, therefore do they place on the rocks their houses;

27 کوللەکان پاشایان نییە، بەڵام هەموویان پۆل پۆل دەجوڵێن.

The locusts have no king, and yet they go forth in troops altogether;

28 مارمێلکە بەدەست دەگیردرێت، بەڵام لە کۆشکی پاشادا دەبینرێت.

The spider thou canst catch with [thy] hands, and yet she is in the palaces of a king.

29 «سێ شت هەن هەنگاویان سەنگینە و چوارەمیش ڕۆیشتنی سەنگینە:

Three there are that have a stately step, and four, that are stately in going:

30 شێر کە پاڵەوانی هەموو گیاندارەکانە، لە ڕووی هیچ شتێک ناگەڕێتەوە،

The lion, the mightiest among beasts, who turneth not round from before any one;

31 کەڵەشێری بە فیز، تەگە، پاشایەکیش لە سەرکردایەتی لەشکرەکەی.

The light-legged greyhound, and the he-goat; and a king, against whom there is no rising up.

32 «ئەگەر گێلایەتیت کرد بە خۆهەڵکێشانت، یان پیلانی خراپت نایەوە، دەستت بخەرە سەر دەمت!

If thou hast become degraded by lifting up thyself, or if thou hast devised evil, put thy hand to thy mouth:

33 چونکە وەک چۆن شیر بهەژێنیت کەرەی لێ دەردەچێت و لووت بهەژێنیت خوێنی لێ دێت، تووڕەییش بهەژێنیت ناکۆکی لێ پێدا دەبێت.»

For the pressure of milk bringeth forth butter, and the pressure of the nose bringeth forth blood: so the pressure of wrath bringeth forth strife.