پەندەکانی سلێمان 3
| ڕۆڵە، فێرکردنەکەم لەبیر مەکە، فەرمانەکانم لەناو دڵتدا هەڵبگرە، | 1 |
My son, do not forget what I have taught you. Keep my commands in your inner being,
| چونکە ڕۆژگاری درێژ و ساڵانی ژیان و ئاشتیت بۆ زیاد دەکات. | 2 |
because [if you obey them] you will live a long time and things will go well for you
| با خۆشەویستی نەگۆڕ و دڵسۆزی لێت جیا نەبنەوە، بە ملتەوە گرێیان بدە، لەسەر پەڕەی دڵت بیاننووسە. | 3 |
Always faithfully love others and (be faithful/do what you say that you will do); doing those things [will cause others to be pleased with you]; it will be as though you are wearing a beautiful necklace. Keep those things in your mind/inner being.
| ئینجا پەسەندی و نازناوی چاک بەدەستدەهێنیت لەلای خودا و خەڵک. | 4 |
If you do, God and people will approve of you and think highly of you [MTY].
| پڕ بەدڵ پشت بە یەزدان ببەستە و بە تێگەیشتوویی خۆت پشت ئەستوور مەبە. | 5 |
Trust in Yahweh completely, and do not rely on what you yourself understand.
| لە هەموو ڕێگاکانت بیناسە، ئەویش ڕێچکەکانت ڕاست دەکات. | 6 |
Always allow him to lead you. If you do that, he will (show you the right path/direct your life).
| لەبەرچاوی خۆت، خۆت بە دانا مەزانە، لە یەزدان بترسە و لە بەدکاری بەدووربە. | 7 |
Do not be proud of being wise. [Instead], revere Yahweh and turn away from doing evil.
| دەبێتە تەندروستی بۆ لەشت و خۆراک بۆ ئێسقانەکانت. | 8 |
If you do that, your body will be healthy/strong; it will be [like] medicine for you.
| بە سامانت ڕێزی یەزدان بگرە، بە یەکەمین بەرهەمی هەموو خەرمانەکانت. | 9 |
Honor Yahweh by [what you do with] your money; and [by giving him] the first part of your harvest.
| ئەمبارەکەت پڕ دەبێت هەتا تێری، قەڕابەکەت سەرڕێژ دەبێت لە شەرابی نوێ. | 10 |
If you do that, [you will have a good harvest]. Yahweh will fill your barns [with grain], and your vats/containers will be overflowing with [grape juice for making] wine.
| ڕۆڵەکەم، بە سووکی تەماشای تەمبێکردنی یەزدان مەکە، ڕقت لە سەرزەنشتی ئەو نەبێتەوە، | 11 |
My son, when Yahweh disciplines/corrects you, do not despise it, and if he rebukes you, do not resent it.
| چونکە ئەوەی یەزدان خۆشیبوێ تەمبێی دەکات و وەک باوکێک بە کوڕ دڵخۆش دەبێت. | 12 |
[I say that] because it is the people whom Yahweh loves that he corrects/reproves, [just] like parents correct/reprove their sons whom they love.
| خۆزگە دەخوازرێ بەو کەسەی دانایی دەدۆزێتەوە و بەو کەسەی تێگەیشتن بەدەستدەهێنێت، | 13 |
[Yahweh] is pleased with those who become wise and have good understanding.
| چونکە قازانجی لە قازانجی زیو باشترە و بەرهەمیشی لە زێڕ. | 14 |
Being wise and having good understanding is worth more than silver, better than gold.
| لە یاقووت بەهادارترە و هەرچی ئارەزووی دەکەیت نابێتە هاوتای. | 15 |
Being wise is more precious than (jewels/precious stones); there is nothing that you could desire [that would be as valuable] as wisdom.
| تەمەنی درێژ لە دەستی ڕاستیدایە و دەوڵەمەندی و ڕێزیش لە دەستی چەپی. | 16 |
On the one hand, wisdom [PRS] enables [you] to live a long life, and on the other hand, wisdom enables [you] to become rich and to be honored.
| ڕێگاکانی ڕێگای خۆشحاڵین و هەموو ڕێڕەوەکانی ئاشتین. | 17 |
If [you] are wise, [your] life will be pleasant, and things will go well [for you].
| درەختی ژیانە بۆ ئەوانەی خۆیان پێوە گرتووە، خۆزگە دەخوازرێت بەوانەی پێی پابەند دەبن. | 18 |
Wisdom is [like] a tree that gives long life to those who [eagerly] take hold of it, and [Yahweh] is pleased with those who hold onto it tightly.
| یەزدان بە دانایی زەوی دامەزراند، بە تێگەیشتنیش ئاسمانی چەسپاند. | 19 |
By his wisdom Yahweh created the earth, and by his understanding he put everything in the skies.
| بە زانیاری ئەو قووڵاییەکان شەق بوون، هەورەکان شەونمیان دڵۆپاند. | 20 |
By his knowledge [he caused] the water that was beneath the earth to burst forth, and he caused rain to fall from the clouds.
| ڕۆڵە، دەست بە دانایی تەواو و سەلیقەوە بگرە، ئەمانە لەبەرچاوت دوورنەکەونەوە، | 21 |
My son, [always] keep doing things that are right and things that are smart. If you do that,
| دەبنە ژیان بۆ تۆ، ملوانکە بۆ جوانی گەردنت. | 22 |
you will live [many years] and be honored and respected {people will honor and respect you}.
| ئەوسا بە ئاسوودەیی بە ڕێگای خۆتدا دەڕۆیت و ساتمە ناکەیت و ناکەویت. | 23 |
If you do what is right and wise, you will [be able to] walk safely, and you will not (stumble/do things that are wrong) [MET].
| کاتێک ڕادەکشێیت بێ ترسیت، ڕادەکشێیت و خەوت خۆش دەبێت. | 24 |
You will [be able to] lie down [at night] and not be afraid [of anything], and you will sleep peacefully.
| نە لە بەڵای کتوپڕ دەترسیت و نە لە ماڵی بەدکاران کە وێران دەبێت، | 25 |
You will not be afraid that something disastrous will happen to you or that storms that strike the wicked will strike you,
| چونکە یەزدان دەبێتە پشتیوانت و پێت لە پێوەبوون دەپارێزێت. | 26 |
because you will be confident that Yahweh [will take care of you]. He will not let your foot be caught in a trap/snare.
| دەستی چاکە مەگرەوە لەوانەی شایستەی چاکەن، کاتێک لە تواناتدایە بیکەیت. | 27 |
If you are able to help people who deserve it, do not refuse to help them.
| بە کەس مەڵێ: «بڕۆ، دواتر وەرەوە، بەیانی دەتدەمێ،» لە کاتێکدا ئەو شتەت پێیە. | 28 |
If you are able to help someone you interact with, do not say, “Come back later; [perhaps] I can help you tomorrow.”
| پیلانی خراپ لە دژی دراوسێکەت مەگێڕە، لە کاتێکدا ئەو بە دڵنیاییەوە لەلات جێنشین بووە. | 29 |
Do not make plans to harm those you interact with regularly, [because] they live near you, and they trust you.
| لەخۆڕایی دژایەتی کەسێک مەکە، ئەگەر خراپەی لەگەڵتدا نەکرد. | 30 |
If someone has not harmed you, do not accuse him [by saying that he has harmed you].
| بەغیلی بە پیاوی ستەمکار مەبە، هیچ ڕێگایەکی ئەو هەڵمەبژێرە، | 31 |
Do not envy people who [obtain things by] violent actions, and do not imitate/do what they do.
| چونکە لەلای یەزدان مرۆڤی قەڵپ قێزەونە، بەڵام نهێنی خۆی لەلای سەرڕاستانە. | 32 |
[I say that] because Yahweh considers such people to be abominable/detestable; but he is a friend to [all] those who do what is right.
| نەفرەتی یەزدان لەسەر ماڵی بەدکارە، بەڵام ماڵی ڕاستودروستان بەرەکەتدار دەکات. | 33 |
Yahweh curses the families [MTY] of those who are wicked, but he blesses the families of those who are good/righteous.
| هەرچەندە گاڵتە بە گاڵتەجاڕان دەکات، بەڵام نیعمەت دەداتە بێفیزەکان. | 34 |
Yahweh makes fun of those who make fun [of others], but he kindly helps those who are humble.
| داناکان ڕێزداری بە میرات دەگرن، بەڵام گێلەکان شەرمەزاری هەڵدەگرن. | 35 |
Wise [people] will be honored {people will honor wise people}, but foolish people will be dishonored/disgraced.
