پەندەکانی سلێمان 26

1 وەک بەفر لە هاوین و باران لە کاتی دروێنەدا، ئاواش ڕێزلێنان لە گێل ناوەشێتەوە.

La neige n’est pas de saison en été ni la pluie au temps de la moisson: tout aussi peu les honneurs sont faits pour le sot.

2 وەک چۆلەکەی فڕیو و پەڕەسێلکەی باڵگرتوو، ئاواشە نەفرەت بەبێ هۆ نایێت.

Comme le passereau s’enfuit à tire d’aile et comme s’envole l’hirondelle, ainsi la malédiction gratuite manque son but.

3 قامچی بۆ ئەسپ و لغاو بۆ گوێدرێژە، کوتەکیش بۆ پشتی گێلەکانە.

Le fouet pour le cheval, le licou pour l’âne, et le bâton pour l’épaule du sot.

4 وەڵامی گێل مەدەوە بەپێی گێلایەتییەکەی، نەوەک تۆش وەک ئەوت لێ بێت.

Ne réplique pas au sot dans le sens de son ineptie; car toi aussi serais comme lui.

5 وەڵامی گێل بدەوە بەپێی گێلایەتییەکەی، نەوەک لەبەرچاوی خۆی ببێت بە دانا.

Réplique au sot selon son ineptie, sans cela il se prendrait pour un sage.

6 وەک بڕینەوەی قاچەکانی خۆیەتی و نۆشینی ستەمە، ئەوەی بە دەستی گێل پەیام بنێرێت.

C’Est se couper les jarrets et s’abreuver de dépit que de charger d’une mission le sot.

7 وەک شۆڕبوونەوەی قاچەکانی گۆجە، پەند لە دەمی گێلەکان.

Comme le boiteux cloche sur ses jambes, ainsi fait une maxime sur les lèvres des sots.

8 وەک گرێدانی بەرد بە بەردەقانییەوە، ئەوەی ڕێز لە گێل دەگرێت.

Autant fixer une pierre dans la fronde que de décerner des honneurs au sot.

9 وەک دڕکە لە دەستی سەرخۆش، پەند لە دەمی گێلەکان.

Une épine qui perce la main d’un homme ivre, telle une maxime dans la bouche des sots.

10 وەک تیرهاوێژێکە کوێرانە لە خەڵک بگرێت، بەکرێگری گێل و ڕێبوار.

Le puissant fait tout trembler: il prend à sa solde sots et vagabonds.

11 وەک سەگ بگەڕێتەوە سەر ڕشانەوەکەی، گێلیش گێلایەتییەکەی دووبارەی دەکاتەوە.

Comme le chien retourne à son vomissement, ainsi le sot rabâche ses inepties.

12 کەست بینیوە لەبەرچاوی خۆی دانا بێت؟ گێل لەو زیاتر ئومێدی پێ دەکرێت.

Vois-tu un homme qui se prend pour un sage. il y a plus à attendre d’un sot que de lui.

13 تەمبەڵ دەڵێت: «شێر لەسەر ڕێگایە، نەڕەشێر لەنێو گۆڕەپانەکانە.»

Le paresseux s’écrie: "Il y a un chacal qui barre la route, un lion parcourt les rues!"

14 دەرگا لەسەر ڕێزە دەسووڕێتەوە، تەمبەڵیش لەناو نوێنەکەی.

Telle la porte tourne sur ses gonds, tel le paresseux sur son lit.

15 تەمبەڵ دەست دەخاتە ناو قاپ، زەحمەتە بۆی بیباتە ناو دەمی.

Le paresseux introduit sa main dans le plat: c’est trop de fatigue pour lui de la porter à sa bouche.

16 تەمبەڵ لەبەرچاوی خۆی داناترە لە حەوت کەس کە وەڵامی ژیرانە دەدەنەوە.

Le paresseux se targue de plus de sagesse que sept conseillers avisés:

17 وەک گرتنی سەگێکە بە گوێیەکانی ئەوەی ڕێبوارە و خۆی دەخاتە ناو ناکۆکییەکەوە کە هی ئەو نییە.

Saisir un chien par les oreilles, c’est le fait du passant qui se met en rage pour la querelle d’autrui.

18 وەک شێتێک پشکۆ و تیری مەرگ بهاوێژێت،

Comme un dément qui lance des brandons, des flèches meurtrières,

19 ئاوایە ئەوەی فێڵ لە دراوسێکەی بکات و بڵێت: «تەنها گاڵتەم کرد!»

ainsi fait l’homme qui dupe son prochain et dit: "Mais je plaisantais!"

20 دار نەبێت ئاگر دەکوژێتەوە، دەمشڕ نەبێت دووبەرەکی نامێنێت.

Faute de bois, le feu s’éteint, et en l’absence d’un boutefeu, les rixes s’apaisent.

21 خەڵووز بۆ پشکۆ و دار بۆ ئاگرە، پیاوی شەڕانگێزیش بۆ ورووژاندنی ناکۆکییە.

Le charbon ardent donne la braise, le bois alimente le feu, et l’homme hargneux attise des querelles.

22 قسەکانی دەمشڕ وەک پارووی بەتامە، شۆڕ دەبێتەوە ناو ورگ.

Les paroles d’un boutefeu sont comme des coups qui retentissent au plus profond des entrailles.

23 وەک گۆزەی گڵینی داپۆشراوە بە خڵتی زیو قسەی شیرین لە دڵێکی خراپەوە.

De l’alliage d’argent recouvrant un vase d’argile, telles sont des lèvres brûlantes d’amitié et un cœur méchant.

24 قین لە دڵ بە لێوەکانی خۆی دەشارێتەوە، بەڵام لە ناخیدا فڕوفێڵ دادەنێتەوە.

Un ennemi peut faire le sournois avec ses lèvres, et dans son intérieur il prépare de mauvais coups;

25 ئەگەر قسەی شیرینی کرد باوەڕی پێ مەکە، چونکە حەوت شتی قێزەون لە دڵیدایە.

s’il prend une voix caressante, ne te fie pas à lui, car son cœur est plein d’horreurs.

26 هەرچەندە بە فێڵ قینی خۆی بشارێتەوە، خراپەی لەناو کۆمەڵدا ئاشکرا دەبێت.

La haine a beau se couvrir d’un masque: sa méchanceté éclatera au grand jour.

27 ئەوەی چاڵێک هەڵکەنێت خۆی تێی دەکەوێت، ئەوەی بەردێک گلۆر بکاتەوە بەرەو خۆی دەگەڕێتەوە.

Celui qui creuse une fosse y tombera; celui qui lance une pierre s’en trouvera atteint.

28 زمانی درۆ ڕقی لەوانە دەبێتەوە کە برینداریان دەکات، زمانی لووسیش وێرانکاری دەکات.

La langue mensongère hait ses victimes et la bouche du flatteur opère des chutes.