پەندەکانی سلێمان 26

1 وەک بەفر لە هاوین و باران لە کاتی دروێنەدا، ئاواش ڕێزلێنان لە گێل ناوەشێتەوە.

As snow in summer, and as rain in harvest, so honour is not seemly for a fool.

2 وەک چۆلەکەی فڕیو و پەڕەسێلکەی باڵگرتوو، ئاواشە نەفرەت بەبێ هۆ نایێت.

As the sparrow in her wandering, as the swallow in her flying, so the curse that is causeless lighteth not.

3 قامچی بۆ ئەسپ و لغاو بۆ گوێدرێژە، کوتەکیش بۆ پشتی گێلەکانە.

A whip for the horse, a bridle for the ass, and a rod for the back of fools.

4 وەڵامی گێل مەدەوە بەپێی گێلایەتییەکەی، نەوەک تۆش وەک ئەوت لێ بێت.

Answer not a fool according to his folly, lest thou also be like unto him.

5 وەڵامی گێل بدەوە بەپێی گێلایەتییەکەی، نەوەک لەبەرچاوی خۆی ببێت بە دانا.

Answer a fool according to his folly, lest he be wise in his own conceit.

6 وەک بڕینەوەی قاچەکانی خۆیەتی و نۆشینی ستەمە، ئەوەی بە دەستی گێل پەیام بنێرێت.

He that sendeth a message by the hand of a fool cutteth off [his own] feet, [and] drinketh in damage.

7 وەک شۆڕبوونەوەی قاچەکانی گۆجە، پەند لە دەمی گێلەکان.

The legs of the lame hang loose: so is a parable in the mouth of fools.

8 وەک گرێدانی بەرد بە بەردەقانییەوە، ئەوەی ڕێز لە گێل دەگرێت.

As a bag of gems in a heap of stones, so is he that giveth honour to a fool.

9 وەک دڕکە لە دەستی سەرخۆش، پەند لە دەمی گێلەکان.

[As] a thorn that goeth up into the hand of a drunkard, so is a parable in the month of fools.

10 وەک تیرهاوێژێکە کوێرانە لە خەڵک بگرێت، بەکرێگری گێل و ڕێبوار.

[As] an archer that woundeth all, so is he that hireth the fool and he that hireth them that pass by.

11 وەک سەگ بگەڕێتەوە سەر ڕشانەوەکەی، گێلیش گێلایەتییەکەی دووبارەی دەکاتەوە.

As a dog that returneth to his vomit, [so is] a fool that repeateth his folly.

12 کەست بینیوە لەبەرچاوی خۆی دانا بێت؟ گێل لەو زیاتر ئومێدی پێ دەکرێت.

Seest thou a man wise in his own conceit? there is more hope of a fool than of him.

13 تەمبەڵ دەڵێت: «شێر لەسەر ڕێگایە، نەڕەشێر لەنێو گۆڕەپانەکانە.»

The sluggard saith, There is a lion in the way; a lion is in the streets.

14 دەرگا لەسەر ڕێزە دەسووڕێتەوە، تەمبەڵیش لەناو نوێنەکەی.

[As] the door turneth upon its hinges, so doth the sluggard upon his bed.

15 تەمبەڵ دەست دەخاتە ناو قاپ، زەحمەتە بۆی بیباتە ناو دەمی.

The sluggard burieth his hand in the dish; it wearieth him to bring it again to his mouth.

16 تەمبەڵ لەبەرچاوی خۆی داناترە لە حەوت کەس کە وەڵامی ژیرانە دەدەنەوە.

The sluggard is wiser in his own conceit than seven men that can render a reason.

17 وەک گرتنی سەگێکە بە گوێیەکانی ئەوەی ڕێبوارە و خۆی دەخاتە ناو ناکۆکییەکەوە کە هی ئەو نییە.

He that passeth by, [and] vexeth himself with strife belonging not to him, is [like] one that taketh a dog by the ears.

18 وەک شێتێک پشکۆ و تیری مەرگ بهاوێژێت،

As a madman who casteth firebrands, arrows, and death;

19 ئاوایە ئەوەی فێڵ لە دراوسێکەی بکات و بڵێت: «تەنها گاڵتەم کرد!»

So is the man that deceiveth his neighbour, and saith, Am not I in sport?

20 دار نەبێت ئاگر دەکوژێتەوە، دەمشڕ نەبێت دووبەرەکی نامێنێت.

For lack of wood the fire goeth out: and where there is no whisperer, contention ceaseth.

21 خەڵووز بۆ پشکۆ و دار بۆ ئاگرە، پیاوی شەڕانگێزیش بۆ ورووژاندنی ناکۆکییە.

[As] coals are to hot embers, and wood to fire; so is a contentious man to inflame strife.

22 قسەکانی دەمشڕ وەک پارووی بەتامە، شۆڕ دەبێتەوە ناو ورگ.

The words of a whisperer are as dainty morsels, and they go down into the innermost parts of the belly.

23 وەک گۆزەی گڵینی داپۆشراوە بە خڵتی زیو قسەی شیرین لە دڵێکی خراپەوە.

Fervent lips and a wicked heart are [like] an earthen vessel overlaid with silver dross.

24 قین لە دڵ بە لێوەکانی خۆی دەشارێتەوە، بەڵام لە ناخیدا فڕوفێڵ دادەنێتەوە.

He that hateth dissembleth with his lips, but he layeth up deceit within him:

25 ئەگەر قسەی شیرینی کرد باوەڕی پێ مەکە، چونکە حەوت شتی قێزەون لە دڵیدایە.

When he speaketh fair, believe him not; for there are seven abominations in his heart:

26 هەرچەندە بە فێڵ قینی خۆی بشارێتەوە، خراپەی لەناو کۆمەڵدا ئاشکرا دەبێت.

Though [his] hatred cover itself with guile, his wickedness shall be openly shewed before the congregation.

27 ئەوەی چاڵێک هەڵکەنێت خۆی تێی دەکەوێت، ئەوەی بەردێک گلۆر بکاتەوە بەرەو خۆی دەگەڕێتەوە.

Whoso diggeth a pit shall fall therein: and he that rolleth a stone, it shall return upon him.

28 زمانی درۆ ڕقی لەوانە دەبێتەوە کە برینداریان دەکات، زمانی لووسیش وێرانکاری دەکات.

A lying tongue hateth those whom it hath wounded; and a flattering mouth worketh ruin.