پەندەکانی سلێمان 26

1 وەک بەفر لە هاوین و باران لە کاتی دروێنەدا، ئاواش ڕێزلێنان لە گێل ناوەشێتەوە.

As snow in summer, and as rain in harvest, so honour is not seemly for a fool.

2 وەک چۆلەکەی فڕیو و پەڕەسێلکەی باڵگرتوو، ئاواشە نەفرەت بەبێ هۆ نایێت.

As the bird by wandering, as the swallow by flying, so the curse causeless shall not come.

3 قامچی بۆ ئەسپ و لغاو بۆ گوێدرێژە، کوتەکیش بۆ پشتی گێلەکانە.

A whip for the horse, a bridle for the donkey, and a rod for the fool’s back.

4 وەڵامی گێل مەدەوە بەپێی گێلایەتییەکەی، نەوەک تۆش وەک ئەوت لێ بێت.

Answer not a fool according to his folly, lest thou also be like unto him.

5 وەڵامی گێل بدەوە بەپێی گێلایەتییەکەی، نەوەک لەبەرچاوی خۆی ببێت بە دانا.

Answer a fool according to his folly, lest he be wise in his own conceit.

6 وەک بڕینەوەی قاچەکانی خۆیەتی و نۆشینی ستەمە، ئەوەی بە دەستی گێل پەیام بنێرێت.

He that sendeth a message by the hand of a fool cutteth off the feet, and drinketh damage.

7 وەک شۆڕبوونەوەی قاچەکانی گۆجە، پەند لە دەمی گێلەکان.

The legs of the lame are not equal: so is a parable in the mouth of fools.

8 وەک گرێدانی بەرد بە بەردەقانییەوە، ئەوەی ڕێز لە گێل دەگرێت.

As he that bindeth a stone in a sling, so is he that giveth honour to a fool.

9 وەک دڕکە لە دەستی سەرخۆش، پەند لە دەمی گێلەکان.

As a thorn goeth up into the hand of a drunkard, so is a parable in the mouth of fools.

10 وەک تیرهاوێژێکە کوێرانە لە خەڵک بگرێت، بەکرێگری گێل و ڕێبوار.

The great God that formed all things both rewardeth the fool, and rewardeth transgressors.

11 وەک سەگ بگەڕێتەوە سەر ڕشانەوەکەی، گێلیش گێلایەتییەکەی دووبارەی دەکاتەوە.

As a dog returneth to his vomit, so a fool returneth to his folly.

12 کەست بینیوە لەبەرچاوی خۆی دانا بێت؟ گێل لەو زیاتر ئومێدی پێ دەکرێت.

Seest thou a man wise in his own conceit? there is more hope of a fool than of him.

13 تەمبەڵ دەڵێت: «شێر لەسەر ڕێگایە، نەڕەشێر لەنێو گۆڕەپانەکانە.»

The slothful man saith, There is a lion in the way; a lion is in the streets.

14 دەرگا لەسەر ڕێزە دەسووڕێتەوە، تەمبەڵیش لەناو نوێنەکەی.

As the door turneth upon his hinges, so doth the slothful upon his bed.

15 تەمبەڵ دەست دەخاتە ناو قاپ، زەحمەتە بۆی بیباتە ناو دەمی.

The slothful hideth his hand in his bosom; it grieveth him to bring it again to his mouth.

16 تەمبەڵ لەبەرچاوی خۆی داناترە لە حەوت کەس کە وەڵامی ژیرانە دەدەنەوە.

The sluggard is wiser in his own conceit than seven men that can render a reason.

17 وەک گرتنی سەگێکە بە گوێیەکانی ئەوەی ڕێبوارە و خۆی دەخاتە ناو ناکۆکییەکەوە کە هی ئەو نییە.

He that passeth by, and meddleth with strife belonging not to him, is like one that taketh a dog by the ears.

18 وەک شێتێک پشکۆ و تیری مەرگ بهاوێژێت،

As a mad man who casteth firebrands, arrows, and death,

19 ئاوایە ئەوەی فێڵ لە دراوسێکەی بکات و بڵێت: «تەنها گاڵتەم کرد!»

So is the man that deceiveth his neighbour, and saith, Am not I in sport?

20 دار نەبێت ئاگر دەکوژێتەوە، دەمشڕ نەبێت دووبەرەکی نامێنێت.

Where no wood is, there the fire goeth out: so where there is no talebearer, the strife ceaseth.

21 خەڵووز بۆ پشکۆ و دار بۆ ئاگرە، پیاوی شەڕانگێزیش بۆ ورووژاندنی ناکۆکییە.

As coals are to burning coals, and wood to fire; so is a contentious man to kindle strife.

22 قسەکانی دەمشڕ وەک پارووی بەتامە، شۆڕ دەبێتەوە ناو ورگ.

The words of a talebearer are as wounds, and they go down into the innermost parts of the belly.

23 وەک گۆزەی گڵینی داپۆشراوە بە خڵتی زیو قسەی شیرین لە دڵێکی خراپەوە.

Burning lips and a wicked heart are like a potsherd covered with silver dross.

24 قین لە دڵ بە لێوەکانی خۆی دەشارێتەوە، بەڵام لە ناخیدا فڕوفێڵ دادەنێتەوە.

He that hateth dissembleth with his lips, and layeth up deceit within him;

25 ئەگەر قسەی شیرینی کرد باوەڕی پێ مەکە، چونکە حەوت شتی قێزەون لە دڵیدایە.

When he speaketh fair, believe him not: for there are seven abominations in his heart.

26 هەرچەندە بە فێڵ قینی خۆی بشارێتەوە، خراپەی لەناو کۆمەڵدا ئاشکرا دەبێت.

Whose hatred is covered by deceit, his wickedness shall be shewed before the whole congregation.

27 ئەوەی چاڵێک هەڵکەنێت خۆی تێی دەکەوێت، ئەوەی بەردێک گلۆر بکاتەوە بەرەو خۆی دەگەڕێتەوە.

Whoso diggeth a pit shall fall therein: and he that rolleth a stone, it will return upon him.

28 زمانی درۆ ڕقی لەوانە دەبێتەوە کە برینداریان دەکات، زمانی لووسیش وێرانکاری دەکات.

A lying tongue hateth those that are afflicted by it; and a flattering mouth worketh ruin.