پەندەکانی سلێمان 24

1 ئیرەیی بە پیاوخراپان مەبە، ئارەزوو مەکە لەگەڵیاندا بیت،

Sue thou not yuele men, desire thou not to be with hem.

2 چونکە دڵیان پیلانی زۆرداری دەکێشێت و لێوەکانیان باسی گرفتنانەوە دەکەن.

For the soule of hem bithenkith raueyns, and her lippis speken fraudis.

3 بە دانایی ماڵ بنیاد دەنرێت، بە تێگەیشتنیش دەچەسپێت،

An hous schal be bildid bi wisdom, and schal be maad strong bi prudence.

4 بە زانیاریش ژوورەکان پڕ دەبن لە هەموو گەنجینەیەکی بە نرخ و جوان.

Celeris schulen be fillid in teching, al riches preciouse and ful fair.

5 پیاوی دانا بەتوانایە، کەسی زانا هێزی زیاد دەبێت.

A wijs man is strong, and a lerned man is stalworth and miyti.

6 بێگومان بە ڕاوێژەوە شەڕ دەکەیت، سەرکەوتنیش بە زۆری ئامۆژگارانە.

For whi batel is bigunnun with ordenaunce, and helthe schal be, where many counsels ben.

7 دانایی بەرزە بۆ گێل، لە کۆڕی ناو دەروازەدا دەمی لێک ناکاتەوە.

Wisdom is hiy to a fool; in the yate he schal not opene his mouth.

8 ئەوەی بیر لە خراپە بکاتەوە، بە تەڵەکەباز ناودەبردرێت.

He that thenkith to do yuels, schal be clepid a fool.

9 پیلانی گێلایەتی گوناهە، خەڵک قێزیان لە گاڵتەجاڕە.

The thouyte of a fool is synne; and a bacbitere is abhomynacioun of men.

10 ئەگەر ورە بەردەیت لە ڕۆژی تەنگانە، بێ هێزیت!

If thou that hast slide, dispeirist in the dai of angwisch, thi strengthe schal be maad lesse.

11 ئەوانە دەرباز بکە کە بۆ مردن دەبردرێن و لەوانەی بۆ سەربڕین پاڵخراون، کەمتەرخەم مەبە.

Delyuere thou hem, that ben led to deth; and ceesse thou not to delyuere hem, that ben drawun to deth.

12 ئەگەر بڵێی: «ئەوەتا ئەمەم نەزانیوە،» ئایا هەڵسەنگێنەری دڵەکان تێناگات؟ ئەوەی گیانت دەپارێزێت ئایا نازانێت؟ ئایا سزای مرۆڤ بەپێی کردەوەکانی ناداتەوە؟

If thou seist, Strengthis suffisen not; he that is biholdere of the herte, vndirstondith, and no thing disseyueth the kepere of thi soule, and he schal yelde to a man bi hise werkis.

13 ڕۆڵە، هەنگوین بخۆ، چونکە باشە و شیلەی هەنگوین لە گەرووت شیرینە،

Mi sone, ete thou hony, for it is good; and an honycomb ful swete to thi throte.

14 هەروەها بزانە دانایی بۆ گیانت بەم جۆرەیە. ئەگەر دانایی بدۆزیتەوە دواڕۆژت دەبێت و ئومێدبڕ نابیت.

`So and the techyng of wisdom is good to thi soule; and whanne thou hast founde it, thou schalt haue hope in the laste thingis, and thin hope schal not perische.

15 وەک خراپەکار خۆت مەڵاس مەدە بۆ ماڵی کەسی ڕاستودروست، هەڵمەکوتە سەر جێی حەسانەوەی،

Aspie thou not, and seke not wickidnesse in the hous of a iust man, nether waste thou his reste.

16 چونکە کەسی ڕاستودروست حەوت جار دەکەوێت و هەڵدەستێتەوە، بەڵام کارەسات بەدکاران تێکدەشکێنێت.

For a iust man schal falle seuene sithis in the dai, and schal rise ayen; but wickid men schulen falle in to yuele.

17 بە ساتمەکردنی دوژمنت شاد مەبە، بە کەوتنیشی دڵت خۆش نەبێت،

Whanne thin enemye fallith, haue thou not ioye; and thin herte haue not ful out ioiyng in his fal;

18 نەوەک یەزدان ببینێت و بەلایەوە خراپ بێت، جا تووڕەیی خۆی لێ بگێڕێتەوە.

lest perauenture the Lord se, and it displese hym, and he take awei his ire fro hym.

19 مەراق لە خراپەکاران مەخۆ، ئیرەیی بە بەدکاران مەبە،

Stryue thou not with `the worste men, nether sue thou wickid men.

20 چونکە خراپەکار دواڕۆژی نابێت و چرای بەدکاران دەکوژێتەوە.

For whi yuele men han not hope of thingis to comynge, and the lanterne of wickid men schal be quenchid.

21 ڕۆڵە، لە یەزدان و پاشا بترسە، تێکەڵی یاخیبووەکان مەبە،

My sone, drede thou God, and the kyng; and be thou not medlid with bacbiteris.

22 چونکە بەڵایان لەپڕ دێت، بەڵای هەردووکیان کێ دەیزانێت؟

For her perdicioun schal rise togidere sudenli, and who knowith the fal of euer either?

23 هەروەها ئەمەش قسەی دانایانە: لایەنگریکردن لە دادوەری باش نییە.

Also these thingis that suen ben to wise men. It is not good to knowe a persoone in doom.

24 ئەوەی بە بەدکار بڵێت: «تۆ بێتاوانی،» گەلان نەفرەتی لێ دەکەن و نەتەوەکان تاوانباری دەکەن.

Puplis schulen curse hem, that seien to a wickid man, Thou art iust; and lynagis schulen holde hem abhomynable.

25 بەڵام ئەوانەی بەدکار تاوانبار دەکەن دەکەونە خۆشی و بەرەکەتی باشیان بەسەردا دەڕژێت.

Thei that repreuen iustli synners, schulen be preisid; and blessing schal come on hem.

26 وەڵامی ڕاست وەک ماچی لێوە.

He that answerith riytful wordis, schal kisse lippis.

27 کاروباری خۆت لە دەرەوە ڕاپەڕێنە و لە کێڵگەکەت ئامادەی بکە، دوای ئەمە ماڵی خۆت بنیاد بنێ.

Make redi thi werk with outforth, and worche thi feelde dilygentli, that thou bilde thin hous aftirward.

28 بەبێ هۆ لە دژی دراوسێکەت شایەتی مەدە، بە لێوەکانت فێڵ مەکە.

Be thou not a witnesse with out resonable cause ayens thi neiybore; nether flatere thou ony man with thi lippis.

29 مەڵێ: «چی لێکردووم، ئاوای لێ دەکەم، سزای ئەو پیاوە بەپێی کردەوەکەی دەدەمەوە.»

Seie thou not, As he dide to me, so Y schal do to him, and Y schal yelde to ech man aftir his werk.

30 بەلای کێڵگەی پیاوی تەمبەڵ تێپەڕیم، بەلای ڕەزەمێوی کەسی تێنەگەیشتووش.

I passide bi the feeld of a slow man, and bi the vyner of a fonned man; and, lo!

31 چقڵ هەمووی داگرتبوو، گەزگەزکە هەمووی داپۆشی بوو، کەڵەکە بەردەکانی ڕووخابوو.

nettlis hadden fillid al, thornes hadden hilid the hiyere part therof, and the wal of stoonys with out morter was distried.

32 تەماشام کرد و لە دڵی خۆمدا لێکم دایەوە، بینیم و وانەم لێ وەرگرت:

And whanne Y hadde seyn this thing, Y settide in myn herte, and bi ensaumple Y lernyde techyng.

33 کەمێک خەوتن، کەمێک خەواڵووبوون، کەمێکیش دەست تێکنان بۆ ڕاکشان،

Hou longe slepist thou, slow man? whanne schalt thou ryse fro sleep? Sotheli thou schalt slepe a litil, thou schalt nappe a litil, thou schalt ioyne togidere the hondis a litil, to take reste;

34 ئینجا هەژاریت وەک چەتە دێت، نەبوونیشت وەک چەکدار.

and thi nedynesse as a currour schal come to thee, and thi beggerie as an armed man.