پەندەکانی سلێمان 24
| ئیرەیی بە پیاوخراپان مەبە، ئارەزوو مەکە لەگەڵیاندا بیت، | 1 |
Don't be jealous of evil people; don't long to spend time with them,
| چونکە دڵیان پیلانی زۆرداری دەکێشێت و لێوەکانیان باسی گرفتنانەوە دەکەن. | 2 |
for they think up cruel plans and discuss how to cause trouble.
| بە دانایی ماڵ بنیاد دەنرێت، بە تێگەیشتنیش دەچەسپێت، | 3 |
A house is built by wisdom; its foundation is made secure through understanding.
| بە زانیاریش ژوورەکان پڕ دەبن لە هەموو گەنجینەیەکی بە نرخ و جوان. | 4 |
Its rooms are filled by knowledge with all kinds of valuable and beautiful objects.
| پیاوی دانا بەتوانایە، کەسی زانا هێزی زیاد دەبێت. | 5 |
If you have wisdom, you are strong; if you have knowledge, your power increases,
| بێگومان بە ڕاوێژەوە شەڕ دەکەیت، سەرکەوتنیش بە زۆری ئامۆژگارانە. | 6 |
for with wise guidance you can go to war; you will be victorious by having many good advisors.
| دانایی بەرزە بۆ گێل، لە کۆڕی ناو دەروازەدا دەمی لێک ناکاتەوە. | 7 |
Wisdom goes over the heads of stupid people; they have nothing to contribute when important matters are discussed.
| ئەوەی بیر لە خراپە بکاتەوە، بە تەڵەکەباز ناودەبردرێت. | 8 |
Anyone who plans to do evil will be seen as a troublemaker.
| پیلانی گێلایەتی گوناهە، خەڵک قێزیان لە گاڵتەجاڕە. | 9 |
Plans thought up by stupid people are sinful. Everyone hates those who are scornful of others.
| ئەگەر ورە بەردەیت لە ڕۆژی تەنگانە، بێ هێزیت! | 10 |
If you give up in times of trouble, it shows how weak you are.
| ئەوانە دەرباز بکە کە بۆ مردن دەبردرێن و لەوانەی بۆ سەربڕین پاڵخراون، کەمتەرخەم مەبە. | 11 |
Rescue those who are being led away to be executed; save those who are stumbling on their way to be slaughtered.
| ئەگەر بڵێی: «ئەوەتا ئەمەم نەزانیوە،» ئایا هەڵسەنگێنەری دڵەکان تێناگات؟ ئەوەی گیانت دەپارێزێت ئایا نازانێت؟ ئایا سزای مرۆڤ بەپێی کردەوەکانی ناداتەوە؟ | 12 |
If you say, “Look, we didn't know anything about this,” don't you think the God who judges your motives will see what's happening? He who watches over you knows, and he will pay people back for what they've done.
| ڕۆڵە، هەنگوین بخۆ، چونکە باشە و شیلەی هەنگوین لە گەرووت شیرینە، | 13 |
My son, eating honey is good for you; the honeycomb tastes sweet.
| هەروەها بزانە دانایی بۆ گیانت بەم جۆرەیە. ئەگەر دانایی بدۆزیتەوە دواڕۆژت دەبێت و ئومێدبڕ نابیت. | 14 |
In the same way, you should know that wisdom is good for you; if you find it, there will be a future for you, and your hope will not be crushed.
| وەک خراپەکار خۆت مەڵاس مەدە بۆ ماڵی کەسی ڕاستودروست، هەڵمەکوتە سەر جێی حەسانەوەی، | 15 |
Don't be like a criminal waiting to ambush the home of good people; don't attack the place where they live.
| چونکە کەسی ڕاستودروست حەوت جار دەکەوێت و هەڵدەستێتەوە، بەڵام کارەسات بەدکاران تێکدەشکێنێت. | 16 |
Those who do right may fall down seven times, and still get up again; but the wicked are brought down by disaster.
| بە ساتمەکردنی دوژمنت شاد مەبە، بە کەوتنیشی دڵت خۆش نەبێت، | 17 |
Don't celebrate when your enemies fall; don't be glad when they trip up,
| نەوەک یەزدان ببینێت و بەلایەوە خراپ بێت، جا تووڕەیی خۆی لێ بگێڕێتەوە. | 18 |
otherwise when the Lord sees it, he'll be unhappy with you and won't punish your enemies as he planned.
| مەراق لە خراپەکاران مەخۆ، ئیرەیی بە بەدکاران مەبە، | 19 |
Don't get all upset over the wicked, or be jealous of those who do wrong,
| چونکە خراپەکار دواڕۆژی نابێت و چرای بەدکاران دەکوژێتەوە. | 20 |
for evil people have no future—the lamp of the wicked will be snuffed out.
| ڕۆڵە، لە یەزدان و پاشا بترسە، تێکەڵی یاخیبووەکان مەبە، | 21 |
My son, honor the Lord and the king, and don't join those who are rebellious,
| چونکە بەڵایان لەپڕ دێت، بەڵای هەردووکیان کێ دەیزانێت؟ | 22 |
for disaster will suddenly fall on them. Who knows how the Lord and king will punish them?
| هەروەها ئەمەش قسەی دانایانە: لایەنگریکردن لە دادوەری باش نییە. | 23 |
These are more sayings of the wise: Showing favoritism when passing judgment is wrong.
| ئەوەی بە بەدکار بڵێت: «تۆ بێتاوانی،» گەلان نەفرەتی لێ دەکەن و نەتەوەکان تاوانباری دەکەن. | 24 |
Those who tell the guilty, “You're innocent,” will be cursed by the people and hated by the nation,
| بەڵام ئەوانەی بەدکار تاوانبار دەکەن دەکەونە خۆشی و بەرەکەتی باشیان بەسەردا دەڕژێت. | 25 |
while those who convict the guilty will be appreciated, and will receive a rich blessing.
| وەڵامی ڕاست وەک ماچی لێوە. | 26 |
An honest answer is a kiss on the lips.
| کاروباری خۆت لە دەرەوە ڕاپەڕێنە و لە کێڵگەکەت ئامادەی بکە، دوای ئەمە ماڵی خۆت بنیاد بنێ. | 27 |
Do the work you need to do outside first, then prepare and sow your fields, and only after that start building your house.
| بەبێ هۆ لە دژی دراوسێکەت شایەتی مەدە، بە لێوەکانت فێڵ مەکە. | 28 |
Don't testify against your neighbors without having a good reason, and don't tell lies.
| مەڵێ: «چی لێکردووم، ئاوای لێ دەکەم، سزای ئەو پیاوە بەپێی کردەوەکەی دەدەمەوە.» | 29 |
Don't say to yourself, “I'm going to do to him what he did to me! I'll pay him back for what he's done!”
| بەلای کێڵگەی پیاوی تەمبەڵ تێپەڕیم، بەلای ڕەزەمێوی کەسی تێنەگەیشتووش. | 30 |
I walked past the field of a lazy man, past a vineyard of someone with no sense.
| چقڵ هەمووی داگرتبوو، گەزگەزکە هەمووی داپۆشی بوو، کەڵەکە بەردەکانی ڕووخابوو. | 31 |
It was all overgrown with thorns, the ground was covered with weeds, and the stone wall had fallen down.
| تەماشام کرد و لە دڵی خۆمدا لێکم دایەوە، بینیم و وانەم لێ وەرگرت: | 32 |
As I looked I thought about it, and what I saw taught me a lesson:
| کەمێک خەوتن، کەمێک خەواڵووبوون، کەمێکیش دەست تێکنان بۆ ڕاکشان، | 33 |
You may say, “Please, just a little more sleep, a little longer snooze, a little more folding of the arms to rest”—
| ئینجا هەژاریت وەک چەتە دێت، نەبوونیشت وەک چەکدار. | 34 |
and poverty will attack you like a robber, destitution like an armed warrior.
