پەندەکانی سلێمان 22

1 ناوبانگی چاک لە دەوڵەمەندی گەورە خوازراوترە، ڕێزیش لە زێڕ و زیو باشترە.

La bonne renommée vaut mieux que de grandes richesses, et l’estime a plus de prix que l’argent et que l’or.

2 دەوڵەمەند و هەژار لەمەدا یەکدەگرنەوە، دروستکەری هەردووکیان یەزدانە.

Le riche et le pauvre se rencontrent; Yahweh est leur auteur à tous deux.

3 ژیر خراپە دەبینێت و خۆی دەشارێتەوە، بەڵام ساویلکە مل پێوەدەنێت و سزا دەدرێ.

L’homme prudent voit le mal et se cache, mais les simples passent outre et en portent la peine.

4 پاداشتی بێفیزی و لەخواترسی دەوڵەمەندی و ڕێزداری و ژیانە.

Le fruit de l’humilité, c’est la crainte de Yahweh; c’est la richesse, la gloire et la vie.

5 چقڵ و تەڵە لە ڕێگای پیاوی خواردایە، بەڵام ئەوەی خۆی بپارێزێت لێی دوور دەکەوێتەوە.

Des épines et des pièges sont sur la voie du pervers; celui qui garde son âme s’en éloigne.

6 منداڵ لەسەر ئەو ڕێگایە ڕابهێنە کە پێویستە بیگرێت، پیریش بێت لێی لا نادات.

Instruis l’enfant selon la voie qu’il doit suivre; et, même lorsqu’il sera vieux, il ne s’en détournera pas.

7 دەوڵەمەند بەسەر هەژاردا حوکم دەکات، قەرزاریش کۆیلەی خاوەن قەرزە.

Le riche domine sur les pauvres, et celui qui emprunte est l’esclave de celui qui prête.

8 ئەوەی ناڕەوایی بچێنێت دروێنەی خراپە دەکات، کوتەکی تووڕەییشی دەفەوتێت.

Celui qui sème l’injustice moissonne le malheur, et la verge de sa colère disparaît.

9 ئەوەی چاوتێر بێت بەرەکەتدار دەبێت، چونکە لە نانی خۆی دەداتە هەژار.

L’homme au regard bienveillant sera béni, parce qu’il donne de son pain au pauvre.

10 گاڵتەجاڕ دەربکە، ناکۆکی دەڕوات، دووبەرەکی و ڕیسواییش نامێنێت.

Chasse le moqueur, et la querelle prendra fin; la dispute et l’outrage cesseront.

11 ئەوەی حەزی لە دڵپاکی بێت و قسەی شیرین بێت، پاشا دەبێتە دۆستی.

Celui qui aime la pureté du cœur, et qui a la grâce sur les lèvres, a le roi pour ami.

12 چاوی یەزدان چاودێری زانیاری دەکات، بەڵام قسەی ناپاکان سەرەوژێر دەکات.

Les yeux de Yahweh gardent la science, mais il confond les paroles du pervers.

13 تەمبەڵ دەڵێت: «شێرێک لە دەرەوەیە! ئەگەر بچمە گۆڕەپانەکان دەکوژرێم!»

Le paresseux dit: « Il y a un lion dehors! Je serai tué au milieu des places! »

14 دەمی ژنی بەدڕەوشت چاڵێکی قووڵە، ئەوەی بەر تووڕەیی یەزدان بکەوێت دەکەوێتە ناوی.

La bouche des étrangères est une fosse profonde; celui contre qui Yahweh est irrité y tombera.

15 گێلی بە دڵی منداڵەوە گرێدراوە، بەڵام گۆچانی تەمبێکردن دووری دەخاتەوە لێی.

La folie est attachée au cœur de l’enfant; la verge de la discipline l’éloignera de lui.

16 ئەوەی زۆرداری لە هەژار بکات بۆ ئەوەی بۆ خۆی زیاد بکات و ئەوەی بە دەوڵەمەند ببەخشێت، بێگومان هەردووکیان بەرەو نەبوونییە.

Opprimer un pauvre, c’est l’enrichir; donner à un riche, c’est l’appauvrir. PAROLES DES SAGES — 1-INTRODUCTION —

17 گوێ شل بکە و قسەی دانایان ببیستە، دڵت بدە زانیاری من،

Prête l’oreille et écoute les paroles des sages, applique ton cœur à mon enseignement.

18 چونکە جوانە ئەگەر لە ناختدا هەڵیبگریت و تێکڕا لەسەر لێوەکانت بچەسپێن.

Car c’est une chose agréable, si tu les gardes au dedans de toi: puissent-elles toutes demeurer sur tes lèvres!

19 بۆ ئەوەی پشتبەستنت بە یەزدان بێت، ئەمڕۆ تۆ فێر دەکەم، بەڵێ تۆ.

Afin que ta confiance repose sur Yahweh, c’est toi que je veux instruire aujourd’hui.

20 ئایا سی پەندم بۆ نەنووسیوی سەبارەت بە ڕاوێژ و زانیاری،

N’ai-je pas, plusieurs fois déjà, mis pour toi par écrit des conseils et des enseignements?

21 بۆ ئەوەی دروستی قسەی ڕاستیت فێر بکەم، هەتا وەڵامە ڕاستییەکان بدەیتەوە ئەوانەی کە تۆیان ناردووە؟

Pour t’enseigner la vérité des choses certaines, afin que tu répondes par des paroles vraies à eux qui t’envoient.

22 هەژار تاڵان مەکە لەبەر هەژارییەکەی و نەبوون وردوخاش مەکە لە دادگا،

Ne dépouille pas le pauvre parce qu’il est pauvre, et n’opprime pas le malheureux à la porte.

23 چونکە یەزدان بەرگری لە کێشەکەیان دەکات و ئەوانەی تاڵانیان دەکەن گیانیان تاڵان دەکات.

Car Yahweh prendra en main leur cause, et il ôtera la vie à ceux qui les auront dépouillés.

24 مەبە برادەری کەسی تووڕە، هاوڕێیەتی کەسی هەڵچوو مەکە،

Ne lie pas société avec l’homme colère, et ne va pas avec l’homme violent,

25 نەوەک لە ڕێچکەی ئەوان ڕابێیت، خۆت تووشی تەڵە بکەیت.

de peur que tu n’apprennes ses voies, et que tu ne prépares un piège à ton âme.

26 لەوانە مەبە کە تەوقە دەکەن، دەستەبەری قەرزی خەڵک مەکە.

Ne sois pas de ceux qui prennent des engagements, de ceux qui se portent caution pour dettes.

27 ئەگەر نەتبوو بیدەیتەوە، بۆچی نوێنەکەی ژێرت ببردرێت.

Si tu n’as pas de quoi payer, pourquoi t’exposer à ce qu’on enlève ton lit de dessous toi?

28 سنووری کۆن مەگوازەوە، ئەوەی باوباپیرانت دایانناوە.

Ne déplace pas la borne ancienne, que tes pères ont posée.

29 ئایا ئەو کەسەت بینیوە بە دەستوبردە لە کارەکەی؟ لەبەردەم پاشاکان ڕادەوەستێت، نەک لەبەردەم خەڵکی بێ ناوبانگ.

Vois-tu un homme habile dans son ouvrage? Il demeurera auprès des rois, il ne demeurera pas auprès des gens obscurs.