پەندەکانی سلێمان 22

1 ناوبانگی چاک لە دەوڵەمەندی گەورە خوازراوترە، ڕێزیش لە زێڕ و زیو باشترە.

A good name is to be chosen over great riches and favor is better than silver and gold.

2 دەوڵەمەند و هەژار لەمەدا یەکدەگرنەوە، دروستکەری هەردووکیان یەزدانە.

Rich and poor people have this in common— Yahweh is the maker of all of them.

3 ژیر خراپە دەبینێت و خۆی دەشارێتەوە، بەڵام ساویلکە مل پێوەدەنێت و سزا دەدرێ.

A prudent man sees trouble and hides himself, but the naive go on and suffer because of it.

4 پاداشتی بێفیزی و لەخواترسی دەوڵەمەندی و ڕێزداری و ژیانە.

The reward for humility and fear of Yahweh is riches, honor, and life.

5 چقڵ و تەڵە لە ڕێگای پیاوی خواردایە، بەڵام ئەوەی خۆی بپارێزێت لێی دوور دەکەوێتەوە.

Thorns and snares lie in the path of the perverse; whoever guards his life will keep far from them.

6 منداڵ لەسەر ئەو ڕێگایە ڕابهێنە کە پێویستە بیگرێت، پیریش بێت لێی لا نادات.

Teach a child the way he should go and when he is old he will not turn away from that instruction.

7 دەوڵەمەند بەسەر هەژاردا حوکم دەکات، قەرزاریش کۆیلەی خاوەن قەرزە.

Rich people rule over poor people and one who borrows is a slave to the one who lends.

8 ئەوەی ناڕەوایی بچێنێت دروێنەی خراپە دەکات، کوتەکی تووڕەییشی دەفەوتێت.

He who sows injustice will reap trouble and the rod of his fury will fade away.

9 ئەوەی چاوتێر بێت بەرەکەتدار دەبێت، چونکە لە نانی خۆی دەداتە هەژار.

The one who has a generous eye will be blessed, for he shares his bread with the poor.

10 گاڵتەجاڕ دەربکە، ناکۆکی دەڕوات، دووبەرەکی و ڕیسواییش نامێنێت.

Drive away the mocker, and out goes strife; disputes and insults will cease.

11 ئەوەی حەزی لە دڵپاکی بێت و قسەی شیرین بێت، پاشا دەبێتە دۆستی.

The one who loves a pure heart and whose speech is gracious, he will have the king for his friend.

12 چاوی یەزدان چاودێری زانیاری دەکات، بەڵام قسەی ناپاکان سەرەوژێر دەکات.

The eyes of Yahweh keep watch over knowledge, but he overthrows the words of the treacherous.

13 تەمبەڵ دەڵێت: «شێرێک لە دەرەوەیە! ئەگەر بچمە گۆڕەپانەکان دەکوژرێم!»

The lazy person says, “There is a lion in the street! I will be killed in the open places.”

14 دەمی ژنی بەدڕەوشت چاڵێکی قووڵە، ئەوەی بەر تووڕەیی یەزدان بکەوێت دەکەوێتە ناوی.

The mouth of an adulteress is a deep pit; Yahweh's anger is stirred up against anyone who falls into it.

15 گێلی بە دڵی منداڵەوە گرێدراوە، بەڵام گۆچانی تەمبێکردن دووری دەخاتەوە لێی.

Foolishness is bound up in the heart of a child, but the rod of discipline drives it far away.

16 ئەوەی زۆرداری لە هەژار بکات بۆ ئەوەی بۆ خۆی زیاد بکات و ئەوەی بە دەوڵەمەند ببەخشێت، بێگومان هەردووکیان بەرەو نەبوونییە.

The one who oppresses poor people to increase his wealth, or gives to rich people, will come to poverty.

17 گوێ شل بکە و قسەی دانایان ببیستە، دڵت بدە زانیاری من،

Incline your ear and listen to the words of the wise and apply your heart to my knowledge,

18 چونکە جوانە ئەگەر لە ناختدا هەڵیبگریت و تێکڕا لەسەر لێوەکانت بچەسپێن.

for it will be pleasant for you if you keep them within you, if all of them are ready on your lips.

19 بۆ ئەوەی پشتبەستنت بە یەزدان بێت، ئەمڕۆ تۆ فێر دەکەم، بەڵێ تۆ.

So your trust may be in Yahweh, I teach them to you today—even to you.

20 ئایا سی پەندم بۆ نەنووسیوی سەبارەت بە ڕاوێژ و زانیاری،

Have I not written for you thirty sayings of instruction and knowledge,

21 بۆ ئەوەی دروستی قسەی ڕاستیت فێر بکەم، هەتا وەڵامە ڕاستییەکان بدەیتەوە ئەوانەی کە تۆیان ناردووە؟

to teach you truth in these trustworthy words, so you may give trustworthy answers to those who sent you?

22 هەژار تاڵان مەکە لەبەر هەژارییەکەی و نەبوون وردوخاش مەکە لە دادگا،

Do not rob the poor because he is poor, or crush the needy at the gate,

23 چونکە یەزدان بەرگری لە کێشەکەیان دەکات و ئەوانەی تاڵانیان دەکەن گیانیان تاڵان دەکات.

for Yahweh will plead their case, and he will rob of life those who robbed them.

24 مەبە برادەری کەسی تووڕە، هاوڕێیەتی کەسی هەڵچوو مەکە،

Do not make a friend of someone who is ruled by anger and you must not go with one who rages,

25 نەوەک لە ڕێچکەی ئەوان ڕابێیت، خۆت تووشی تەڵە بکەیت.

or you will learn his ways and you will take bait for your soul.

26 لەوانە مەبە کە تەوقە دەکەن، دەستەبەری قەرزی خەڵک مەکە.

Do not be one who strikes hands in making a pledge, or who puts up security for debts.

27 ئەگەر نەتبوو بیدەیتەوە، بۆچی نوێنەکەی ژێرت ببردرێت.

If you lack the means to pay, what could stop someone from taking away your bed from under you?

28 سنووری کۆن مەگوازەوە، ئەوەی باوباپیرانت دایانناوە.

Do not remove the ancient boundary stone that your fathers have set.

29 ئایا ئەو کەسەت بینیوە بە دەستوبردە لە کارەکەی؟ لەبەردەم پاشاکان ڕادەوەستێت، نەک لەبەردەم خەڵکی بێ ناوبانگ.

Do you see a man skilled at his work? He will stand before kings; he will not stand before common people.