پەندەکانی سلێمان 22

1 ناوبانگی چاک لە دەوڵەمەندی گەورە خوازراوترە، ڕێزیش لە زێڕ و زیو باشترە.

A [good] name is rather to be chosen than great riches, [and] loving favour rather than silver and gold.

2 دەوڵەمەند و هەژار لەمەدا یەکدەگرنەوە، دروستکەری هەردووکیان یەزدانە.

The rich and the poor meet together: the LORD is the maker of them all.

3 ژیر خراپە دەبینێت و خۆی دەشارێتەوە، بەڵام ساویلکە مل پێوەدەنێت و سزا دەدرێ.

A prudent man seeth the evil, and hideth himself: but the simple pass on, and suffer for it.

4 پاداشتی بێفیزی و لەخواترسی دەوڵەمەندی و ڕێزداری و ژیانە.

The reward of humility [and] the fear of the LORD [is] riches, and honour, and life.

5 چقڵ و تەڵە لە ڕێگای پیاوی خواردایە، بەڵام ئەوەی خۆی بپارێزێت لێی دوور دەکەوێتەوە.

Thorns [and] snares are in the way of the froward: he that keepeth his soul shall be far from them.

6 منداڵ لەسەر ئەو ڕێگایە ڕابهێنە کە پێویستە بیگرێت، پیریش بێت لێی لا نادات.

Train up a child in the way he should go, and even when he is old he will not depart from it.

7 دەوڵەمەند بەسەر هەژاردا حوکم دەکات، قەرزاریش کۆیلەی خاوەن قەرزە.

The rich ruleth over the poor, and the borrower is servant to the lender.

8 ئەوەی ناڕەوایی بچێنێت دروێنەی خراپە دەکات، کوتەکی تووڕەییشی دەفەوتێت.

He that soweth iniquity shall reap calamity: and the rod of his wrath shall fail.

9 ئەوەی چاوتێر بێت بەرەکەتدار دەبێت، چونکە لە نانی خۆی دەداتە هەژار.

He that hath a bountiful eye shall be blessed; for he giveth of his bread to the poor.

10 گاڵتەجاڕ دەربکە، ناکۆکی دەڕوات، دووبەرەکی و ڕیسواییش نامێنێت.

Cast out the scorner, and contention shall go out; yea, strife and ignominy shall cease.

11 ئەوەی حەزی لە دڵپاکی بێت و قسەی شیرین بێت، پاشا دەبێتە دۆستی.

He that loveth pureness of heart, [for] the grace of his lips the king shall be his friend.

12 چاوی یەزدان چاودێری زانیاری دەکات، بەڵام قسەی ناپاکان سەرەوژێر دەکات.

The eyes of the LORD preserve [him that hath] knowledge, but he overthroweth the words of the treacherous man.

13 تەمبەڵ دەڵێت: «شێرێک لە دەرەوەیە! ئەگەر بچمە گۆڕەپانەکان دەکوژرێم!»

The sluggard saith, There is a lion without: I shall be murdered in the streets.

14 دەمی ژنی بەدڕەوشت چاڵێکی قووڵە، ئەوەی بەر تووڕەیی یەزدان بکەوێت دەکەوێتە ناوی.

The mouth of strange women is a deep pit: he that is abhorred of the LORD shall fall therein.

15 گێلی بە دڵی منداڵەوە گرێدراوە، بەڵام گۆچانی تەمبێکردن دووری دەخاتەوە لێی.

Foolishness is bound up in the heart of a child; [but] the rod of correction shall drive it far from him.

16 ئەوەی زۆرداری لە هەژار بکات بۆ ئەوەی بۆ خۆی زیاد بکات و ئەوەی بە دەوڵەمەند ببەخشێت، بێگومان هەردووکیان بەرەو نەبوونییە.

He that oppresseth the poor to increase his [gain, and] he that giveth to the rich, [cometh] only to want.

17 گوێ شل بکە و قسەی دانایان ببیستە، دڵت بدە زانیاری من،

Incline thine ear, and hear the words of the wise, and apply thine heart unto my knowledge.

18 چونکە جوانە ئەگەر لە ناختدا هەڵیبگریت و تێکڕا لەسەر لێوەکانت بچەسپێن.

For it is a pleasant thing if thou keep them within thee, if they be established together upon thy lips.

19 بۆ ئەوەی پشتبەستنت بە یەزدان بێت، ئەمڕۆ تۆ فێر دەکەم، بەڵێ تۆ.

That thy trust may be in the LORD, I have made [them] known to thee this day, even to thee.

20 ئایا سی پەندم بۆ نەنووسیوی سەبارەت بە ڕاوێژ و زانیاری،

Have not I written unto thee excellent things of counsels and knowledge;

21 بۆ ئەوەی دروستی قسەی ڕاستیت فێر بکەم، هەتا وەڵامە ڕاستییەکان بدەیتەوە ئەوانەی کە تۆیان ناردووە؟

To make thee know the certainty of the words of truth, that thou mayest carry back words of truth to them that send thee?

22 هەژار تاڵان مەکە لەبەر هەژارییەکەی و نەبوون وردوخاش مەکە لە دادگا،

Rob not the poor, because he is poor, neither oppress the afflicted in the gate:

23 چونکە یەزدان بەرگری لە کێشەکەیان دەکات و ئەوانەی تاڵانیان دەکەن گیانیان تاڵان دەکات.

For the LORD will plead their cause, and despoil of life those that despoil them.

24 مەبە برادەری کەسی تووڕە، هاوڕێیەتی کەسی هەڵچوو مەکە،

Make no friendship with a man that is given to anger; and with a wrathful man thou shalt not go:

25 نەوەک لە ڕێچکەی ئەوان ڕابێیت، خۆت تووشی تەڵە بکەیت.

Lest thou learn his ways, and get a snare to thy soul.

26 لەوانە مەبە کە تەوقە دەکەن، دەستەبەری قەرزی خەڵک مەکە.

Be thou not one of them that strike hands, [or] of them that are sureties for debts:

27 ئەگەر نەتبوو بیدەیتەوە، بۆچی نوێنەکەی ژێرت ببردرێت.

If thou hast not wherewith to pay, why should he take away thy bed from under thee?

28 سنووری کۆن مەگوازەوە، ئەوەی باوباپیرانت دایانناوە.

Remove not the ancient landmark, which thy fathers have set.

29 ئایا ئەو کەسەت بینیوە بە دەستوبردە لە کارەکەی؟ لەبەردەم پاشاکان ڕادەوەستێت، نەک لەبەردەم خەڵکی بێ ناوبانگ.

Seest thou a man diligent in his business? he shall stand before kings; he shall not stand before mean men.