پەندەکانی سلێمان 17

1 باشترە پارووێکی وشک بە ئارامییەوە لە ماڵێکی پڕ لە خوانی ئامادەکراو، بە ناکۆکی.

Melhor é um bocado seco, e com ele a tranquilidade, do que a casa cheia de vítimas, com contenda.

2 بەندەی وریا بەسەر کوڕی شەرمەزاردا زاڵ دەبێت و لەگەڵ برایانی میرات بەشدەکات.

O servo prudente dominará sobre o filho que faz envergonhar; e entre os irmãos repartirá a herança.

3 بۆتە بۆ زیوە و کوورە بۆ زێڕ، یەزدانیش دڵ تاقی دەکاتەوە.

O crisol é para a prata, e o forno para o ouro; mas o Senhor prova os corações.

4 بەدکار گوێ لە لێوی خراپ دەگرێت، درۆزنیش گوێ دەداتە زمانی گرفتخواز.

O malfazejo atenta para o lábio iníquo: o mentiroso inclina os ouvidos à língua maligna.

5 ئەوەی گاڵتە بە هەژار بکات سووکایەتی بە دروستکەرەکەی دەکات، ئەوەی بە بەڵا دڵی خۆشبێت بێ سزا دەرناچێت.

O que escarnece do pobre insulta ao que o criou: o que se alegra da calamidade não ficará inocente.

6 منداڵی منداڵ تاجی پیرانە، شانازی کوڕانیش دایک و باوکانن.

Coroa dos velhos são os filhos dos filhos; e a glória dos filhos são seus pais.

7 قسەی نەستەق لە گێل ناوەشێتەوە، لەوەش زیاتر قسەی درۆ لە میر.

Não convém ao tolo o lábio excelente: quanto menos ao príncipe o lábio mentiroso.

8 بەرتیل بەردی گرانبەهایە لەبەرچاوی خاوەنەکەی، ڕوو لە هەر لایەک بکات سەردەکەوێت.

Pedra preciosa é o presente aos olhos dos que o recebem; para onde quer que se volver, servirá de proveito.

9 ئەوەی تاوان دادەپۆشێت پەرە بە خۆشەویستی دەدات، بەڵام ئەوەی باسی بابەتەکە بکاتەوە دۆستی نزیک لە یەکتر جیا دەکاتەوە.

O que encobre a transgressão busca a amizade, mas o que renova a coisa, separa os maiores amigos.

10 سەرزەنشتکردنێک بۆ تێگەیشتوو قووڵترە لە سەد جار دارکاریکردن بۆ گێل.

Mais profundamente entra a repreensão no prudente, do que cem açoites no tolo.

11 کەسی خراپ تەنها داواکاری یاخی بوونە، لەبەر ئەوە نێردراوێکی دڵڕەقی بۆ دەنێردرێت.

Na verdade o rebelde não busca senão o mal, mas mensageiro cruel se enviará contra ele.

12 باشترە تووشی دەڵەورچێکی سک سووتاو بیت، نەک گێلێک لە گێلایەتییەکەی خۆی.

Encontre-se com o homem a ursa roubada dos filhos; mas não o louco na sua estultícia.

13 ئەوەی پاداشتی چاکە بە خراپە بداتەوە، خراپە ماڵی بەرنادات.

Quanto àquele que torna mal por bem, não se apartará o mal da sua casa.

14 دەستپێکردنی ناکۆکی وەک تەقینی بەنداوە، جا پێش ئەوەی ناکۆکییەکە بتەقێتەوە وازی لێبهێنە.

Como o que solta as águas, é o princípio da contenda, pelo que, antes que sejas envolto, deixa a porfia.

15 بێتاوانکردنی خراپەکار و تاوانبارکردنی ڕاستودروست، هەردووک قێزەونن لەلای یەزدان.

O que justifica ao ímpio, e condena ao justo, ambos são abomináveis ao Senhor, tanto um como o outro.

16 بۆچی پارە بکەوێتە دەست پیاوی گێل؟ کە ئارەزووی نییە بۆ کڕینی دانایی!

De que serviria o preço na mão do tolo para comprar a sabedoria, visto que não tem entendimento?

17 برادەر هەموو کاتێک خۆشەویستی خۆی دەردەبڕێت، براش بۆ تەنگانە لەدایک دەبێت.

Em todo o tempo ama o amigo; e para a angústia nasce o irmão.

18 کەسی تێنەگەیشتوو تەوقە دەکات و بە تەواوی دەبێتە کەفیلی دراوسێکەی.

O homem falto de entendimento dá a mão, ficando por fiador diante do seu companheiro.

19 ئەوەی حەز لە ناکۆکی بکات حەز لە گوناه دەکات، ئەوەی دەرگای خۆی بڵند بکات داوای شکان دەکات.

O que ama a contenda ama a transgressão; o que alça a sua porta busca a ruína.

20 ئەوەی دڵخراپ بێت چاکە نایەتە ڕێی، ئەوەی زمان خوار بێت تووشی خراپە دەبێت.

O perverso de coração nunca achará o bem; e o que tem a língua dobre virá a cair no mal

21 ئەوەی گێلی ببێت تووشی خەفەت دەبێت، باوکی ڕۆڵەی دەبەنگیش دڵخۆشی نابینێت.

O que gera a um tolo para a sua tristeza o faz; e o pai do insensato não se alegrará.

22 دڵی شادمان تەندروستی دەبەخشێت، بەڵام ڕۆحی تێکشکاو ئێسک وشک دەکات.

O coração alegre serve de bom remédio, mas o espírito abatido virá a secar os ossos.

23 بەدکار بە نهێنی بەرتیل وەردەگرێت تاکو ڕێچکەی دادپەروەری خوار بکاتەوە.

O ímpio tomará o presente do seio, para perverter as veredas da justiça.

24 کەسی تێگەیشتوو چاوی لەسەر داناییە، بەڵام گێل چاودەبڕێتە ئەوپەڕی زەوی.

No rosto do entendido se vê a sabedoria, porém os olhos do louco estão nas extremidades da terra.

25 کوڕی گێل خەمە بۆ باوکی و تاڵییە بۆ ئەو دایکەی لێی بووە.

O filho insensato é tristeza para seu pai, e amargura para a que o pariu.

26 پێبژاردن بە کەسی ڕاستودروست باش نییە، هەروەها دارکاریکردنی کەسی خانەدان لەبەر دەستپاکی.

Não é bom também pôr pena ao justo, nem que firam os príncipes ao que obra justamente.

27 ئەوەی قسەی خۆی ڕاگرێت خاوەن زانیارییە، ئەوەی ڕۆح ئارام بێت پیاوی تێگەیشتنە.

Retém as suas palavras o que possui o conhecimento, e o homem de entendimento é de precioso espírito.

28 تەنانەت گێلیش کە بێدەنگ بێت بە دانا دادەنرێت، ئەوەی لێویشی لێک نەکاتەوە بە تێگەیشتوو.

Até o tolo, quando se cala, será reputado por sábio; e o que cerrar os seus lábios por entendido.