پەندەکانی سلێمان 17

1 باشترە پارووێکی وشک بە ئارامییەوە لە ماڵێکی پڕ لە خوانی ئامادەکراو، بە ناکۆکی.

Melhor é um bocado secco, e com elle a tranquillidade, do que a casa cheia de victimas, com contenda.

2 بەندەی وریا بەسەر کوڕی شەرمەزاردا زاڵ دەبێت و لەگەڵ برایانی میرات بەشدەکات.

O servo prudente dominará sobre o filho que faz envergonhar; e entre os irmãos repartirá a herança.

3 بۆتە بۆ زیوە و کوورە بۆ زێڕ، یەزدانیش دڵ تاقی دەکاتەوە.

O crisol é para a prata, e o forno para o oiro; mas o Senhor prova os corações.

4 بەدکار گوێ لە لێوی خراپ دەگرێت، درۆزنیش گوێ دەداتە زمانی گرفتخواز.

O malfazejo attenta para o labio iniquo: o mentiroso inclina os ouvidos á lingua maligna.

5 ئەوەی گاڵتە بە هەژار بکات سووکایەتی بە دروستکەرەکەی دەکات، ئەوەی بە بەڵا دڵی خۆشبێت بێ سزا دەرناچێت.

O que escarnece do pobre insulta ao que o creou: o que se alegra da calamidade não ficará innocente.

6 منداڵی منداڵ تاجی پیرانە، شانازی کوڕانیش دایک و باوکانن.

Corôa dos velhos são os filhos dos filhos; e a gloria dos filhos são seus paes.

7 قسەی نەستەق لە گێل ناوەشێتەوە، لەوەش زیاتر قسەی درۆ لە میر.

Não convem ao tolo o labio excellente: quanto menos ao principe o labio mentiroso.

8 بەرتیل بەردی گرانبەهایە لەبەرچاوی خاوەنەکەی، ڕوو لە هەر لایەک بکات سەردەکەوێت.

Pedra preciosa é o presente aos olhos dos que o recebem; para onde quer que se volver, servirá de proveito.

9 ئەوەی تاوان دادەپۆشێت پەرە بە خۆشەویستی دەدات، بەڵام ئەوەی باسی بابەتەکە بکاتەوە دۆستی نزیک لە یەکتر جیا دەکاتەوە.

O que encobre a transgressão busca a amizade, mas o que renova a coisa, separa os maiores amigos.

10 سەرزەنشتکردنێک بۆ تێگەیشتوو قووڵترە لە سەد جار دارکاریکردن بۆ گێل.

Mais profundamente entra a reprehensão no prudente, do que cem açoites no tolo.

11 کەسی خراپ تەنها داواکاری یاخی بوونە، لەبەر ئەوە نێردراوێکی دڵڕەقی بۆ دەنێردرێت.

Na verdade o rebelde não busca senão o mal, mas mensageiro cruel se enviará contra elle.

12 باشترە تووشی دەڵەورچێکی سک سووتاو بیت، نەک گێلێک لە گێلایەتییەکەی خۆی.

Encontre-se com o homem a ursa roubada dos filhos; mas não o louco na sua estulticia.

13 ئەوەی پاداشتی چاکە بە خراپە بداتەوە، خراپە ماڵی بەرنادات.

Quanto áquelle que torna mal por bem, não se apartará o mal da sua casa.

14 دەستپێکردنی ناکۆکی وەک تەقینی بەنداوە، جا پێش ئەوەی ناکۆکییەکە بتەقێتەوە وازی لێبهێنە.

Como o que solta as aguas, é o principio da contenda, pelo que, antes que sejas envolto, deixa a porfia.

15 بێتاوانکردنی خراپەکار و تاوانبارکردنی ڕاستودروست، هەردووک قێزەونن لەلای یەزدان.

O que justifica ao impio, e condemna ao justo, ambos são abominaveis ao Senhor, tanto um como o outro.

16 بۆچی پارە بکەوێتە دەست پیاوی گێل؟ کە ئارەزووی نییە بۆ کڕینی دانایی!

De que serviria o preço na mão do tolo para comprar a sabedoria, visto que não tem entendimento?

17 برادەر هەموو کاتێک خۆشەویستی خۆی دەردەبڕێت، براش بۆ تەنگانە لەدایک دەبێت.

Em todo o tempo ama o amigo; e para a angustia nasce o irmão.

18 کەسی تێنەگەیشتوو تەوقە دەکات و بە تەواوی دەبێتە کەفیلی دراوسێکەی.

O homem falto d'entendimento dá a mão, ficando por fiador diante do seu companheiro.

19 ئەوەی حەز لە ناکۆکی بکات حەز لە گوناه دەکات، ئەوەی دەرگای خۆی بڵند بکات داوای شکان دەکات.

O que ama a contenda ama a transgressão; o que alça a sua porta busca a ruina.

20 ئەوەی دڵخراپ بێت چاکە نایەتە ڕێی، ئەوەی زمان خوار بێت تووشی خراپە دەبێت.

O perverso de coração nunca achará o bem; e o que tem a lingua dobre virá a cair no mal

21 ئەوەی گێلی ببێت تووشی خەفەت دەبێت، باوکی ڕۆڵەی دەبەنگیش دڵخۆشی نابینێت.

O que gera a um tolo para a sua tristeza o faz; e o pae do insensato não se alegrará.

22 دڵی شادمان تەندروستی دەبەخشێت، بەڵام ڕۆحی تێکشکاو ئێسک وشک دەکات.

O coração alegre serve de bom remedio, mas o espirito abatido virá a seccar os ossos.

23 بەدکار بە نهێنی بەرتیل وەردەگرێت تاکو ڕێچکەی دادپەروەری خوار بکاتەوە.

O impio tomará o presente do seio, para perverter as veredas da justiça.

24 کەسی تێگەیشتوو چاوی لەسەر داناییە، بەڵام گێل چاودەبڕێتە ئەوپەڕی زەوی.

No rosto do entendido se vê a sabedoria, porém os olhos do louco estão nas extremidades da terra.

25 کوڕی گێل خەمە بۆ باوکی و تاڵییە بۆ ئەو دایکەی لێی بووە.

O filho insensato é tristeza para seu pae, e amargura para a que o pariu.

26 پێبژاردن بە کەسی ڕاستودروست باش نییە، هەروەها دارکاریکردنی کەسی خانەدان لەبەر دەستپاکی.

Não é bom tambem pôr pena ao justo, nem que firam os principes ao que obra justamente.

27 ئەوەی قسەی خۆی ڕاگرێت خاوەن زانیارییە، ئەوەی ڕۆح ئارام بێت پیاوی تێگەیشتنە.

Retem as suas palavras o que possue o conhecimento, e o homem d'entendimento é de precioso espirito.

28 تەنانەت گێلیش کە بێدەنگ بێت بە دانا دادەنرێت، ئەوەی لێویشی لێک نەکاتەوە بە تێگەیشتوو.

Até o tolo, quando se cala, será reputado por sabio; e o que cerrar os seus labios por entendido.