پەندەکانی سلێمان 17

1 باشترە پارووێکی وشک بە ئارامییەوە لە ماڵێکی پڕ لە خوانی ئامادەکراو، بە ناکۆکی.

Mieux vaut du pain sec, mangé en paix, qu’une maison pleine de festins, accompagnés de disputes.

2 بەندەی وریا بەسەر کوڕی شەرمەزاردا زاڵ دەبێت و لەگەڵ برایانی میرات بەشدەکات.

Un esclave intelligent prime un fils de famille incapable et reçoit une part d’héritage parmi les frères.

3 بۆتە بۆ زیوە و کوورە بۆ زێڕ، یەزدانیش دڵ تاقی دەکاتەوە.

L’Éprouvette pour l’argent, le creuset pour l’or; quant aux cœurs, c’est l’Eternel qui les éprouve.

4 بەدکار گوێ لە لێوی خراپ دەگرێت، درۆزنیش گوێ دەداتە زمانی گرفتخواز.

Le méchant prête attention aux lèvres iniques; l’homme de mensonge écoute la langue malfaisante.

5 ئەوەی گاڵتە بە هەژار بکات سووکایەتی بە دروستکەرەکەی دەکات، ئەوەی بە بەڵا دڵی خۆشبێت بێ سزا دەرناچێت.

Railler le pauvre, c’est outrager celui qui l’a créé; qui se réjouit d’un malheur ne demeure pas impuni.

6 منداڵی منداڵ تاجی پیرانە، شانازی کوڕانیش دایک و باوکانن.

La couronne des vieillards, ce sont leurs petits-enfants; l’honneur des fils, ce sont leurs parents.

7 قسەی نەستەق لە گێل ناوەشێتەوە، لەوەش زیاتر قسەی درۆ لە میر.

Un fier langage ne sied pas à l’homme vil, moins encore une langue mensongère à l’homme généreux.

8 بەرتیل بەردی گرانبەهایە لەبەرچاوی خاوەنەکەی، ڕوو لە هەر لایەک بکات سەردەکەوێت.

Les présents sont comme une pierre magique pour qui les reçoit: de quelque côté qu’on se tourne, ils assurent le succès.

9 ئەوەی تاوان دادەپۆشێت پەرە بە خۆشەویستی دەدات، بەڵام ئەوەی باسی بابەتەکە بکاتەوە دۆستی نزیک لە یەکتر جیا دەکاتەوە.

Qui veut se faire des amis jette un voile sur les offenses; les rappeler sans cesse, c’est diviser les amis.

10 سەرزەنشتکردنێک بۆ تێگەیشتوو قووڵترە لە سەد جار دارکاریکردن بۆ گێل.

Un reproche fait plus d’impression sur un homme intelligent que cent coups sur un fou.

11 کەسی خراپ تەنها داواکاری یاخی بوونە، لەبەر ئەوە نێردراوێکی دڵڕەقی بۆ دەنێردرێت.

L’Esprit de rébellion ne recherche que le mal, et c’est un ange cruel qui est déchaîné par lui.

12 باشترە تووشی دەڵەورچێکی سک سووتاو بیت، نەک گێلێک لە گێلایەتییەکەی خۆی.

Plutôt trouver sur sa route une ourse, à qui on a enlevé ses petits, qu’un fou en pleine folie!

13 ئەوەی پاداشتی چاکە بە خراپە بداتەوە، خراپە ماڵی بەرنادات.

Qui rend le mal pour le bien, le malheur ne bougera pas de sa demeure.

14 دەستپێکردنی ناکۆکی وەک تەقینی بەنداوە، جا پێش ئەوەی ناکۆکییەکە بتەقێتەوە وازی لێبهێنە.

Le début d’une dispute, c’est comme une écluse qu’on ouvre: avant que la querelle éclate, cède la place.

15 بێتاوانکردنی خراپەکار و تاوانبارکردنی ڕاستودروست، هەردووک قێزەونن لەلای یەزدان.

Innocenter un coupable, condamner un juste, double abomination aux yeux de l’Eternel!

16 بۆچی پارە بکەوێتە دەست پیاوی گێل؟ کە ئارەزووی نییە بۆ کڕینی دانایی!

A quoi sert au fou d’avoir de l’argent en main pour acquérir de la sagesse? Il n’a pas d’intelligence.

17 برادەر هەموو کاتێک خۆشەویستی خۆی دەردەبڕێت، براش بۆ تەنگانە لەدایک دەبێت.

En tout temps, l’ami est fidèle à son affection: il est naturellement un frère dans le malheur.

18 کەسی تێنەگەیشتوو تەوقە دەکات و بە تەواوی دەبێتە کەفیلی دراوسێکەی.

L’Homme dépourvu de sens engage sa parole et se porte garant à l’égard de son prochain.

19 ئەوەی حەز لە ناکۆکی بکات حەز لە گوناه دەکات، ئەوەی دەرگای خۆی بڵند بکات داوای شکان دەکات.

C’Est aimer le péché que d’aimer les querelles; qui dresse haut sa porte cherche sa ruine.

20 ئەوەی دڵخراپ بێت چاکە نایەتە ڕێی، ئەوەی زمان خوار بێت تووشی خراپە دەبێت.

L’Homme artificieux n’obtient pas le bonheur; qui manie une langue perfide tombe dans l’adversité.

21 ئەوەی گێلی ببێت تووشی خەفەت دەبێت، باوکی ڕۆڵەی دەبەنگیش دڵخۆشی نابینێت.

Avoir pour fils un fou est une affliction; nulle joie pour le père d’un insensé!

22 دڵی شادمان تەندروستی دەبەخشێت، بەڵام ڕۆحی تێکشکاو ئێسک وشک دەکات.

Un cœur joyeux redresse le corps, un esprit abattu dessèche les membres.

23 بەدکار بە نهێنی بەرتیل وەردەگرێت تاکو ڕێچکەی دادپەروەری خوار بکاتەوە.

Le pervers accepte des présents en secret pour faire dévier les règles de la justice.

24 کەسی تێگەیشتوو چاوی لەسەر داناییە، بەڵام گێل چاودەبڕێتە ئەوپەڕی زەوی.

La sagesse éclaire le visage de l’homme intelligent; les yeux du sot furètent jusqu’aux extrémités de la terre.

25 کوڕی گێل خەمە بۆ باوکی و تاڵییە بۆ ئەو دایکەی لێی بووە.

Un enfant sot est un chagrin pour son père, une cause d’amertume pour sa mère.

26 پێبژاردن بە کەسی ڕاستودروست باش نییە، هەروەها دارکاریکردنی کەسی خانەدان لەبەر دەستپاکی.

Certes, c’est une mauvaise action d’infliger une amende à l’innocent et des coups à des gens de bien en raison de leur droiture.

27 ئەوەی قسەی خۆی ڕاگرێت خاوەن زانیارییە، ئەوەی ڕۆح ئارام بێت پیاوی تێگەیشتنە.

Etre ménager de paroles, c’est faire preuve de bon sens; l’homme intelligent garde son sang-froid.

28 تەنانەت گێلیش کە بێدەنگ بێت بە دانا دادەنرێت، ئەوەی لێویشی لێک نەکاتەوە بە تێگەیشتوو.

Même le sot, s’il sait se taire, passe pour sage; pour intelligent, s’il sait tenir ses lèvres closes.