پەندەکانی سلێمان 16

1 پلانەکانی دڵ هی مرۆڤە، بەڵام وەڵامدانەوەی زمان لە یەزدانەوەیە.

C’est à l’homme de préparer son âme, et au Seigneur de gouverner la langue.

2 هەموو ڕێگاکانی مرۆڤ لەبەرچاوی خۆی بێگەردن، بەڵام یەزدان پاڵنەرەکان هەڵدەسەنگێنێت.

Toutes les voies de l’homme sont ouvertes à ses yeux: le Seigneur pèse les esprits.

3 کارەکانت بە یەزدان بسپێرە، پلانەکانت جێگیر دەبێت.

Expose tes œuvres au Seigneur, et tes pensées seront dirigées.

4 یەزدان بۆ مەبەستی خۆی هەموو شتێکی دروستکردووە، تەنانەت بەدکاریش بۆ ڕۆژی بەڵا.

Le Seigneur a opéré toutes choses pour lui-même, l’impie même pour le jour mauvais.

5 یەزدان قێزی لە هەموو دڵ بەفیزێکە، بێگومان سزادانی لەسەر تێناپەڕێت.

C’est l’abomination du Seigneur que tout homme arrogant; lors même qu’une main serait dans une main, il n’est point innocent. Le commencement de la bonne voie est de faire la justice: or elle est agréable à Dieu plus que l’immolation des hosties.

6 بە خۆشەویستی نەگۆڕ و دڵسۆزی کەفارەت بۆ تاوان دەکرێت، بە لەخواترسیش دوورکەوتنەوە لە خراپە.

Par la miséricorde et la vérité se rachète l’iniquité; et c’est par la crainte du Seigneur qu’on se détourne du mal.

7 ئەگەر ڕەفتاری مرۆڤ مایەی ڕەزامەندی یەزدان بێت، وا دەکات تەنانەت دوژمنەکانیشی لەگەڵیدا ئاشت ببنەوە.

Lorsque plairont au Seigneur les voies de l’homme, il convertira ses ennemis même à la paix.

8 باشترە کەمت هەبێت بە ڕاستودروستییەوە لەوەی داهاتێکی زۆری بە ناڕەوا.

Mieux vaut peu avec la justice que beaucoup de fruits avec l’iniquité.

9 دڵی مرۆڤ پلان بۆ ڕێگای خۆی دادەنێت، بەڵام یەزدان هەنگاوەکانی ئاراستە دەکات.

Le cœur de l’homme dispose sa voie; mais c’est au Seigneur de diriger ses pas.

10 قسەی پاشا وەک سروشە، دەبێ لە دادوەریدا دەمی ناپاکی نەکات.

La divination est sur les lèvres du roi; dans les jugements n’errera pas sa bouche.

11 قەپان و تەرازووی دادپەروەر لە یەزدانەوەیە، هەموو کێشێکی ناو کیسە کاری ئەوە.

Poids et balance sont les jugements du Seigneur; et ses œuvres sont toutes les pierres du sachet.

12 قێزی پاشایان لە خراپەکردنە، چونکە بە ڕاستودروستی تەخت دەچەسپێت.

Abominables au roi sont ceux qui agissent en impies; parce que c’est par la justice que s’affermit un trône.

13 ڕەزامەندی پاشایان لێوی ڕاستودروستە، کەسی ڕاستگۆیان خۆشدەوێت.

Les rois veulent des lèvres justes: celui qui parle avec droiture sera aimé d’eux.

14 تووڕەیی پاشا وەک فریشتەی مەرگە، بەڵام کەسی دانا هێمنی دەکاتەوە.

L’indignation du roi est un messager de mort; et l’homme sage l’apaisera.

15 ڕووناکی ڕووی پاشا ژیانی تێدایە، ڕەزامەندیشی وەک هەورە بارانی بەهارە.

Dans l’hilarité du visage du roi est la vie; et sa clémence est comme la pluie de l’arrière-saison.

16 دەستکەوتنی دانایی چەند لە زێڕ باشترە، دەستکەوتنی تێگەیشتنیش لە زیو پەسەندترە.

Possède la sagesse, parce qu’elle est meilleure que l’or; et acquiers la prudence, parce qu’elle est plus précieuse que l’argent•

17 ڕێگای سەرڕاستان دوورکەوتنەوەیە لە خراپە، ئەوەی ڕێگای خۆی بپارێزێت گیانی خۆی دەپارێزێت.

Le sentier des justes s’écarte des maux; celui qui garde son âme conserve sa voie.

18 لەپێش شکان لووتبەرزییە، لەپێش ڕووخانیش ڕۆحزلییە.

L’orgueil précède l’abattement; et avant la ruine l’esprit s’exalte.

19 باشترە بێفیز بیت و لەگەڵ ستەملێکراوان بیت، لە دابەشکردنی دەستکەوت لەگەڵ لووتبەرزان.

Il vaut mieux être humilié avec des hommes doux que de partager des dépouilles avec des superbes.

20 ئەوەی بایەخ بە ئامۆژگاری بدات چاکەی دەست دەکەوێت، ئەوەی پشت بە یەزدان ببەستێت خۆزگەی پێ دەخوازرێت.

Un homme habile dans la parole trouvera des biens; et celui qui espère dans le Seigneur est bien heureux.

21 ئەوەی لە دڵدا دانا بێت پێی دەگوترێت تێگەیشتوو، شیرینی لێوەکانیش فێربوون زیاد دەکات.

Celui qui est sage de cœur sera appelé prudent: et celui qui est doux dans la parole recevra de plus grands dons.

22 وریایی سەرچاوەی ژیانە بۆ خاوەنەکەی، بەڵام گێلەکان بە گێلایەتی خۆیان سزا دەدرێن.

C’est une source de vie que l’instruction, pour celui qui la possède; la doctrine des insensés, c’est la folie.

23 دڵی کەسی دانا ڕێنمایی دەمی دەکات و بەسەر لێوان فێربوون زیاد دەکات.

Le cœur du sage instruit sa bouche; et à ses lèvres il ajoutera de la grâce.

24 قسەی جوان شانەی هەنگوینە، بۆ دەروون شیرینە و بۆ ئێسک چاکبوونەوەیە.

C’est un rayon de miel que des paroles disposées avec art; c’est la douceur de l’âme et la santé des os.

25 ڕێگا هەیە لەبەرچاوی مرۆڤ ڕاست دیارە، بەڵام کۆتاییەکەی بەرەو مردنە.

Il est une voie qui paraît à l’homme droite, et ses issues conduisent à la mort.

26 نەوسی کرێکار بۆ خۆی ڕەنج دەدات، برسیێتییەکەی پاڵی پێوەدەنێت.

L’âme de celui qui travaille, travaille pour soi, parce que sa bouche l’y a contraint.

27 کەسی دڵڕەش کای کۆن بە با دەکات و لەسەر لێوەکانیشی ئاگری کڵپەدارن.

L’homme impie creuse le mal, et sur ses lèvres un feu brûle.

28 کەسی درۆزن دووبەرەکی دەوروژێنێت و دەمشڕ دۆستی نزیک لە یەکتر جیا دەکاتەوە.

L’homme pervers suscite des procès et le verbeux divise les princes.

29 کەسی توندڕەو دراوسێی خۆی تەفرە دەدات و بە ڕێگایەکدا دەیبات کە باش نییە.

L’homme injuste attire son ami, et le conduit par une voie non bonne.

30 ئەوەی چاو دەقوچێنێت پیلان بۆ درۆ دادەڕێژێت، ئەوەی لێوی دەکرۆژێت خراپە بە ئەنجام دەگەیەنێت.

Celui qui, les yeux immobiles, forme des desseins pervers, se mordant les lèvres, exécute le mal.

31 ڕیش سپیێتی تاجی شانازییە، لە ڕێگای ڕاستودروستییەوە دەستدەکەوێت.

C’est une couronne de dignité, que la vieillesse qui se trouvera dans les voies de la justice.

32 ئەوەی درەنگ تووڕە بێت لە پاڵەوان باشترە، ئەوەی بەسەر خۆیدا زاڵ بێت باشترە لەوەی شارێک دەگرێت.

Vaut mieux un homme patient qu’un homme fort; et celui qui domine son esprit vaut mieux que celui qui prend des villes d’assaut.

33 تیروپشک هەڵدەدرێتە کۆش، بەڵام هەموو بڕیارێکی لەلایەن یەزدانەوەیە.

Les sorts se jettent dans le pan de la robe; mais c’est par le Seigneur qu’ils sont dirigés.