پەندەکانی سلێمان 14

1 ژنی دانا ماڵی خۆی بنیاد دەنێت، گێلیش بە دەستی خۆی کاولی دەکات.

Мудра жінка будує свій дім, а безумна своєю рукою руйнує його́.

2 ئەوەی ڕاستەڕێیەکەی خۆی بگرێت لەخواترسە، بەڵام ئەوەی ڕێگای خۆی خوار بکاتەوە سووکایەتی پێ دەکات.

Хто ходить в просто́ті своїй, боїться той Господа, а в ко́го доро́ги криві́, той пого́рджує Ним.

3 گێل بە قسەکانی خۆی تووشی گۆچانی سزادان دەبێت، بەڵام دانایان لێوەکانیان دەیانپارێزن.

На устах безу́мця галу́зка пихи́, а губи премудрих їх стережу́ть.

4 کە مانگا نەبێت ئاخوڕ بەتاڵە، دروێنەی زۆریش بە هێزی گایە.

Де немає биків, там я́сла порожні, а щедрість врожа́ю — у силі вола́.

5 شایەتی دەستپاک درۆ ناکات، بەڵام شایەتی درۆزن درۆ بڵاو دەکاتەوە.

Сві́док правдивий не лже, а сві́док брехливий говорить неправду.

6 گاڵتەجاڕ داوای دانایی دەکات و نایدۆزێتەوە، بەڵام زانیاری بۆ تێگەیشتوو ئاسانە.

Насмішник шукає премудрости, — та надаре́мно, пізна́ння легке́ для розумного.

7 لەبەردەم کەسی گێل دووربکەوە، چونکە لە لێوەکانی زانیاری نابیستیت.

Ходи зда́лека від люди́ни безу́мної, і від того, в кого́ мудрих уст ти не бачив.

8 دانایی ژیر تێگەیشتنی ڕێگای خۆیەتی، بەڵام گێلایەتی گێلەکان فریودانە.

Мудрість розумного — то розумі́ння дороги своєї, а глупо́та дурних — то ома́на.

9 گێلەکان گاڵتە بە تاوان دەکەن، بەڵام لەنێو سەرڕاستان ڕەزامەندی خودا دەدۆزرێتەوە.

Нерозумні сміються з гріха́, а між праведними — уподо́бання.

10 هەر دڵێک تاڵیێتی گیانی خۆی دەزانێت، کەسیش لە خۆشییەکەیدا بەشداری ناکات.

Серце знає гірко́ту своєї душі, і в радість його не втручається інший.

11 ماڵی بەدکارەکان کاول دەبێت، بەڵام ڕەشماڵی سەرڕاستان گەشە دەکات.

Буде ви́гублений дім безбожних, а намет безневи́нних розкві́тне.

12 ڕێگا هەیە لەبەرچاوی مرۆڤ ڕاست دیارە، بەڵام کۆتاییەکەی بەرەو مردنە.

Буває, доро́га люди́ні здається простою, та кінець її — стежка до смерти.

13 بگرە لە پێکەنینیشدا دڵ تەنگ دەبێت، لەوانەیە کۆتایی خۆشیش خەم بێت.

Також іноді і від сміху́ болить серце, і закі́нчення радости — сму́ток.

14 کەسی ڕاڕا لە ڕێگای خۆی تێر دەبێت، پیاوچاکیش لەوەی کە هەیەتی.

Хто підступного серця, наси́титься той із доріг своїх, а добра люди́на — із чинів своїх.

15 ساویلکە بە هەموو قسەیەک بڕوا دەکات، بەڵام ژیر دەڕوانێتە هەنگاوەکانی خۆی.

Вірить безглу́здий в кожні́сіньке слово, а мудрий зважає на кро́ки свої.

16 کەسی دانا لە خودا دەترسێت و لە خراپە لادەدات، بەڵام گێل سەرگەرمە و پشت ئەستوورە.

Мудрий боїться й від злого вступає, нерозумний же гні́вається та сміли́вий.

17 کەسی هەڵەشە ڕەفتاری گێلانە دەکات، پیاوی تەڵەکەبازیش مایەی ڕقە.

Скорий на гнів учиняє глупо́ту, а люди́на лукава знена́виджена.

18 ساویلکەکان میراتگری گێلایەتین، بەڵام ژیرەکان سەریان بە زانیاری دەڕازێنرێتەوە.

Нерозумні глупо́ту вспадко́вують, а мудрі знання́м коронуються.

19 بەدکاران لەبەردەم پیاوچاکان دەچەمێنەوە، خراپەکارانیش لە بەردەرگای کەسی ڕاستودروست.

Покло́няться злі перед добрими, а безбожники — при брамах праведного.

20 هەژار تەنانەت دراوسێکەشی ڕقی لێی دەبێتەوە، بەڵام دەوڵەمەند دۆستی زۆرە.

Убогий знена́виджений навіть ближнім своїм, а в багатого дру́зі числе́нні.

21 ئەوەی سووکایەتی بە دراوسێکەی بکات گوناه دەکات، بەڵام خۆزگە دەخوازرێ بەوەی لەگەڵ هەژاران میهرەبانە.

Хто погорджує ближнім своїм, той грішить, а ласка́вий до вбогих — блаже́нний.

22 ئایا وێڵ نابن ئەوانەی پیلانی خراپە دادەڕێژن؟ بەڵام خۆشەویستی نەگۆڕ و دڵسۆزی لەگەڵ ئەوانەیە کە پلانی چاکە دادەڕێژن.

Чи ж не блу́дять, хто о́ре лихе? А милість та правда для тих, хто о́ре добро́.

23 لە هەموو ماندووبوونێک سوود هەیە، بەڵام تەنها قسەی لێوان بێت بەرەو نەبوونییە.

Кожна праця прино́сить доста́ток, але́ праця уст в недоста́ток веде́.

24 دەوڵەمەندی تاجی دانایانە، بەڵام گێلایەتی نادانایان دەڕازێنێتەوە.

Корона премудрих — їхня му́дрість, а віне́ць нерозумних — глупо́та.

25 شایەتی ڕاستگۆ دەربازکەری خەڵکە، بەڵام ئەوەی درۆ بڵاو دەکاتەوە تەفرەدەرە.

Свідок правдивий визво́лює душі, а свідок обма́нливий — бре́хні торо́чить.

26 ئەوەی لە یەزدان بترسێت دڵنیاییەکی بەهێزی هەیە، بۆ کوڕەکانیشی دەبێتە پەناگا.

У Господньому стра́хові сильна наді́я, і Він пристано́вище ді́тям Своїм.

27 لەخواترسی کانی ژیانە، بۆ دوورکەوتنەوە لە داوی مردن.

Страх Господній — крини́ця життя, щоб віддаля́тися від пасток смерти.

28 زۆری گەل شکۆمەندییە بۆ پاشا، بەڵام نەمانی گەل شکستی میرە.

У числе́нності люду вели́чність царя, а в бра́ку народу — погибіль воло́даря.

29 ئەوەی درەنگ تووڕە بێت باش تێدەگات، بەڵام ئەوەی هەڵەشە بێت گێلایەتی دەردەخات.

Терпели́вий у гніві — багаторозумний, а гнівли́вий вчиняє глупо́ту.

30 دڵی ئارام ژیان بە جەستە دەبەخشێت، بەڵام ئیرەیی ئێسک کلۆر دەکات.

Ла́гідне серце — життя то для тіла, а за́здрість — гнили́зна косте́й.

31 ئەوەی ستەم لە هەژار بکات سووکایەتی بە دروستکەرەکەی دەکات، بەڵام ئەوەی لەگەڵ نەدار میهرەبانە ڕێز لە خودا دەگرێت.

Хто тисне нужде́нного, той ображає свого Творця́, а хто милости́вий до вбогого, той поважає Його.

32 خراپەکار بە خراپەکانی خۆی دەکەوێنرێت، بەڵام کەسی ڕاستودروست لە مردنیشی پەناگای هەیە.

Безбожний у зло своє падає, а праведний повний надії й при смерті своїй.

33 دانایی لەناو دڵی کەسی تێگەیشتوو دەحەسێتەوە، هەروەها گێلەکان تەنانەت ناواخنیشیان دەزانرێت.

Мудрість має спочи́нок у серці розумного, а що в нутрі безумних, те ви́явиться.

34 ڕاستودروستی نەتەوە بەرز دەکاتەوە، بەڵام گوناه شەرمەزاری گەلانە.

Праведність люд підійма́є, а беззако́ння — то сором наро́дів.

35 ڕەزامەندی پاشا بۆ خزمەتکاری وریایە، بەڵام تووڕەبوونی لە خزمەتکاری شەرمەزارە.

Ласка царе́ва — рабо́ві розумному, гнів же його — проти того, хто соро́мить його.