پەندەکانی سلێمان 14

1 ژنی دانا ماڵی خۆی بنیاد دەنێت، گێلیش بە دەستی خۆی کاولی دەکات.

Toda mulher sábia constrói sua casa, mas a tola a derruba com suas próprias mãos.

2 ئەوەی ڕاستەڕێیەکەی خۆی بگرێت لەخواترسە، بەڵام ئەوەی ڕێگای خۆی خوار بکاتەوە سووکایەتی پێ دەکات.

Aquele que caminha em sua retidão teme Yahweh, mas aquele que é perverso em seus caminhos o despreza.

3 گێل بە قسەکانی خۆی تووشی گۆچانی سزادان دەبێت، بەڵام دانایان لێوەکانیان دەیانپارێزن.

A conversa do tolo traz uma vara às suas costas, mas os lábios dos sábios os protegem.

4 کە مانگا نەبێت ئاخوڕ بەتاڵە، دروێنەی زۆریش بە هێزی گایە.

Where nenhum boi está, o berço está limpo, mas muito aumento é pela força do boi.

5 شایەتی دەستپاک درۆ ناکات، بەڵام شایەتی درۆزن درۆ بڵاو دەکاتەوە.

Uma testemunha sincera não mentirá, mas uma falsa testemunha derrama mentiras.

6 گاڵتەجاڕ داوای دانایی دەکات و نایدۆزێتەوە، بەڵام زانیاری بۆ تێگەیشتوو ئاسانە.

Um escarnecedor procura sabedoria e não a encontra, mas o conhecimento chega facilmente a uma pessoa perspicaz.

7 لەبەردەم کەسی گێل دووربکەوە، چونکە لە لێوەکانی زانیاری نابیستیت.

Stay longe de um homem insensato, pois você não encontrará conhecimento em seus lábios.

8 دانایی ژیر تێگەیشتنی ڕێگای خۆیەتی، بەڵام گێلایەتی گێلەکان فریودانە.

A sabedoria do prudente é pensar em seu caminho, mas a tolice dos tolos é enganar.

9 گێلەکان گاڵتە بە تاوان دەکەن، بەڵام لەنێو سەرڕاستان ڕەزامەندی خودا دەدۆزرێتەوە.

Os tolos zombam de fazer expiação pelos pecados, mas entre os retos há boa vontade.

10 هەر دڵێک تاڵیێتی گیانی خۆی دەزانێت، کەسیش لە خۆشییەکەیدا بەشداری ناکات.

O coração conhece sua própria amargura e alegria; ele não as compartilhará com um estranho.

11 ماڵی بەدکارەکان کاول دەبێت، بەڵام ڕەشماڵی سەرڕاستان گەشە دەکات.

A casa dos ímpios será derrubada, mas a tenda dos justos florescerá.

12 ڕێگا هەیە لەبەرچاوی مرۆڤ ڕاست دیارە، بەڵام کۆتاییەکەی بەرەو مردنە.

Há uma maneira que parece certa para um homem, mas, no final, leva à morte.

13 بگرە لە پێکەنینیشدا دڵ تەنگ دەبێت، لەوانەیە کۆتایی خۆشیش خەم بێت.

Mesmo em risos, o coração pode estar triste, e a hilaridade pode acabar em peso.

14 کەسی ڕاڕا لە ڕێگای خۆی تێر دەبێت، پیاوچاکیش لەوەی کە هەیەتی.

Os infiéis serão reembolsados por seus próprios caminhos; Da mesma forma, um bom homem será recompensado por seus caminhos.

15 ساویلکە بە هەموو قسەیەک بڕوا دەکات، بەڵام ژیر دەڕوانێتە هەنگاوەکانی خۆی.

Um homem simples acredita em tudo, mas o homem prudente considera cuidadosamente seus caminhos.

16 کەسی دانا لە خودا دەترسێت و لە خراپە لادەدات، بەڵام گێل سەرگەرمە و پشت ئەستوورە.

A o homem sábio teme e evita o mal, mas o tolo é de cabeça quente e imprudente.

17 کەسی هەڵەشە ڕەفتاری گێلانە دەکات، پیاوی تەڵەکەبازیش مایەی ڕقە.

Aquele que se enfurecer rapidamente cometerá uma loucura, e um homem astuto é odiado.

18 ساویلکەکان میراتگری گێلایەتین، بەڵام ژیرەکان سەریان بە زانیاری دەڕازێنرێتەوە.

O simples herdar a loucura, mas os prudentes são coroados de conhecimento.

19 بەدکاران لەبەردەم پیاوچاکان دەچەمێنەوە، خراپەکارانیش لە بەردەرگای کەسی ڕاستودروست.

O mal se curva diante do bem, e os ímpios às portas dos justos.

20 هەژار تەنانەت دراوسێکەشی ڕقی لێی دەبێتەوە، بەڵام دەوڵەمەند دۆستی زۆرە.

A pessoa pobre é evitada até mesmo por seu próprio vizinho, mas a pessoa rica tem muitos amigos.

21 ئەوەی سووکایەتی بە دراوسێکەی بکات گوناه دەکات، بەڵام خۆزگە دەخوازرێ بەوەی لەگەڵ هەژاران میهرەبانە.

He que despreza os pecados de seu próximo, mas aquele que tem piedade dos pobres é abençoado.

22 ئایا وێڵ نابن ئەوانەی پیلانی خراپە دادەڕێژن؟ بەڵام خۆشەویستی نەگۆڕ و دڵسۆزی لەگەڵ ئەوانەیە کە پلانی چاکە دادەڕێژن.

Eles não se desviam de quem conspira o mal? Mas o amor e a fidelidade pertencem àqueles que planejam o bem.

23 لە هەموو ماندووبوونێک سوود هەیە، بەڵام تەنها قسەی لێوان بێت بەرەو نەبوونییە.

Em todo trabalho árduo, há lucro, mas a conversa dos lábios leva apenas à pobreza.

24 دەوڵەمەندی تاجی دانایانە، بەڵام گێلایەتی نادانایان دەڕازێنێتەوە.

The a coroa dos sábios é sua riqueza, mas a loucura dos tolos os coroa de loucura.

25 شایەتی ڕاستگۆ دەربازکەری خەڵکە، بەڵام ئەوەی درۆ بڵاو دەکاتەوە تەفرەدەرە.

Uma testemunha verdadeira salva almas, mas uma falsa testemunha é enganosa.

26 ئەوەی لە یەزدان بترسێت دڵنیاییەکی بەهێزی هەیە، بۆ کوڕەکانیشی دەبێتە پەناگا.

No medo de Yahweh é uma fortaleza segura, e ele será um refúgio para seus filhos.

27 لەخواترسی کانی ژیانە، بۆ دوورکەوتنەوە لە داوی مردن.

O medo de Yahweh é uma fonte de vida, transformando as pessoas das armadilhas da morte.

28 زۆری گەل شکۆمەندییە بۆ پاشا، بەڵام نەمانی گەل شکستی میرە.

Na multidão de pessoas está a glória do rei, mas na falta de pessoas é a destruição do príncipe.

29 ئەوەی درەنگ تووڕە بێت باش تێدەگات، بەڵام ئەوەی هەڵەشە بێت گێلایەتی دەردەخات.

Aquele que é lento para a raiva tem uma grande compreensão, mas aquele que tem um temperamento rápido exibe loucura.

30 دڵی ئارام ژیان بە جەستە دەبەخشێت، بەڵام ئیرەیی ئێسک کلۆر دەکات.

A vida do corpo é um coração em paz, mas a inveja apodrece os ossos.

31 ئەوەی ستەم لە هەژار بکات سووکایەتی بە دروستکەرەکەی دەکات، بەڵام ئەوەی لەگەڵ نەدار میهرەبانە ڕێز لە خودا دەگرێت.

Aquele que oprime os pobres mostra desprezo por seu Criador, mas aquele que é bondoso para com os necessitados o honra.

32 خراپەکار بە خراپەکانی خۆی دەکەوێنرێت، بەڵام کەسی ڕاستودروست لە مردنیشی پەناگای هەیە.

O ímpio é derrubado em sua calamidade, mas na morte, o justo tem um refúgio.

33 دانایی لەناو دڵی کەسی تێگەیشتوو دەحەسێتەوە، هەروەها گێلەکان تەنانەت ناواخنیشیان دەزانرێت.

A sabedoria repousa no coração de quem tem compreensão, e é até dado a conhecer na parte interna dos tolos.

34 ڕاستودروستی نەتەوە بەرز دەکاتەوە، بەڵام گوناه شەرمەزاری گەلانە.

A justiça exalta uma nação, mas o pecado é uma vergonha para qualquer povo.

35 ڕەزامەندی پاشا بۆ خزمەتکاری وریایە، بەڵام تووڕەبوونی لە خزمەتکاری شەرمەزارە.

O favor do rei é para um servo que lida sabiamente, mas sua ira é para com aquele que causa vergonha.