پەندەکانی سلێمان 14

1 ژنی دانا ماڵی خۆی بنیاد دەنێت، گێلیش بە دەستی خۆی کاولی دەکات.

Toute femme sage bâtit sa maison; mais la folle la ruine de ses mains.

2 ئەوەی ڕاستەڕێیەکەی خۆی بگرێت لەخواترسە، بەڵام ئەوەی ڕێگای خۆی خوار بکاتەوە سووکایەتی پێ دەکات.

Celui qui marche en sa droiture, révère l'Eternel; mais celui qui va de travers en ses voies, le méprise.

3 گێل بە قسەکانی خۆی تووشی گۆچانی سزادان دەبێت، بەڵام دانایان لێوەکانیان دەیانپارێزن.

La verge d'orgueil est dans la bouche du fou; mais les lèvres des sages les garderont.

4 کە مانگا نەبێت ئاخوڕ بەتاڵە، دروێنەی زۆریش بە هێزی گایە.

Où il n'y a point de bœuf, la grange est vide; et l'abondance du revenu provient de la force du bœuf.

5 شایەتی دەستپاک درۆ ناکات، بەڵام شایەتی درۆزن درۆ بڵاو دەکاتەوە.

Le témoin véritable ne mentira [jamais]; mais le faux témoin avance volontiers des mensonges.

6 گاڵتەجاڕ داوای دانایی دەکات و نایدۆزێتەوە، بەڵام زانیاری بۆ تێگەیشتوو ئاسانە.

Le moqueur cherche la sagesse, et ne la trouve point; mais la science est aisée à trouver à l'homme intelligent.

7 لەبەردەم کەسی گێل دووربکەوە، چونکە لە لێوەکانی زانیاری نابیستیت.

Eloigne-toi de l'homme insensé, puisque tu ne lui as point connu de lèvres de science.

8 دانایی ژیر تێگەیشتنی ڕێگای خۆیەتی، بەڵام گێلایەتی گێلەکان فریودانە.

La sagesse de l'homme bien avisé est d'entendre sa voie; mais la folie des fous n'est que tromperie.

9 گێلەکان گاڵتە بە تاوان دەکەن، بەڵام لەنێو سەرڕاستان ڕەزامەندی خودا دەدۆزرێتەوە.

Les fous pallient le délit; mais il n'y a que plaisir entre les hommes droits.

10 هەر دڵێک تاڵیێتی گیانی خۆی دەزانێت، کەسیش لە خۆشییەکەیدا بەشداری ناکات.

Le cœur d'un chacun connaît l'amertume de son âme; et un autre n'est point mêlé dans sa joie.

11 ماڵی بەدکارەکان کاول دەبێت، بەڵام ڕەشماڵی سەرڕاستان گەشە دەکات.

La maison des méchants sera abolie; mais le tabernacle des hommes droits fleurira.

12 ڕێگا هەیە لەبەرچاوی مرۆڤ ڕاست دیارە، بەڵام کۆتاییەکەی بەرەو مردنە.

Il y a telle voie qui semble droite à l'homme, mais dont l'issue sont les voies de la mort.

13 بگرە لە پێکەنینیشدا دڵ تەنگ دەبێت، لەوانەیە کۆتایی خۆشیش خەم بێت.

Même en riant le cœur sera triste, et la joie finit par l'ennui.

14 کەسی ڕاڕا لە ڕێگای خۆی تێر دەبێت، پیاوچاکیش لەوەی کە هەیەتی.

Celui qui a un cœur hypocrite, sera rassasié de ses voies; mais l'homme de bien [le sera] de ce qui est en lui.

15 ساویلکە بە هەموو قسەیەک بڕوا دەکات، بەڵام ژیر دەڕوانێتە هەنگاوەکانی خۆی.

Le simple croit à toute parole; mais l'homme bien avisé considère ses pas.

16 کەسی دانا لە خودا دەترسێت و لە خراپە لادەدات، بەڵام گێل سەرگەرمە و پشت ئەستوورە.

Le sage craint, et se retire du mal; mais le fou se met en colère, et se tient assuré.

17 کەسی هەڵەشە ڕەفتاری گێلانە دەکات، پیاوی تەڵەکەبازیش مایەی ڕقە.

L'homme colère fait des folies; et l'homme rusé est haï.

18 ساویلکەکان میراتگری گێلایەتین، بەڵام ژیرەکان سەریان بە زانیاری دەڕازێنرێتەوە.

Les niais hériteront la folie; mais les bien-avisés seront couronnés de science.

19 بەدکاران لەبەردەم پیاوچاکان دەچەمێنەوە، خراپەکارانیش لە بەردەرگای کەسی ڕاستودروست.

Les malins seront humiliés devant les bons, et les méchants, devant les portes du juste.

20 هەژار تەنانەت دراوسێکەشی ڕقی لێی دەبێتەوە، بەڵام دەوڵەمەند دۆستی زۆرە.

Le pauvre est haï, même de son ami; mais les amis du riche sont en grand nombre.

21 ئەوەی سووکایەتی بە دراوسێکەی بکات گوناه دەکات، بەڵام خۆزگە دەخوازرێ بەوەی لەگەڵ هەژاران میهرەبانە.

Celui qui méprise son prochain s'égare; mais celui qui a pitié des débonnaires, est bienheureux.

22 ئایا وێڵ نابن ئەوانەی پیلانی خراپە دادەڕێژن؟ بەڵام خۆشەویستی نەگۆڕ و دڵسۆزی لەگەڵ ئەوانەیە کە پلانی چاکە دادەڕێژن.

Ceux qui machinent du mal ne se fourvoient-ils pas? Mais la bonté et la vérité seront pour ceux qui procurent le bien.

23 لە هەموو ماندووبوونێک سوود هەیە، بەڵام تەنها قسەی لێوان بێت بەرەو نەبوونییە.

En tout travail il y a quelque profit, mais le babil des lèvres ne tourne qu'à disette.

24 دەوڵەمەندی تاجی دانایانە، بەڵام گێلایەتی نادانایان دەڕازێنێتەوە.

Les richesses des sages leur sont [comme] une couronne; mais la folie des fous n'est que folie.

25 شایەتی ڕاستگۆ دەربازکەری خەڵکە، بەڵام ئەوەی درۆ بڵاو دەکاتەوە تەفرەدەرە.

Le témoin véritable délivre les âmes; mais celui qui prononce des mensonges, n'est que tromperie.

26 ئەوەی لە یەزدان بترسێت دڵنیاییەکی بەهێزی هەیە، بۆ کوڕەکانیشی دەبێتە پەناگا.

En la crainte de l'Eternel il y a une ferme assurance, et une retraite pour ses enfants.

27 لەخواترسی کانی ژیانە، بۆ دوورکەوتنەوە لە داوی مردن.

La crainte de l'Eternel est une source de vie pour se détourner des filets de la mort.

28 زۆری گەل شکۆمەندییە بۆ پاشا، بەڵام نەمانی گەل شکستی میرە.

La puissance d'un Roi consiste dans la multitude du peuple; mais quand le peuple diminue, c'est l'abaissement du Prince.

29 ئەوەی درەنگ تووڕە بێت باش تێدەگات، بەڵام ئەوەی هەڵەشە بێت گێلایەتی دەردەخات.

Celui qui est lent à la colère, est de grande intelligence; mais celui qui est prompt à se courroucer, excite la folie.

30 دڵی ئارام ژیان بە جەستە دەبەخشێت، بەڵام ئیرەیی ئێسک کلۆر دەکات.

Le cœur doux est la vie de la chair; mais l'envie est la vermoulure des os.

31 ئەوەی ستەم لە هەژار بکات سووکایەتی بە دروستکەرەکەی دەکات، بەڵام ئەوەی لەگەڵ نەدار میهرەبانە ڕێز لە خودا دەگرێت.

Celui qui fait tort au pauvre, déshonore celui qui l'a fait; mais celui-là l'honore, qui a pitié du nécessiteux.

32 خراپەکار بە خراپەکانی خۆی دەکەوێنرێت، بەڵام کەسی ڕاستودروست لە مردنیشی پەناگای هەیە.

Le méchant sera poussé au loin par sa malice; mais le juste trouve retraite [même] en sa mort.

33 دانایی لەناو دڵی کەسی تێگەیشتوو دەحەسێتەوە، هەروەها گێلەکان تەنانەت ناواخنیشیان دەزانرێت.

La sagesse repose au cœur de l'homme intelligent; et elle est même reconnue au milieu des fous.

34 ڕاستودروستی نەتەوە بەرز دەکاتەوە، بەڵام گوناه شەرمەزاری گەلانە.

La justice élève une nation; mais le péché est l'opprobre des peuples.

35 ڕەزامەندی پاشا بۆ خزمەتکاری وریایە، بەڵام تووڕەبوونی لە خزمەتکاری شەرمەزارە.

Le Roi prend plaisir au serviteur prudent; mais son indignation sera contre celui qui lui fait déshonneur.