پەندەکانی سلێمان 14

1 ژنی دانا ماڵی خۆی بنیاد دەنێت، گێلیش بە دەستی خۆی کاولی دەکات.

La femme sage bâtit sa maison, et la femme insensée la renverse de ses propres mains.

2 ئەوەی ڕاستەڕێیەکەی خۆی بگرێت لەخواترسە، بەڵام ئەوەی ڕێگای خۆی خوار بکاتەوە سووکایەتی پێ دەکات.

Celui-là marche dans sa droiture qui craint Yahweh, et celui qui le méprise est pervers dans sa voie.

3 گێل بە قسەکانی خۆی تووشی گۆچانی سزادان دەبێت، بەڵام دانایان لێوەکانیان دەیانپارێزن.

Dans la bouche de l'insensé est la verge de son orgueil, mais les lèvres des sages les gardent.

4 کە مانگا نەبێت ئاخوڕ بەتاڵە، دروێنەی زۆریش بە هێزی گایە.

Où il n'y a pas de bœufs, la crèche est vide, mais la vigueur des bœufs procure des revenus abondants.

5 شایەتی دەستپاک درۆ ناکات، بەڵام شایەتی درۆزن درۆ بڵاو دەکاتەوە.

Le témoin fidèle ne ment pas, mais le faux témoin profère des mensonges.

6 گاڵتەجاڕ داوای دانایی دەکات و نایدۆزێتەوە، بەڵام زانیاری بۆ تێگەیشتوو ئاسانە.

Le moqueur cherche la sagesse et ne la trouve pas, mais pour l'homme intelligent la science est facile.

7 لەبەردەم کەسی گێل دووربکەوە، چونکە لە لێوەکانی زانیاری نابیستیت.

Eloigne-toi de l'insensé; car tu sais que la science n'est pas sur ses lèvres.

8 دانایی ژیر تێگەیشتنی ڕێگای خۆیەتی، بەڵام گێلایەتی گێلەکان فریودانە.

La sagesse de l'homme prudent est de comprendre sa voie; la folie des insensés, c'est la tromperie.

9 گێلەکان گاڵتە بە تاوان دەکەن، بەڵام لەنێو سەرڕاستان ڕەزامەندی خودا دەدۆزرێتەوە.

L'insensé se rit du péché, mais parmi les hommes droits est la bienveillance.

10 هەر دڵێک تاڵیێتی گیانی خۆی دەزانێت، کەسیش لە خۆشییەکەیدا بەشداری ناکات.

Le cœur connaît ses propres chagrins, et un étranger ne peut partager sa joie.

11 ماڵی بەدکارەکان کاول دەبێت، بەڵام ڕەشماڵی سەرڕاستان گەشە دەکات.

La maison des méchants sera détruite, mais la tente des hommes droits fleurira.

12 ڕێگا هەیە لەبەرچاوی مرۆڤ ڕاست دیارە، بەڵام کۆتاییەکەی بەرەو مردنە.

Telle voie paraît droite à un homme, mais son issue, c'est la voie de la mort.

13 بگرە لە پێکەنینیشدا دڵ تەنگ دەبێت، لەوانەیە کۆتایی خۆشیش خەم بێت.

Même dans le rire le cœur trouve la douleur, et la joie se termine par le deuil.

14 کەسی ڕاڕا لە ڕێگای خۆی تێر دەبێت، پیاوچاکیش لەوەی کە هەیەتی.

L'impie sera rassasié de ses voies, et l'homme de bien de ses fruits.

15 ساویلکە بە هەموو قسەیەک بڕوا دەکات، بەڵام ژیر دەڕوانێتە هەنگاوەکانی خۆی.

L'homme simple croit à toute parole, mais l'homme prudent veille sur ses pas.

16 کەسی دانا لە خودا دەترسێت و لە خراپە لادەدات، بەڵام گێل سەرگەرمە و پشت ئەستوورە.

Le sage craint et se détourne du mal, mais l'insensé s'emporte et reste en sécurité.

17 کەسی هەڵەشە ڕەفتاری گێلانە دەکات، پیاوی تەڵەکەبازیش مایەی ڕقە.

L'homme prompt à s'irriter fait des sottises, et le malicieux s'attire la haine.

18 ساویلکەکان میراتگری گێلایەتین، بەڵام ژیرەکان سەریان بە زانیاری دەڕازێنرێتەوە.

Les simples ont en partage la folie, et les prudents se font de la science une couronne.

19 بەدکاران لەبەردەم پیاوچاکان دەچەمێنەوە، خراپەکارانیش لە بەردەرگای کەسی ڕاستودروست.

Les méchants s'inclinent devant les bons, et les impies aux portes du juste.

20 هەژار تەنانەت دراوسێکەشی ڕقی لێی دەبێتەوە، بەڵام دەوڵەمەند دۆستی زۆرە.

Le pauvre est odieux même à son ami; mais les amis du riche sont nombreux.

21 ئەوەی سووکایەتی بە دراوسێکەی بکات گوناه دەکات، بەڵام خۆزگە دەخوازرێ بەوەی لەگەڵ هەژاران میهرەبانە.

Celui qui méprise son prochain commet un péché; mais heureux celui qui a pitié des malheureux!

22 ئایا وێڵ نابن ئەوانەی پیلانی خراپە دادەڕێژن؟ بەڵام خۆشەویستی نەگۆڕ و دڵسۆزی لەگەڵ ئەوانەیە کە پلانی چاکە دادەڕێژن.

Ne s'égarent-ils pas ceux qui méditent le mal, et la faveur et la vérité ne sont-elles pas pour ceux qui méditent le bien?

23 لە هەموو ماندووبوونێک سوود هەیە، بەڵام تەنها قسەی لێوان بێت بەرەو نەبوونییە.

Tout travail produit l'abondance, mais les paroles vaines mènent à la disette.

24 دەوڵەمەندی تاجی دانایانە، بەڵام گێلایەتی نادانایان دەڕازێنێتەوە.

La richesse est une couronne pour les sages; la folie des insensés est toujours folie.

25 شایەتی ڕاستگۆ دەربازکەری خەڵکە، بەڵام ئەوەی درۆ بڵاو دەکاتەوە تەفرەدەرە.

Le témoin véridique délivre des âmes, l'astuce profère des mensonges.

26 ئەوەی لە یەزدان بترسێت دڵنیاییەکی بەهێزی هەیە، بۆ کوڕەکانیشی دەبێتە پەناگا.

Celui qui craint Yahweh trouve un appui solide, et ses enfants ont un sûr refuge.

27 لەخواترسی کانی ژیانە، بۆ دوورکەوتنەوە لە داوی مردن.

La crainte de Yahweh est une source de vie, pour échapper aux pièges de la mort.

28 زۆری گەل شکۆمەندییە بۆ پاشا، بەڵام نەمانی گەل شکستی میرە.

Le peuple nombreux est la gloire du roi; le manque de sujets, c'est la ruine du prince.

29 ئەوەی درەنگ تووڕە بێت باش تێدەگات، بەڵام ئەوەی هەڵەشە بێت گێلایەتی دەردەخات.

Celui qui est lent à la colère a une grande intelligence; mais celui qui est prompt à s'emporter publie sa folie.

30 دڵی ئارام ژیان بە جەستە دەبەخشێت، بەڵام ئیرەیی ئێسک کلۆر دەکات.

Un cœur tranquille est la vie du corps, mais l'envie est la carie des os.

31 ئەوەی ستەم لە هەژار بکات سووکایەتی بە دروستکەرەکەی دەکات، بەڵام ئەوەی لەگەڵ نەدار میهرەبانە ڕێز لە خودا دەگرێت.

Celui qui opprime le pauvre outrage celui qui l'a fait; mais il l'honore celui qui a pitié de l'indigent.

32 خراپەکار بە خراپەکانی خۆی دەکەوێنرێت، بەڵام کەسی ڕاستودروست لە مردنیشی پەناگای هەیە.

Par sa propre malice le méchant est renversé; jusque dans sa mort le juste a confiance.

33 دانایی لەناو دڵی کەسی تێگەیشتوو دەحەسێتەوە، هەروەها گێلەکان تەنانەت ناواخنیشیان دەزانرێت.

Dans le cœur de l'homme intelligent repose la sagesse, et au milieu des insensés on la reconnaît.

34 ڕاستودروستی نەتەوە بەرز دەکاتەوە، بەڵام گوناه شەرمەزاری گەلانە.

La justice élève une nation, mais le péché est l'opprobre des peuples.

35 ڕەزامەندی پاشا بۆ خزمەتکاری وریایە، بەڵام تووڕەبوونی لە خزمەتکاری شەرمەزارە.

La faveur du roi est pour le serviteur intelligent, et sa colère pour celui qui fait honte.