پەندەکانی سلێمان 10

1 پەندەکانی سلێمان: کوڕی دانا باوکی شاد دەکات، بەڵام کوڕی گێل دڵتەنگییە بۆ دایکی.

The proverbs of Solomon. A wise son causeth [his] father to rejoice; but a foolish son is the grief of his mother.

2 بێ سوودە گەنجینەی داهاتی ناڕەوایی، بەڵام ڕاستودروستی فریادەکەوێت لە مردن.

Treasures of wickedness will not profit aught; but righteousness will deliver from death.

3 یەزدان ناهێڵێت ڕاستودروستان تووشی برسیێتی بن، بەڵام ئارەزووی بەدکاران بەتاڵ دەکاتەوە.

The Lord will not suffer the soul of the righteous to famish; but the sinful desires of the wicked will he cast away.

4 دەستی تەمبەڵ دەبێتە هۆی هەژاری، بەڵام دەستی کۆڵنەدەر دەوڵەمەندی بەدواوەیە.

He becometh poor that laboreth with an indolent hand, but the hand of the diligent maketh rich.

5 ئەوەی لە هاوین کۆدەکاتەوە، کوڕێکی وریایە، بەڵام ئەو کوڕەی لە کاتی دروێنەدا دەخەوێت، مایەی شەرمەزارییە.

He that gathereth in summer is an intelligent son; [but] he that sleepeth in harvest is a son that causeth shame.

6 بەرەکەت بۆ سەر ڕاستودروستانە، بەڵام دەمی بەدکاران توندڕەوی دەشارێتەوە.

Blessings come upon the head of the righteous; but the mouth of the wicked covereth violence.

7 یادکردنەوەی ڕاستودروستان بۆ بەرەکەتە، بەڵام ناوی بەدکاران دەڕزێت.

The memory of the just is [destined] to be blessed; but the name of the wicked shall rot.

8 ئەوەی دڵی دانا بێت فەرمان وەردەگرێت، بەڵام گێلی زۆربڵێ وێران دەبێت.

The wise in heart will accept commandments; but he that is a fool in his speaking will stumble.

9 ئەوەی ڕێگای ڕاست بگرێت ئاسوودە دەبێت، بەڵام ئەوەی ڕێگای خوار بگرێت لێی ئاشکرا دەبێت.

He that walketh uprightly ever walketh securely; but he that perverteth his ways will be punished.

10 چاوقوچان دەبێتە هۆی ئازار، گێلی زۆربڵێش دەکەوێت.

He that winketh with the eye causeth vexation; and he that is a fool in his speaking will stumble.

11 دەمی کەسی ڕاستودروست سەرچاوەی ژیانە، بەڵام دەمی بەدکاران توندڕەوی دەشارێتەوە.

A source of life is the mouth of the righteous; but the mouth of the wicked covereth violence.

12 ڕق ناکۆکی دەوروژێنێت، بەڵام خۆشەویستی هەموو یاخیبوونێک دادەپۆشێت.

Hatred stirreth up strifes; but love throweth a cover over all transgressions.

13 لە لێوەکانی تێگەیشتوو دانایی هەیە، کوتەکیش بۆ پشتی تێنەگەیشتووانە.

On the lips of the man of understanding there is found wisdom: but a rod is for the back of him that is void of sense.

14 داناکان زانیاری کۆدەکەنەوە، بەڵام دەمی گێل فەوتانێکی نزیکە.

Wise men treasure up knowledge; but the mouth of the foolish is an approaching terror.

15 سامانی دەوڵەمەند شاری قەڵابەندیەتی، بەڵام فەوتانی هەژاران نەدارییانە.

The wealth of the rich man is his strong town: the terror of the poor is their poverty.

16 کرێی کەسی ڕاستودروست ژیانە، بەڵام داهاتی بەدکار گوناهە.

The labor of the righteous [tendeth] to life: the product of the wicked is for sin.

17 ئەوەی چاوی لە تەمبێکردنە لەسەر ڕێچکەی ژیانە، بەڵام ئەوەی واز لە سەرزەنشت بهێنێت گومڕا دەبێت.

On the way unto life is he that observeth correction; but he that forsaketh reproof is in error.

18 ئەوەی ڕق بشارێتەوە لێوەکانی درۆ دەکەن، ئەوەی بوختان بڵاو بکاتەوە گێلە.

He that hideth hatred hath lips of falsehood; and he that spreadeth abroad an evil report, is a fool.

19 قسەی زۆر بێ گوناه نابێت، بەڵام ئەوەی زمانی خۆی بگرێت وریایە.

In a multitude of words transgression cannot be avoided; but he that refraineth his lips is intelligent.

20 زمانی کەسی ڕاستودروست زیوی پوختەکراوە، بەڵام دڵی بەدکاران کەم بەهایە.

[Like] choice silver is the tongue of the righteous: the heart of the wicked is worth but very little.

21 لێوەکانی کەسی ڕاستودروست ڕابەرایەتی زۆر کەس دەکەن، بەڵام گێلەکان بە تێنەگەیشتوویی دەمرن.

The lips of the righteous feed many: but fools die through lack of sense.

22 بەرەکەتی یەزدان دەوڵەمەندی بەدواوەیە و هیچ زەحمەتێکیش ناخاتە پاڵی.

The blessing of the Lord it is which maketh rich, and painful labor addeth nothing thereto.

23 وەک پێکەنینە بۆ گێل بەدکاری کردن، بەڵام دانایی بۆ کەسی تێگەیشتوو.

It is as sport to a fool to do wicked deeds; but a man of understanding hath wisdom.

24 ئەوەی بەدکار لێی دەترسێت، بەسەری دێت، ئەوەی ڕاستودروستانیش ئارەزووی دەکەن، پێیان دەبەخشرێت.

What the wicked dreadeth, that will come upon him: but the longing of the righteous will God grant.

25 وەک تێپەڕبوونی گەردەلوول خراپەکاریش ئاوا نامێنێت، بەڵام کەسی ڕاستودروست هەتاهەتایە جێگیر دەبێت.

As the whirlwind passeth by, the wicked is no more; but the righteous is an everlasting foundation.

26 وەک سرکە بۆ ددان و دووکەڵ بۆ چاو، کەسی تەمبەڵیش بۆ ئەوانەی دەینێرن ئاوایە.

As vinegar is to the teeth, and as smoke is to the eyes: so is the sluggard to those that send him.

27 لەخواترسی ڕۆژانی ژیانت زیاد دەکات، بەڵام ساڵانی بەدکاران کورت دەبێت.

The fear of the Lord increaseth [man's] days; but the years of the wicked will be shortened.

28 هیوای ڕاستودروستان خۆشییە، بەڵام ئاواتی بەدکاران لەناودەچێت.

The expectation of the righteous is joy; but the hope of the wicked shall perish.

29 ڕێگای یەزدان پەناگایە بۆ ئەوانەی ڕێگای ڕاست بگرن، بەڵام لەناوچوونە بۆ ئەوانەی خراپە دەکەن.

The way of the Lord is a stronghold to the upright; but terror is destined to the workers of injustice.

30 کەسی ڕاستودروست هەرگیز نالەقێت، بەڵام خراپەکاران لە خاکەکە نیشتەجێ نابن.

The righteous shall never be removed; but the wicked shall not inhabit the earth.

31 دەمی کەسی ڕاستودروست دانایی لێ دەڕوێت، بەڵام زمانی درۆودەلەسە دەبڕدرێتەوە.

The mouth of the just uttereth wisdom; but the tongue of perverseness shall be cut out.

32 لێوەکانی کەسی ڕاستودروست پەسەندیی دەزانن، بەڵام دەمی بەدکاران درۆودەلەسە.

The lips of the righteous know [how to obtain] favor; but the mouth of the wicked [speaketh] perverseness.