حزقیێل 18

1 فەرمایشتی یەزدانم بۆ هات، پێی فەرمووم:

A message from the Lord came to me, saying,

2 «بۆچی ئەم پەندە بەسەر خاکی ئیسرائیلدا هەڵدەدەن و دەڵێن: «”باوکان بەرسیلەیان خوارد، ددانی منداڵەکان ئاڵ دەبنەوە“؟

“What's this proverb you people are quoting about the country of Israel: ‘The fathers ate the unripe grapes, but their children got the sour taste’?

3 «یەزدانی باڵادەست دەفەرموێت: بە گیانی خۆم، ئیتر بۆتان نابێت ئەم پەندە لە ئیسرائیلدا بهێننەوە و بڵێن،

As I live, declares the Lord God, you won't quote this proverb in Israel any more.

4 چونکە هەموو گیانێک هی منە، گیانی باوک وەک گیانی منداڵ، هەردووکیان هی منن. ئەو کەسەی گوناه بکات، هەر ئەو کەسە دەمرێت.

Can't you see that everyone belongs to me? Whether parents or children, they are all mine. It's the person who sins who will die.

5 «گریمان ئەگەر پیاوێکی ڕاستودروست هەبێت و دادوەری و ڕاستودروستی بکات:

Take the example of a man who is a good person, doing what is fair and right.

6 لە نزرگەی سەر چیاکان نەخوات و چاوی بۆ بتەکانی بنەماڵەی ئیسرائیل هەڵنەبڕێت؛ ژنی کەسێکی دیکە گڵاو نەکات و لەگەڵ ئافرەت جووت نەبێت لە ڕۆژانی خوێنلێچوونی؛

He doesn't go to the pagan shrines in the mountains to eat a religious meal, or worship Israel's idols. He doesn't have sex with someone else's wife or with a woman during her period.

7 ستەم لە کەس نەکات، بەڵکو بارمتەی قەرزدار بگەڕێنێتەوە؛ ماڵی کەس زەوت نەکات، بەڵکو نانی خۆی بداتە برسی و جل بکاتە بەر ڕووت؛

He doesn't exploit anyone. He gives back what a debtor has given him as security. He doesn't rob others. He feeds the hungry and clothes the naked.

8 پارە بە سوو نەدات و نرخی شتومەک گران نەکات؛ دەستی لە ستەمکاری بگێڕێتەوە و لەنێوان مرۆڤ و مرۆڤدا دڵسۆزانە دادوەری بکات.

He doesn't lend with interest or make a profit from loans. He refuses to do wrong and makes sure he's truly fair in his decisions between people.

9 فەرزەکانم پەیڕەو بکات و بە ڕەوایی حوکمەکانم بەجێبهێنێت. ئەوا ئەو پیاوە ڕاستودروستە، بێگومان دەژیێت.» ئەوە فەرمایشتی یەزدانی باڵادەستە.

He follows my rules and keeps my regulations faithfully. Such a man lives by what's right and he will certainly live, declares the Lord God.

10 «گریمان ئەگەر کوڕێکی هەبێت، توندوتیژی یان خوێنڕێژی بکات، یان یەکێکی دیکە لەم کارانەی

What if that man has a son who is a violent criminal, who kills and does do such evil things just listed

11 کە باوکی نەیکردووە: «لە نزرگەی سەر چیاکان بخوات، ژنی کەسێکی دیکە گڵاو بکات،

even though the father doesn't act like that at all. The son goes to the pagan shrines in the mountains to eat a religious meal. He has sex with someone else's wife.

12 ستەم لە هەژار و نەدار بکات، شتی خەڵکی زەوت بکات، قەرز نەداتەوە، چاوی بۆ بتەکان هەڵببڕێت، کاری قێزەون ئەنجام بدات،

He exploits the poor and those in need. He robs others, and he doesn't give back what a debtor has given him as security. He worships idols. He commits disgusting sins.

13 پارە بە سوو بدات و نرخی شتومەک گران بکات. ئایا دەژیێت؟ ناژیێت! لەبەر ئەوەی هەموو ئەم کارە قێزەونانەی کردووە، بێگومان دەکوژرێت، خوێنی لە ملی خۆی دەبێت.

He lends with interest and makes a profit from loans. Is someone like this going to live? No, he won't! Because he has done all these offensive things, he will die for certain, and he will be responsible for his own death.

14 «بەڵام گریمان ئەگەر ئەو کوڕەش کوڕێکی بوو و هەموو گوناهەکانی باوکی بینی کە کردی و وەک ئەوی نەکرد:

Now what if this man has a son who sees all the sins his father has committed. He sees them but doesn't do the same.

15 «لە نزرگەی سەر چیاکان نەخوات، چاوی بۆ بتەکانی بنەماڵەی ئیسرائیل هەڵنەبڕێت، ژنی کەسێکی دیکە گڵاو نەکات،

He doesn't go to the pagan shrines in the mountains to eat a religious meal, or worship Israel's idols. He doesn't have sex with someone else's wife.

16 ستەم لە کەس نەکات، داوای بارمتە نەکات و هیچ شتێک زەوت نەکات، بەڵکو نانی خۆی بداتە برسی و جل بکاتە بەر ڕووت،

He doesn't exploit anyone. He doesn't demand security for a loan. He doesn't rob others. He feeds the hungry and clothes the naked.

17 دەستی لە ستەمکاری بگێڕێتەوە، سوو وەرنەگرێت و نرخی شتومەک گران نەکات، بەڵکو حوکمەکانم بەجێبهێنێت و فەرزەکانم پەیڕەو بکات. ئەو بە تاوانی باوکی نامرێت، بێگومان دەژیێت.

He refuses to do wrong and does not charge interest or make a profit on loans. He keeps my regulations and follows my laws. A man like that won't die because of his father's sins, he will certainly live!

18 بەڵام باوکی لەبەر ئەوەی ستەمی کردووە و ماڵی براکەی زەوت کردووە و ئەوەی باش نییە لەنێو گەلەکەی کردوویەتی، ئەو بە تاوانی خۆی دەمرێت.

But his father will die for his own sins, because he exploited others, robbed his relatives, and did wrong to his own people.

19 «ئێوە دەڵێن:”بۆچی کوڕ تاوانی باوکی هەڵناگرێت؟“کە کوڕ ڕاستودروستی و دادپەروەری ئەنجام داوە، هەموو فەرزەکانی منی بەجێهێناوە و کاری پێ کردووە، لەبەر ئەوە بێگومان دەژیێت.

You ask, ‘Why shouldn't the son pay for his father's sins?’ If the son has done what is fair and right, keeping all my laws, then he'll live, he won't be punished.

20 ئەو کەسەی گوناه دەکات، هەر ئەو کەسە دەمرێت. کوڕ تاوانی باوکی هەڵناگرێت و باوکیش تاوانی کوڕەکەی هەڵناگرێت. کەسی ڕاستودروست ڕاستییەکەی بۆ خۆیەتی و کەسی خراپەکاریش خراپەکەی بۆ خۆیەتی.

It's the person who sins who will die. A son won't pay for his father's sins, and a father won't pay for his son's sins. The good consequences of living right will come to those who are good; the evil consequences of wickedness will come to those who are evil.

21 «بەڵام ئەگەر خراپەکار لە هەموو گوناهەکانی کە کردوویەتی گەڕایەوە، هەموو فەرزەکانی منی بەجێهێنا و دادوەری و ڕاستودروستی ئەنجام دا، بێگومان دەژیێت و نامرێت.

However, if someone who is wicked stops sinning and keeps my laws, doing what is fair and right, they will certainly live—they won't die.

22 هەموو یاخیبوونەکانی کە کردوویەتی باس ناکرێن، بەو کردارە ڕاستودروستانەی کە کردوویەتی دەژیێت.

None of their sins will be held against them. Because they are now doing what's right, they will live.

23 یەزدانی باڵادەست دەفەرموێت: ئایا من بە مردنی خراپەکار دڵخۆش دەبم؟ ئایا شادمان نیم کە لە ڕەفتارەکانی بگەڕێتەوە و بژیێت؟

Do I like it when wicked people die? declares the Lord God. Of course not—I would be delighted if they stopped sinning and lived!

24 «لەگەڵ ئەوەشدا، ئەگەر مرۆڤی ڕاستودروستیش لە ڕاستودروستییەکەی گەڕایەوە و تاوان ئەنجام بدات و وەک هەموو کردەوە قێزەونەکانی خراپەکار بکات، ئایا دەژیێت؟ هەموو ئەو کردارە ڕاستودروستانەی کە کردوویەتی باس ناکرێن. بەو ناپاکییەی کە کردوویەتی و بەو گوناهەی کە ئەنجامی داوە دەمرێت.

But if someone who is living according to what's right stops and does wrong, doing the same offensive things as the wicked, will that person live? Of course not! In fact, all the good things they did previously will be forgotten. That person will die because of their betrayal of me and the sins they've committed.

25 «ئێوەش دەڵێن:”ڕێگای پەروەردگار دادپەروەرانە نییە.“ئێستا ئەی بنەماڵەی ئیسرائیل، گوێ بگرن: ئایا ڕێگای من دادپەروەرانە نییە؟ یان ڕێگاکانی ئێوە دادپەروەرانە نین؟

Even so you say, ‘What the Lord does isn't right.’ People of Israel, listen to me! Is it what I'm doing that isn't right? Isn't it what you're doing that isn't right?

26 ئەگەر کەسی ڕاستودروست لە ڕاستودروستییەکەی خۆی بگەڕێتەوە و تاوان ئەنجام بدات، ئەوا بەهۆیەوە دەمرێت، بەهۆی ئەو تاوانەی کە ئەنجامی داوە دەمرێت.

If someone who lives according to what's right stops doing right and does wrong, they will die. They will die because of wrong things they've done.

27 بەڵام ئەگەر خراپەکار لە خراپەکەی کە کردوویەتی بگەڕێتەوە، دادوەری و ڕاستودروستی ئەنجام بدات، ئەوا ژیانی خۆی دەپارێزێت.

But if someone wicked stops doing wrong and does what is fair and right, they will save their life.

28 لەبەر ئەوەی هەموو یاخیبوونەکانی خۆی کە کردبووی بینی و لێیان گەڕایەوە، ئەوا بێگومان دەژیێت و نامرێت.

Because they thought about it and gave up their wicked ways, they will certainly live—they won't die.

29 بنەماڵەی ئیسرائیلیش دەڵێن:”ڕێگای پەروەردگار دادپەروەرانە نییە.“ئەی بنەماڵەی ئیسرائیل، ئایا ڕێگاکانی من دادپەروەرانە نین؟ یان ڕێگاکانی ئێوە دادپەروەرانە نین؟

But the people of Israel say, ‘The Lord's way isn't right.’ Are my ways unfair, people of Israel? Isn't it your ways that aren't fair?

30 «لەبەر ئەوە یەزدانی باڵادەست دەفەرموێت: ئەی بنەماڵەی ئیسرائیل، دادگاییتان دەکەم، هەریەکەتان بەگوێرەی ڕەفتاری خۆی. تۆبە بکەن و لە هەموو یاخیبوونەکانتان بگەڕێنەوە و تاوان نابێت بە کۆسپ لە ڕێگاتان.

Consequently I'm going to judge you, people of Israel! I will judge each of you depending on what you've done, declares the Lord God. Repent and stop rebelling so that your sins won't bring you down.

31 هەموو یاخیبوونەکانتان کە پێی یاخیبوون فڕێبدەن، دڵێکی تازە و ڕۆحێکی تازە بۆ خۆتان بەدەستبهێنن. ئەی بنەماڵەی ئیسرائیل، بۆچی بمرن؟

Get rid of all your rebellious sins! Change your way of thinking and have a new spirit. Why do you want to die, people of Israel?

32 چونکە من بە مردنی هیچ کەسێک دڵخۆش نابم، جا تۆبە بکەن و بژین! ئەوە فەرمایشتی یەزدانی باڵادەستە.

I don't like it when anybody dies, declares the Lord God. So repent so you can live!”