ژیرمەندی 7

1 ناوبانگی باش لە بۆنی خۆش باشترە و ڕۆژی مردنیش لە ڕۆژی لەدایکبوون.

A good reputation is better than expensive perfume, and the day you die is better than the day you were born.

2 چوون بۆ ماڵی ماتەمدار باشترە لە چوون بۆ ماڵی ئاهەنگدار، چونکە مردن کۆتایی هەموو مرۆڤێکە، زیندوو دەیخاتە دڵی خۆیەوە.

It's better to go to a funeral than to a party. In the end, everyone dies, and those who are still alive should think about it.

3 وەڕسبوون لە پێکەنین باشترە، چونکە بە خەمۆکی ڕوخسار دڵ چاک دەبێتەوە.

Sorrow is better than laughter, for tragedy helps us by making us think.

4 دڵی دانایان لە ماڵی ماتەمدارە و دڵی گێلانیش لە ماڵی ئاهەنگدارە.

Wise people think about the impact of death, while those who are fools only think about having a good time.

5 گوێگرتن لە سەرزەنشتی دانا باشترە لە گوێگرتن لە گۆرانیی گێلەکان،

It's better to listen to criticism from a wise person than to hear the song of fools.

6 چونکە پێکەنینی پیاوی گێل، وەک قرچەی دڕکە کە لەژێر مەنجەڵدا. ئەمەش هەر بێ واتایە.

The laughter of fools is like the crackling of thorn twigs burning under a pot—without sense and quickly over.

7 زۆرداری پیاوی دانا گێل دەکات و بەرتیل دڵ گەندەڵ دەکات.

Extorting money from others makes wise people into fools, and accepting bribes corrupts the mind.

8 کۆتایی شت باشترە لە سەرەتاکەی، پشوو درێژ باشترە لە هەڵەشە.

Completing something is better than starting it. Being patient is better than being proud.

9 لە ناخەوە زوو پەست مەبە، چونکە تووڕەیی لەناو سنگی گێلەکاندا جێگیرە.

Don't be quick to get angry, for anger controls the minds of fools.

10 مەڵێ: «بۆچی سەردەمانی کۆن لە ئەمڕۆ باشتر بوون؟» چونکە لە داناییەوە نییە لەمە پرسیار دەکەیت.

Don't ask, “Why were the good old days better than now?” Asking such questions shows you are not wise.

11 دانایی باشە وەک میرات و بە سوودە بۆ ئەوانەی کە خۆر دەبینن.

Wisdom is good—it's like receiving an inheritance. It benefits everyone in life.

12 دانایی پەناگایە وەک چۆن پارەش پەناگایەکە، بەڵام ئەمە سوودی زانینە: دانایی ژیان دەبەخشێت بە خاوەنەکەی.

For wisdom provides security, as does money, but the advantage for those who have wisdom is that they are kept safe and sound!

13 تەماشای کاری خودا بکە: کێ دەتوانێت ڕاستی بکاتەوە ئەوەی خودا خواری کردووەتەوە؟

Think about what God does. If he makes something bent, you can't straighten it!

14 لە ڕۆژی باشدا، لە خۆشیدا بە، بەڵام لە ڕۆژی خراپدا، ئەوە بزانە کە خودا هەردووکیانی دروستکردووە. ئیتر مرۆڤ ناتوانێت هیچ شتێک سەبارەت بە داهاتووەکەی بدۆزێتەوە.

On a good day, be happy. When a bad day comes, stop and think. God made each day, so you don't know what will happen to you next.

15 لە ڕۆژگاری بێ واتای خۆمدا ئەم دووانەم بینی: کەسی ڕاستودروست هەیە بە ڕاستودروستییەکەی دەفەوتێت، خراپەکاریش هەیە درێژە بە خراپەکەی دەدات.

Throughout my life I've seen so much that is hard to understand. Good people who die young despite doing what is right, and wicked people who live long evil lives.

16 زۆر ڕاستودروست مەبە و زیاد دانا مەبە. بۆچی خۆت تێکدەدەیت؟

Don't think you can make yourself right by a lot of religious observance, and don't pretend to be so wise. Do you want to destroy yourself?

17 زۆر بەدکار مەبە و مەبە بە گێل. بۆچی بمریت لە کاتی خۆت نەبێت؟

On the other hand, don't decide to live an evil life—don't be a fool! Why die before your time?

18 باشترە دەست بە یەکێکیانەوە بگریت و دەست لەوەی دیکەش شل نەکەیت، چونکە لەخواترس بە هیچ شێوەیەک زیادەڕۆیی ناکات.

You ought to keep in mind these warnings. Those who follow God will be sure to avoid both.

19 دانایی دانا بەهێزتر دەکات لە دە فەرمانڕەوا کە لە شاردا بن.

Wisdom gives a wise person greater power than ten town councilors.

20 بێگومان هیچ مرۆڤێکی ڕاستودروست لەسەر زەویدا نییە، کە چاکە دەکات و هەرگیز گوناه ناکات.

There's not one good person in all the world who always does what is right and never sins.

21 هەروەها هەموو قسەیەک کە دەیکەن دڵی خۆتی مەدەرێ، نەوەک گوێت لە خزمەتکارەکەت بێت نەفرەتت لێ بکات،

Don't take to heart everything that people say, otherwise you may hear your servant talking badly about you,

22 چونکە دڵت دەزانێت کە تۆش زۆر جار نەفرەتت لەوانی دیکە کردووە.

for you know how many times you yourself have talked badly about others!

23 هەموو ئەمانەم بە دانایی تاقی کردەوە و گوتم: «دانا دەبم،» کەچی لێم دوور بوو.

I have examined all this using the principles of wisdom. I told myself, “I will think wisely.” But wisdom eluded me.

24 ئەو داناییە کە هەیە دوورە و زۆر قووڵە؛ کێ دەیدۆزێتەوە؟

Everything that exists is beyond our grasp—too deep for our understanding. Who can comprehend it?

25 هاتم سەرنجم دا لە دانایی و لێم کۆڵییەوە و گەڕام بەدوای ڕاستیەکاندا بۆ ئەوەی لێی تێبگەم، لە ئەنجامدا بۆم دەرکەوت کە خراپەکاری نەزانینە و گێلایەتیش شێتییە.

I turned my thoughts to discover, investigate, and to find out more about wisdom and what makes sense. I wanted to know more about how stupid evil really is, and how ridiculous it is to be a fool.

26 من دۆزیمەوە کە لە مردن تاڵترە ئەو ژنەی کە تۆڕە و دڵی تەڵەیە، دەستەکانیشی کۆتن. ئەوەی لەبەردەم خودا چاک بێت، لێی دەرباز دەبێت، بەڵام گوناهبار بە تەڵەکەیەوە دەبێت.

I discovered something more horrible than death: foolishness like a woman who tries to entrap you, who wants to use her mind and hands to catch you and tie you up. Those who follow God will not be caught, but sinners will fall into her trap.

27 وتاربێژی ژیرمەند دەڵێت: «سەیر بکە، ئەمەم دۆزییەوە: «بۆ ئەوەی بگەمە ئەنجامی ڕاستییەکان زانیارییەکانم یەک بە یەک کۆکردەوە،

This is what I discovered after putting two and two together to try and find out what it all meant, says the Teacher.

28 لە کاتێکدا کە هێشتا دەگەڕام و جارێ نەگەیەشتبوومە ئەنجام، پەندێکم بیستووە کە دەڵێت:”لەنێو هەزار پیاودا تەنها یەکێکم دۆزییەوە، بەڵام لەنێو هەموویان یەک ئافرەتم نەبینی.“

Although I really searched, I didn't find what I was looking for. People say, “I found one man among a thousand, but not one woman.”

29 تەنها شتێکم دۆزیوەتەوە، ئەمەش ئەوەیە: خودا مرۆڤی لەسەر بنچینەیەکی ڕاست دروستکردووە، بەڵام ئەوان دوای داهێنانی زۆر کەوتوون.»

But I did find this one thing: God made people to do what's right, but they have followed their own ideas.