ژیرمەندی 7

1 ناوبانگی باش لە بۆنی خۆش باشترە و ڕۆژی مردنیش لە ڕۆژی لەدایکبوون.

A good name is better than fine perfume, and one’s day of death is better than his day of birth.

2 چوون بۆ ماڵی ماتەمدار باشترە لە چوون بۆ ماڵی ئاهەنگدار، چونکە مردن کۆتایی هەموو مرۆڤێکە، زیندوو دەیخاتە دڵی خۆیەوە.

It is better to enter a house of mourning than a house of feasting, since death is the end of every man, and the living should take this to heart.

3 وەڕسبوون لە پێکەنین باشترە، چونکە بە خەمۆکی ڕوخسار دڵ چاک دەبێتەوە.

Sorrow is better than laughter, for a sad countenance is good for the heart.

4 دڵی دانایان لە ماڵی ماتەمدارە و دڵی گێلانیش لە ماڵی ئاهەنگدارە.

The heart of the wise is in the house of mourning, but the heart of fools is in the house of pleasure.

5 گوێگرتن لە سەرزەنشتی دانا باشترە لە گوێگرتن لە گۆرانیی گێلەکان،

It is better to heed a wise man’s rebuke than to listen to the song of fools.

6 چونکە پێکەنینی پیاوی گێل، وەک قرچەی دڕکە کە لەژێر مەنجەڵدا. ئەمەش هەر بێ واتایە.

For like the crackling of thorns under the pot, so is the laughter of the fool. This too is futile.

7 زۆرداری پیاوی دانا گێل دەکات و بەرتیل دڵ گەندەڵ دەکات.

Surely extortion turns a wise man into a fool, and a bribe corrupts the heart.

8 کۆتایی شت باشترە لە سەرەتاکەی، پشوو درێژ باشترە لە هەڵەشە.

The end of a matter is better than the beginning, and a patient spirit is better than a proud one.

9 لە ناخەوە زوو پەست مەبە، چونکە تووڕەیی لەناو سنگی گێلەکاندا جێگیرە.

Do not be quickly provoked in your spirit, for anger settles in the lap of a fool.

10 مەڵێ: «بۆچی سەردەمانی کۆن لە ئەمڕۆ باشتر بوون؟» چونکە لە داناییەوە نییە لەمە پرسیار دەکەیت.

Do not say, “Why were the old days better than these?” For it is unwise of you to ask about this.

11 دانایی باشە وەک میرات و بە سوودە بۆ ئەوانەی کە خۆر دەبینن.

Wisdom, like an inheritance, is good, and it benefits those who see the sun.

12 دانایی پەناگایە وەک چۆن پارەش پەناگایەکە، بەڵام ئەمە سوودی زانینە: دانایی ژیان دەبەخشێت بە خاوەنەکەی.

For wisdom, like money, is a shelter, and the advantage of knowledge is that wisdom preserves the life of its owner.

13 تەماشای کاری خودا بکە: کێ دەتوانێت ڕاستی بکاتەوە ئەوەی خودا خواری کردووەتەوە؟

Consider the work of God: Who can straighten what He has bent?

14 لە ڕۆژی باشدا، لە خۆشیدا بە، بەڵام لە ڕۆژی خراپدا، ئەوە بزانە کە خودا هەردووکیانی دروستکردووە. ئیتر مرۆڤ ناتوانێت هیچ شتێک سەبارەت بە داهاتووەکەی بدۆزێتەوە.

In the day of prosperity, be joyful, but in the day of adversity, consider this: God has made one of these along with the other, so that a man cannot discover anything that will come after him.

15 لە ڕۆژگاری بێ واتای خۆمدا ئەم دووانەم بینی: کەسی ڕاستودروست هەیە بە ڕاستودروستییەکەی دەفەوتێت، خراپەکاریش هەیە درێژە بە خراپەکەی دەدات.

In my futile life I have seen both of these: A righteous man perishing in his righteousness, and a wicked man living long in his wickedness.

16 زۆر ڕاستودروست مەبە و زیاد دانا مەبە. بۆچی خۆت تێکدەدەیت؟

Do not be overly righteous, and do not make yourself too wise. Why should you destroy yourself?

17 زۆر بەدکار مەبە و مەبە بە گێل. بۆچی بمریت لە کاتی خۆت نەبێت؟

Do not be excessively wicked, and do not be a fool. Why should you die before your time?

18 باشترە دەست بە یەکێکیانەوە بگریت و دەست لەوەی دیکەش شل نەکەیت، چونکە لەخواترس بە هیچ شێوەیەک زیادەڕۆیی ناکات.

It is good to grasp the one and not let the other slip from your hand. For he who fears God will follow both warnings.

19 دانایی دانا بەهێزتر دەکات لە دە فەرمانڕەوا کە لە شاردا بن.

Wisdom makes the wise man stronger than ten rulers in a city.

20 بێگومان هیچ مرۆڤێکی ڕاستودروست لەسەر زەویدا نییە، کە چاکە دەکات و هەرگیز گوناه ناکات.

Surely there is no righteous man on earth who does good and never sins.

21 هەروەها هەموو قسەیەک کە دەیکەن دڵی خۆتی مەدەرێ، نەوەک گوێت لە خزمەتکارەکەت بێت نەفرەتت لێ بکات،

Do not pay attention to every word that is spoken, or you may hear your servant cursing you.

22 چونکە دڵت دەزانێت کە تۆش زۆر جار نەفرەتت لەوانی دیکە کردووە.

For you know in your heart that many times you yourself have cursed others.

23 هەموو ئەمانەم بە دانایی تاقی کردەوە و گوتم: «دانا دەبم،» کەچی لێم دوور بوو.

All this I tested by wisdom, saying, “I resolve to be wise.” But it was beyond me.

24 ئەو داناییە کە هەیە دوورە و زۆر قووڵە؛ کێ دەیدۆزێتەوە؟

What exists is out of reach and very deep. Who can fathom it?

25 هاتم سەرنجم دا لە دانایی و لێم کۆڵییەوە و گەڕام بەدوای ڕاستیەکاندا بۆ ئەوەی لێی تێبگەم، لە ئەنجامدا بۆم دەرکەوت کە خراپەکاری نەزانینە و گێلایەتیش شێتییە.

I directed my mind to understand, to explore, to search out wisdom and explanations, and to understand the stupidity of wickedness and the folly of madness.

26 من دۆزیمەوە کە لە مردن تاڵترە ئەو ژنەی کە تۆڕە و دڵی تەڵەیە، دەستەکانیشی کۆتن. ئەوەی لەبەردەم خودا چاک بێت، لێی دەرباز دەبێت، بەڵام گوناهبار بە تەڵەکەیەوە دەبێت.

And I find more bitter than death the woman who is a snare, whose heart is a net, and whose hands are chains. The man who pleases God escapes her, but the sinner is ensnared.

27 وتاربێژی ژیرمەند دەڵێت: «سەیر بکە، ئەمەم دۆزییەوە: «بۆ ئەوەی بگەمە ئەنجامی ڕاستییەکان زانیارییەکانم یەک بە یەک کۆکردەوە،

“Behold,” says the Teacher, “I have discovered this by adding one thing to another to find an explanation.

28 لە کاتێکدا کە هێشتا دەگەڕام و جارێ نەگەیەشتبوومە ئەنجام، پەندێکم بیستووە کە دەڵێت:”لەنێو هەزار پیاودا تەنها یەکێکم دۆزییەوە، بەڵام لەنێو هەموویان یەک ئافرەتم نەبینی.“

While my soul was still searching but not finding, among a thousand I have found one upright man, but among all these I have not found one such woman.

29 تەنها شتێکم دۆزیوەتەوە، ئەمەش ئەوەیە: خودا مرۆڤی لەسەر بنچینەیەکی ڕاست دروستکردووە، بەڵام ئەوان دوای داهێنانی زۆر کەوتوون.»

Only this have I found: I have discovered that God made men upright, but they have sought out many schemes.”