Soakas 1
1 Soakas lal Solomon, wen natul David ac tokosra lun Israel.
Ordtøke av Salomo, son til David, konge yver Israel.
2 Soakas uh ma ac ku in kasrekom in ku in akilen lalmwetmet ac kas in kasru wowo, oayapa in kalem ke kas na loal kalmac.
Av deim kann ein læra visdom og age og skyna vituge ord.
3 Ku in luti kom ke moul in etauk, tuh moul lom in pwaye, suwohs, ac fal.
Og få age so ein vert klok, rettferd og rett og rettvisa.
4 Ku in sang etauk nu sin sie mwet srik etu la, ac luti mwet fusr in pah in nunak.
Dei kann gjeva dei urøynde klokskap, ungdomen kunnskap og ettertanke -
5 Soakas inge ku pac in akyokyelik etauk lun mwet lalmwetmet, ac sang inkanek pwaye nu sin mwet etauk
so den vise kann høyra og auka sin lærdom og den vituge verta rådklok.
6 tuh elos in ku in etu kalmac lukma lun soakas, ac kalmen pupulyuk lun mwet lalmwetmet.
Dei gjev skyn på ordtak og myrke ord, ord frå dei vise og gåtorne deira.
7 Sangeng sin LEUM GOD pa mutaweyen etauk. Mwet lalfon uh pilesru lalmwetmet, ac srunga suk etauk.
Otte for Herren er upphav til kunnskap, uvitingar vanvyrder visdom og age.
8 Tulik nutik, lohng kas in luti lun papa tomom ac nina kiom.
Høyr etter, son min, når far din deg agar, og kasta’kje frå deg det mor di deg lærer!
9 Mwe luti lalos uh ac mwe nawu moul lom oana sie mwe yun nu fin sifom, ku sie mwe walwal nu inkwawom.
For det er ein yndeleg krans for ditt hovud, og kjedor kring halsen din.
10 Tulik nutik, mwet koluk fin kwafe kom, nik kom wi.
Son min, når syndarar lokkar deg, samtykk ikkje!
11 Elos fin fahk, “Fahsru kut som kasriki sie mwet ah, ku kutu mwet wangin mwata, ac uniya mwe na pwar.
Um dei segjer: «Kom med oss! Me vil lura etter blod, setja fella for den skuldlause utan grunn;
12 Sahp pacl se kut ac sonolos elos ac moul na fokoko, tusruktu pacl se kut tari selos elos ac misa! (Sheol h7585)
Me vil gløypa deim som helheimen livande, og heile som når dei fer i gravi; (Sheol h7585)
13 Kut ac konauk mwe kasrup pus ac nwakla lohm sesr ke ma kut pisrala.
Me vinna oss alle slag skattar, og fyller husi våre med rov;
14 Fahsru wi kut. Kut ac kitalik ma nukewa in oana sie nu sesr kewa.”
du skal få lutskifte saman med oss, alle skal me ha same pungen.» -
15 Tulik nutik, nimet wi mwet ouinge uh. Fahla lukelos.
Son min, gakk ikkje då på vegen med deim, haldt foten din burte frå deira stig!
16 Elos rarala in oru ma koluk. Elos akola pacl nukewa in akmas.
For føterne deira spring til vondt og er snøgge til å renna ut blod.
17 Tia wo in akoo sie sruhf, ke won se ma kom ke sruokya uh el tu na liye,
Men fåfengt breier dei netet for augo på alle fuglar.
18 mweyen mwet oru ouinge uh sifacna akoo mwe kwasrip nu selos, sie mwe kwasrip ma elos ac misa kac.
Dei lurer på sitt eige blod og set eit garn for sitt eige liv.
19 Pacl nukewa, pisrapasr uh ac eisla moul lun mwet rapku — pa inge ma ac sikyak nu sin kutena mwet su moulkin moul sulallal.
So gjeng det kvar som riv til seg med ran, det drep sin eigen herre.
20 Porongo! Lalmwetmet el pang inkanek uh ac in iwen kuka uh.
Vismøyi ropar på gata og lyfter si røyst på torgi.
21 El wowoyak ke mutunoa in siti uh, ac in acn nukewa mwet uh tukeni we:
På gatehyrna preikar ho midt i ståket, i porthallar og kring i byen ho talar:
22 “Mwet lalfon, kowos ac lungse in lalfon putaka? Kowos ac pwarkin in aksruksruki etauk uh nwe ngac? Ya kowos ac tiana lutlut in etu mau?
«Kor lenge vil de fåkunnige elska fåkunna, og kor lenge vil spottarar ha hug til spott, og dårar hata kunnskap?
23 Lohng ke pacl nga kai kowos. Nga ac sot kas in kasru wo ac oayapa etauk luk nu suwos.
Snu dykk hit når eg refser! So skal åndi mi fløyma for dykk, og eg skal kunngjera dykk mine ord.
24 Nga tuh pangon kowos ac suli kowos in tuku, a kowos tia lungse lohng. Kowos likinsaiyu.
Eg ropa og de vilde ikkje høyra, og ingen agta på at eg rette ut handi,
25 Kowos pilesru kas in kasru luk nukewa, ac tia lungse nga in aksuwosye kowos.
De brydde dykk ei um all mi råd, og ansa ikkje mitt refsings ord,
26 Ouinge ke pacl kowos ac sun ongoiya, nga fah isrun kowos. Nga ac fah aksruksruki kowos ke pacl mwe aksangeng uh sikyak —
So skal eg då læ når de ulukka fær, eg skal spotta når det som de ræddast kjem,
27 pacl se ac tuku nu fowos oana paka, ac use mwe ongoiya oana sie eng na upa, ac kowos muta in keok ac waiok.
når det de ræddast kjem som eit uver, og uferdi dykkar fer hit som ein storm, når trengsla og naud kjem på dykk.
28 Na kowos ac fah pang nu ke lalmwetmet, tuh nga ac tia topuk. Kowos ac sukyu yen nukewa, tuh kowos ac tia ku in koneyuyak.
Då vil eg ikkje svara når de ropar på meg, dei skal naudleita etter meg, men ikkje finna meg.
29 Wanginna pacl kowos lohang nu ke etauk, ac pacl nukewa kowos srunga akos LEUM GOD.
Av di dei hata kunnskap og forsmådde otte for Herren,
30 Kowos tiana lungse eis kas in kasru luk, ku porongo pacl nga aksuwosye kowos uh.
ikkje lydde på mi råd, vanyrde all mi påminning,
31 Ke ma inge, kowos ac fah kosrani fal nu ke orekma lowos, ac pwapa koluk lowos ac tingilkowosi ac pwanang kowos maskin.
skal dei eta frukt av si åtferd og verta mette av sine råder.
32 Mwet selalkung uh misa ke sripen elos pilesru lalmwetmet. Mwet lalfon uh kunausyukla ke nunak in aksrikyaten lalos.
For einvisa drep dei einfaldne, og tryggleiken dårarne tyner.
33 Tusruktu, kutena mwet su lohngyu fah muta in misla. Moul lal ac fah wo, ac el ac fah tia enenu in sangeng ke kutena ma.”
Men den bur trygt, som høyrer på meg, verna um ulukke-rædsla.»
