Matthew 21
1 Ke Jesus ac mwet tumal lutlut elos apkuranyang nu Jerusalem, elos tuku nu Bethphage, su oan sisken Fineol Olive. Ke elos muta we, Jesus el supwala luo sin mwet tumal lutlut in som meet lukeltal,
| هنگامی که به حوالی اورشلیم، به نزدیکی بیت‌فاجی واقع در کوه زیتون رسیدند، عیسی دو نفر از شاگردان خود را جلوتر فرستاد |
2 ac pa inge ma el sap eltal in oru: “Komtal som nu in siti srisrik se ma oan meeto, na ke komtal ac utyak, komtal ac konauk soko donkey ma kapir oan we, su oasr soko natu tu siskal. Tulala ac use kewa nu yuruk.
| و فرمود: «به دهکده‌ای که در مقابل شماست بروید. هنگامی که وارد شدید، الاغی را با کُرّه‌اش خواهید دید که بسته‌اند. آنها را باز کنید و نزد من بیاورید. |
3 Ac kutena mwet fin kaskas nu sumtal, komtal fah fahk, ‘Leum el enenaltal,’ na el ac sa na in fuhleltalma.”
| اگر کسی پرسید که چه می‌کنید، بگویید:”خداوند لازمشان دارد،“و او بی‌درنگ اجازه خواهد داد آنها را بیاورید.» |
4 Ma inge orek tuh in akpwayei kas lun mwet palu su fahk,
| با این کار، پیشگویی یکی از انبیای دوران گذشته جامهٔ عمل پوشید که گفته بود: |
5 “Fahkang nu sin siti Zion, Liye, tokosra lom el tuku nu yurum! El inse pusisel, ac muta fin soko donkey, Aok, fin natu soko ah.”
| «به اورشلیم بگویید:”پادشاهت نزد تو می‌آید. او فروتن است و سوار بر الاغ، بر کرّهٔ الاغ.“» |
6 Ouinge mwet tumal lutlut luo ah som ac oru oana ma Jesus El fahk nu seltal.
| آن دو شاگرد رفتند و هر چه عیسی گفته بود، انجام دادند. |
7 Eltal use donkey soko ac ma fusr soko natul, ac filiya nuknuk laltal nu facltal, na Jesus el sroang ac muta fac.
| ایشان الاغ و کرّه‌اش را آوردند و لباسهای خود را بر پشت آنها انداختند و عیسی سوار شد. |
8 Sie un mwet na lulap elos laknelik nuknuk lalos inkanek uh, ac kutu mwet uh pakela lesak ac sang lohala inkanek uh.
| از میان جمعیت، عدۀ زیادی رداهای خود را در مقابل او، روی جاده پهن می‌کردند و عده‌ای هم شاخه‌های درختان را بریده، جلوی او روی جاده پهن می‌کردند. |
9 Mwet su fahsr meet liki Jesus, ac elos su fahsr tokol, elos nukewa wowoyak ac fahk, “Kaksakin Wen nutin David! God Elan akinsewowoye el su tuku Inen Leum! Kaksakin God!”
| مردم از جلو و از پشت سر حرکت می‌کردند و فریاد می‌زدند: «هوشیعانا بر پسر داوود! مبارک است آن که به نام خداوند می‌آید. هوشیعانا در عرش برین!» |
10 Ke Jesus el utyak nu Jerusalem, mwet nukewa in siti uh wonak, ac elos asiyuki, “Su mwet se inge?”
| وقتی او وارد اورشلیم شد، تمام شهر به هیجان آمد. مردم می‌پرسیدند: «این مرد کیست؟» |
11 Ac u se ma welul Jesus ah fahk, “El inge Jesus, mwet palu su tuku liki Nazareth in Galilee.”
| جواب می‌شنیدند: «او عیسای پیامبر است از ناصرهٔ جلیل.» |
12 Jesus el utyak nu in Tempul ac luselosyak nukewa su kuka ac moul in Tempul uh. El topkakunla tepu lun mwet ayaol mani uh, ac oayapa mwe muta lalos su kukakin wule uh,
| آنگاه عیسی به داخل معبد رفت و کسانی را که در آنجا خرید و فروش می‌کردند، بیرون راند و میزهای صرافان و بساط کبوترفروشان را واژگون کرد. |
13 ac el fahk nu selos, “Simla in Ma Simusla lah God El fahk, ‘Tempul luk ac fah pangpang iwen pre,’ a kowos oru nien wikla lun mwet pisrapasr!”
| عیسی به ایشان گفت: «کتب مقدّس می‌فرماید که”خانهٔ من خانهٔ دعا خوانده خواهد شد“، اما شما آن را لانۀ دزدان ساخته‌اید.» |
14 Mwet kun ac mwet sukapas elos tuku nu yorol in Tempul, ac el akkeyalosla.
| در همان حال، نابینایان و افلیجان نزد او به معبد آمدند و او همه را شفا داد. |
15 Mwet tol fulat ac mwet luti Ma Sap elos arulana kasrkusrak ke elos liye orekma wolana ma el oru inge, ac ke tulik uh wowoyak in Tempul ac fahk, “Kaksakin Wen nutin David!”
| کاهنان اعظم و علمای دین نیز این معجزات را می‌دیدند، و می‌شنیدند که کودکان فریاد زده، می‌گویند: «خوش آمدی، ای پسر داوود پادشاه!» |
16 Na elos siyuk sin Jesus, “Ku kom lohng ma elos fahk inge?” Na Jesus el fahk, “Aok, nga lohng. Ya kowos soenna riti Ma Simusla? Fahk mu, ‘O God, kom loteang nu sin tulik srisrik ac tulik fusr in etu in oru kaksak pwaye nu sum.’”
| از این رو به خشم آمده، به عیسی گفتند: «نمی‌شنوی این بچه‌ها چه می‌گویند؟» عیسی جواب داد: «چرا، می‌شنوم! مگر شما هرگز کتب مقدّس را نخوانده‌اید؟ در آنجا نوشته شده که”کودکان و شیرخوارگان، زبان به ستایش تو می‌گشایند!“» |
17 Jesus el fahsr lukelos ac som liki siti uh nu Bethany, ac mongla we ke fong sac.
| آنگاه از شهر خارج شده به بیت‌عنیا رفت و شب را در آنجا به سر برد. |
18 Toang na in len tok ah, ke Jesus el folokla nu in siti uh, el masrinsralla.
| صبح روز بعد، وقتی عیسی به اورشلیم بازمی‌گشت، گرسنه شد. |
19 El liye soko sak fig su tu sisken innek uh ac el kuhfla nu kac, tusruktu wangin fahko kac, a sra mukena. Na el fahk nu sin sak soko ah, “Kom ac fah tiana sifil isus fahko!” In kitin pacl ah na sak soko ah uli. (aiōn g165)
| کنار جاده درخت انجیری دید؛ جلو رفت تا میوه‌ای از آن بچیند. اما جز برگ چیز دیگری بر درخت نیافت. پس گفت: «باشد که دیگر هرگز از تو میوه‌ای به‌عمل نیاید!» بلافاصله درخت خشک شد. (aiōn g165) |
20 Mwet tumal lutlut elos liye ma inge, ac elos arulana fwefela kac. Ac elos siyuk, “Fuka tuh sak fig soko inge arulana sa in uli?”
| شاگردان که از دیدن این واقعه حیرت‌زده شده بودند، گفتند: «چه زود درخت انجیر خشک شد!» |
21 Na Jesus el topuk ac fahk, “Pwayena nga fahk nu suwos, kowos fin lulalfongi na ac tia alolo, kowos ac ku in oru ma nga oru nu sin sak fig soko inge. Ac tia ma inge mukena, a kowos ac ku pac in fahk nu sin eol soko inge, ‘Mukuiyak ac srola nu in meoa uh,’ na ac srola.
| عیسی به ایشان گفت: «براستی به شما می‌گویم اگر ایمان داشته باشید و شک نکنید، نه فقط این کار، بلکه بزرگتر از این نیز انجام خواهید داد. حتی می‌توانید به این کوه بگویید،”از جا کنده شو و به دریا افکنده شو“، و چنین خواهد شد. |
22 Fin oasr lulalfongi lowos, ma nukewa ma kowos siyuk kac in pre lowos uh kowos ac eis.”
| اگر ایمان داشته باشید، هر چه در دعا بخواهید، خواهید یافت.» |
23 Jesus el foloko nu in Tempul; ac ke el luti, mwet tol fulat ac mwet matu elos tuku nu yorol ac siyuk sel, “Ma ya ku lom in oru ma inge? Su sot ku ingan nu sum uh?”
| عیسی بار دیگر به معبد آمد و به تعلیم مردم پرداخت. کاهنان اعظم و مشایخ قوم پیش آمدند و از او پرسیدند: «با چه اختیاری این کارها را انجام می‌دهی؟ چه کسی به تو این اختیار را داده است؟» |
24 Na Jesus el fahk, “Nga ac siyuk suwos mwe siyuk sefanna, ac kowos fin ku in topuk, na nga ac fahkot lah ma ya ku ma nga orekmakin in oru ma inge uh.
| عیسی فرمود: «من به شرطی جواب شما را می‌دهم که اول به سؤال من جواب دهید. |
25 Ku lal John in baptaisi mwet uh tuku ya me — ma sin God, ku ma sin mwet uh?” Elos mutawauk in asiyuki inmasrlolos, “Mea kut ac fahk uh? Kut fin fahk mu, ‘Ma sin God,’ na el ac ange, ‘Ac efu kowos ku tia lulalfongel John?’
| آیا اقتدار یحیی برای تعمید دادن مردم از آسمان بود یا از انسان؟» ایشان درباره این موضوع با یکدیگر مشورت کرده، گفتند: «اگر بگوییم از سوی خدا فرستاده شده بود، خود را به دام انداخته‌ایم، زیرا خواهد پرسید: پس چرا به او ایمان نیاوردید؟ |
26 A kut fin fahk mu, ‘Ma sin mwet uh,’ na kut ac sangeng ke ma mwet ac oru nu sesr, mweyen elos nukewa lulalfongi mu John el sie mwet palu.”
| و اگر بگوییم از انسان بود، این مردم بر ما هجوم خواهند آورد، چون همه یحیی را پیامبر می‌دانند.» |
27 Ke ma inge elos topuk Jesus ac fahk, “Kut tia etu.” Na el fahk nu selos, “Fin ouinge, nga ac tia pac fahk nu suwos lah ma ya ku luk in oru ma inge uh.”
| سرانجام گفتند: «ما نمی‌دانیم!» عیسی فرمود: «پس در این صورت من هم به شما نمی‌گویم که با چه اقتداری این کارها را می‌کنم. |
28 “Na mea kowos nunku ke sramsram se inge? Oasr wen luo nutin mwet se. El som nu yurin el su matu ac fahk, ‘Wen nutik, fahla ac orekma ke ima in grape uh misenge.’
| «اما نظرتان در این مورد چیست؟ «مردی دو پسر داشت. به پسر بزرگتر گفت: پسرم، امروز به مزرعه برو و کار کن. |
29 Ac wen sac fahk, ‘Nga ac tia som,’ a tok el aolla nunak lal ac som.
| جواب داد:”نمی‌روم!“ولی بعد پشیمان شد و رفت. |
30 Na papa sac som nu yurin wen se ma fusr ac fahk oapana nu sel, na wen sac fahk, ‘Aok, papa, nga ac som,’ a el tiana som.
| پس از آن، به پسر کوچکترش همین را گفت. او جواب داد:”اطاعت می‌کنم آقا.“ولی نرفت. |
31 Su kac sin wen luo ah oru ma lungse lun papa sac?” Na elos fahk, “Wen se ma matu ah.” Ouinge Jesus el fahk nu selos, “Pwayena nga fahk nu suwos, mwet eisani tax ac mutan kosro uh ac ku in utyak nu in Tokosrai lun God meet liki kowos.
| به نظر شما کدام پسر دستور پدر را اطاعت کرده است؟» جواب دادند: «البته پسر بزرگتر.» آنگاه عیسی منظورش را از این حکایت بیان فرمود: «مطمئن باشید باجگیران فاسد و فاحشه‌ها زودتر از شما وارد ملکوت خدا خواهند شد، |
32 Tuh John Baptais el tuku nu yuruwos ac akkalemye ouiyen moul pwaye, ac kowos tia lulalfongel; a mwet eisani tax ac mutan kosro elos lulalfongel. Kowos ne liye ma inge a toko kowos tiana ekulla nunak lowos in lulalfongel.”
| زیرا یحیی شما را به توبه و بازگشت به سوی خدا دعوت کرد، اما شما به دعوتش توجهی نکردید، در حالی که بسیاری از باجگیران و فاحشه‌ها به سخنان او ایمان آوردند. حتی با دیدن این موضوع، باز هم شما توبه نکردید و ایمان نیاوردید. |
33 Na Jesus El fahk, “Lohng pac pupulyuk se inge. Oasr ima in grape se lun mwet kacto se. El kuhlasak, ac pukanak luf se mwe itat wain, na el musaela nien soan se. Tukun ma inge el sang ima se inge nu sin kutu mwet in karingin, ac el som liki facl sac.
| «به مَثَل دیگری گوش کنید: صاحب مِلکی تاکستانی درست کرد، دور تا دور آن را دیوار کشید، حوضی برای له کردن انگور ساخت، و یک برج هم برای دیده‌بانی احداث کرد و باغ را به چند باغبان اجاره داد، و خود به سفر رفت. |
34 Ke sun pacl in korsrani grape uh, el supwala mwet kulansap lal nu yurin mwet karingin ima uh in eis ip lal ke fokin ima uh.
| در فصل انگورچینی، خدمتکارانش را فرستاد تا سهم خود را از محصول باغ بگیرد. |
35 Mwet karingin ima sac sruokya mwet kulansap inge — srungulak sie, uniya sie, ac tungalak sie.
| ولی باغبانان ایشان را گرفته، یکی را زدند، یکی را کشتند و دیگری را سنگسار کردند. |
36 Na mwet kacto sac sifilpa supwala mwet kulansap pus liki meet, ac mwet karingin ima sac oru nu selos oapana elos oru meet ah.
| صاحب باغ خدمتکاران بیشتری فرستاد تا سهم خود را بگیرد؛ ولی نتیجه همان بود. |
37 Na tok, el supwala wen natul sifacna nu yorolos. In nunak lal el mu, ‘Pwayena elos ac sunakin wen se nutik inge.’
| سرانجام پسر خود را فرستاد، با این تصور که به او احترام خواهند گذاشت. |
38 Tusruktu, ke mwet karingin ima uh liye wen sac, elos fahk nu sin sie sin sie, ‘Wen se nutin mwet kacto sac pa inge. Fahsru kut unilya, na ima se inge ac fah ma lac lasr!’
| ولی وقتی باغبانها چشمشان به پسر مالک افتاد، به یکدیگر گفتند:”او وارث است؛ پس بیایید او را بکشیم تا باغ مال ما شود.“ |
39 Ouinge elos sruokilya, sisella liki ima sac, ac unilya.”
| پس او را از باغ بیرون کشیدند و کشتند. |
40 Na Jesus el siyuk, “Mwet se la ima sac fin tuku, mea el ac oru nu sin mwet karingin ima sac?”
| «حالا به نظر شما وقتی صاحب باغ برگردد، با باغبانها چه خواهد کرد؟» |
41 Na elos fahk, “Kalem lah el ac uniya mwet koluk inge, ac sang ima sac nu sin kutu pac mwet in karingin, su ac fah sang ip lal ke fokin ima uh in pacl fal.”
| سران قوم جواب دادند: «حتماً انتقام شدیدی از آنان خواهد گرفت و باغ را به باغبانهایی اجاره خواهد داد تا بتواند سهم خود را به موقع از ایشان بگیرد.» |
42 Na Jesus el fahk nu selos, “Ya kowos soenna rit in Ma Simusla, ‘Eot se ma mwet musa uh sisla, Pa yohk sripa oemeet uh. Leum pa oru ma inge uh; Fuka lupan usrngukiya in liye!’”
| آنگاه عیسی از ایشان پرسید: «آیا تا به حال در کتب مقدّس نخوانده‌اید که:”سنگی که معماران دور افکندند، سنگ اصلی ساختمان شده است. این کارِ خداوند است و در نظر ما عجیب می‌نماید“؟ |
43 Na Jesus el fahk pac nu selos, “Ke ma inge nga fahk nu suwos: Tokosrai lun God ac fah itukla liki kowos, ac itukyang nu sin mwet su ac orala fahko pwaye.” [
| «منظورم این است که ملکوت خدا از شما گرفته و به قومی داده خواهد شد که میوۀ آن را بدهند. |
44 Kutena mwet su putatla nu fin eot se inge ac fah musalsalu mano. Ac eot se inge fin putatla nu fin sie mwet, manol ac fah pusraksrakelik.]
| اگر کسی روی این سنگ بیفتد، تکه‌تکه خواهد شد؛ و اگر این سنگ بر روی کسی بیفتد، او را له خواهد کرد.» |
45 Ke mwet tol fulat ac mwet Pharisee elos lohng kas in pupulyuk lun Jesus inge, elos etu lah el kaskas kaclos.
| وقتی کاهنان اعظم و فریسیان متوجه شدند که عیسی دربارهٔ آنان سخن می‌گوید و منظورش از باغبانهای ظالم در این مَثَل، خود آنهاست، |
46 Ouinge elos srike in sruokilya, tusruktu elos sangeng sin un mwet uh, mweyen mwet uh pangon mu Jesus el sie mwet palu.
| تصمیم گرفتند او را بکشند، اما از مردم ترسیدند چون همه عیسی را پیامبر می‌دانستند. |
