Luo Chronicle 33

1 Manasseh el yac singoul luo ke el tokosrala lun Judah, ac el leum in Jerusalem ke yac lumngaul limekosr.

منسی دوازده ساله بود که پادشاه شد و پنجاه و پنج سال در اورشلیم سلطنت کرد.

2 Manasseh el oru ma koluk lain LEUM GOD, in oana ouiya fohkfok lun mutanfahl su LEUM GOD El luselosla liki facl sac ke pacl mwet lal ah akola in utyak nu we.

او از اعمال قبیح قومهای بت‌پرستی که خداوند آنها را از کنعان بیرون رانده بود، پیروی می‌کرد و نسبت به خداوند گناه می‌ورزید.

3 El sifilpa musaela acn in alu lun mwet pegan ma Hezekiah, papa tumal, el tuh kunausla. Ac el musaela loang in alu nu sel Baal, ac orala ma sruloala ke god mutan Asherah, ac el alu nu ke itu uh.

منسی معبدهای بالای تپه‌ها را که پدرش حِزِقیا خراب کرده بود دوباره بنا نمود، مذبحهایی برای بعل درست کرد و بتهای شرم‌آور اشیره را ساخت. منسی آفتاب و ماه و ستارگان را پرستش می‌کرد و برای آنها مذبحهایی ساخت و آنها را در حیاط خانهٔ خداوند قرار داد، یعنی در همان خانه و اورشلیم که خداوند تا به ابد برای نام خود برگزیده بود.

4 El musaela loang lun mwet pegan in Tempul, acn se na ma LEUM GOD El fahk mu mwet uh in alu nu sel we nwe tok.

5 Ke nien tukeni luo inkul lun Tempul, el musaela loang in alu nu ke itu uh.

6 El kisakunla wen natul in mwe kisa firir ke Infahlfal Hinnom. Oayapa el sramsram nu sin ngun fohkfok ac orek mwenmen in kiapu mwet. El som nu yurin mwet inutnut, mwet susfa, ac mwet sramsram nu sin mwet misa. El oru ma koluk na yohk lain LEUM GOD, ac akkasrkusrakyal.

منسی پسران خود را به عنوان قربانی در درهٔ هنوم سوزانید. او جادوگری و فالگیری می‌کرد و با احضارکنندگان ارواح و جادوگران مشورت می‌نمود. او با این کارهای شرارت‌آمیز، خداوند را به خشم آورد.

7 El likiya sie ma sruloala in Tempul, acn se ma LEUM GOD El tuh fahk kac nu sel David ac nu sel Solomon wen natul, mu, “In acn se inge Jerusalem, ac in Tempul se inge, pa acn se ma nga sulela inmasrlon acn nukewa lun sruf singoul luo in Israel, tuh in pa acn se mwet uh in alu nu sik we.

منسی حتی یک بت در خانهٔ خداوند گذاشت، یعنی همان مکانی که خدا دربارهٔ آن به داوود و سلیمان گفته بود: «نام خود را تا به ابد بر این خانه و بر اورشلیم، شهری که از میان شهرهای قبایل اسرائیل برای خود انتخاب کرده‌ام، خواهم نهاد.

8 Ac mwet Israel fin akos ma nukewa nga sapkin nu selos, ac karinganang Ma Sap nukewa su Moses, mwet kulansap luk, el sang nu selos, na nga ac fah tia lela in lisyukla elos liki facl se su nga sang nu sin papa matu tumalos.”

اگر قوم اسرائیل از قوانین و دستورهایی که من به‌وسیلۀ موسی به آنها داده‌ام پیروی نمایند، بار دیگر هرگز ایشان را از این سرزمینی که به اجداد ایشان داده‌ام، بیرون نخواهم راند.»

9 Manasseh el kolla mwet Judah in oru ma koluk yohk liki ma koluk lun mutunfacl saya ma LEUM GOD El tuh lusla liki acn ma mwet lal elos fahsryak nu we.

ولی منسی مردم یهودا و اورشلیم را گمراه کرد و آنها بدتر از قومهایی که خداوند آنها را از کنعان بیرون رانده بود، رفتار نمودند.

10 LEUM GOD El sensenkakunul Manasseh ac mwet lal, a elos tia lungse lohng.

منسی و قوم او به اخطارهای خداوند توجه نمی‌کردند.

11 Ouinge LEUM GOD El lela mwet kol fulat lun mwet mweun lun Assyria in utyak ac mweuni acn Judah. Elos sruokilya Manasseh, sang ka uh srumasrla manol ac kaprilya ac usalla nu Babylon.

پس خداوند سپاهیان آشور را فرستاد و آنها منسی را گرفته، با غل و زنجیر بستند و او را به بابِل بردند.

12 Keok lulap lal akpusiselyal, ac el forla nu sin LEUM GOD lal, ac kwafe tuh Elan kasrel.

وقتی منسی در تنگنا بود فروتن شد و از خداوند، خدای اجداد خویش طلب یاری نمود.

13 Ac God El insese nu ke mwe siyuk lal, ac lela tuh elan folokla nu Jerusalem ac sifilpa leumi mwet uh. Ma inge akkalemye nu sel Manasseh lah LEUM GOD El God.

خداوند دعای او را شنید و او را به اورشلیم باز آورده، سلطنتش را به او بازگرداند. آنگاه منسی پی برد که خداوند فقط خداست.

14 Tukun ma inge Manasseh el sifilpa laesla fulatan pot se lik ma oan kutulap in Siti sel David, mutawauk ke sie acn ke infahlfal se apkuran nu ke Unon in Kof Gihon, ac fahla nu epang nu ke Mutunpot Ik, ke ipin acn se ke siti uh ma pangpang Ophel. In kais sie siti in acn Judah ma oasr pot ku we, el supwala un mwet mweun in muta we wi captain lalos.

بعد از این واقعه، منسی حصار بیرونی شهر داوود را از دره‌ای که در غرب نهر جیحون است تا دروازهٔ ماهی و نیز حصار دور تپهٔ عوفل را بازسازی نموده، بر ارتفاع آن افزود. او در تمام شهرهای حصاردار یهودا فرماندهان نظامی قرار داد.

15 El srakla god lun mutunfacl saya liki Tempul, ac ma sruloala se ma el tuh filiya we, oayapa loang lun mwet pegan ma oan ke inging soko Tempul ah oan we, ac in kutu pacna acn saya in acn Jerusalem. El usla ma inge nukewa nu likin siti uh, ac sisla we.

همچنین بت خود را از خانهٔ خداوند برداشت و تمام بتها و مذبحهایی را که بر تپهٔ خانهٔ خداوند و در اورشلیم ساخته بود خراب کرد و همه را از شهر بیرون ریخت.

16 El oayapa akwoyela loang se ma mwet uh alu nu sin LEUM GOD we, ac el kisakin mwe kisa in akinsewowo ac mwe kisa in sang kulo fac. El sapkin nu sin mwet Judah nukewa in alu nu sin LEUM GOD lun Israel.

سپس مذبح خداوند را تعمیر کرد و قربانیهای سلامتی و هدایای شکرگزاری تقدیم نمود و از مردم یهودا خواست که خداوند، خدای اسرائیل را عبادت کنند.

17 Mwet uh finne orek kisa in kutu pac acn in alu saya, tuh kisa lalos uh ma na nu sin LEUM GOD mukena.

اما قوم باز هم بر بالای تپه‌ها قربانی می‌کردند، ولی فقط برای خداوند، خدای خود.

18 Ma nukewa saya ma Manasseh el oru, wi pac pre lal nu sin LEUM GOD ac kas lun mwet palu su kaskas nu sel Inen LEUM GOD lun Israel, ma inge nukewa simla in [Sramsram Matu Ke Tokosra Lun Israel].

شرح بقیهٔ رویدادهای سلطنت منسی و نیز دعای او به پیشگاه خدا و اینکه چگونه خداوند، خدای اسرائیل توسط انبیا با او سخن گفت، همه در کتاب «تاریخ پادشاهان اسرائیل» نوشته شده است.

19 Pre lun tokosra, ac top lun LEUM GOD nu sel, ac srumunyen ma koluk el orala meet liki el auliyak — aok, orekma koluk lal, ac acn in alu lun mwet pegan su el musaela, ac ma sruloala in luman god mutan Asherah ma el orala, ac ma sruloala saya ma el alu nu kac — simla nufon ke [Sramsram Matu Lun Mwet Palu].

دعای او و مستجاب شدنش، شرح گناهان و شرارتش، اسامی مکانهای روی تپه‌ها که در آنجا بتکده‌ها، بتهای شرم‌آور اشیره و بتهای دیگر بر پا نمود، همه در کتاب «تاریخ انبیا» نوشته شده است. (البته همهٔ اینها مربوط به پیش از بازگشت او به سوی خدا بود.)

20 Manasseh el misa ac pukpuki ke lohm sin tokosra, ac Amon wen natul, el aolul in tokosra.

منسی مرد و در قصر خود به خاک سپرده شد و پسرش آمون به جای او به تخت سلطنت نشست.

21 Amon el yac longoul luo ke el tokosrala lun Judah, ac el leum in Jerusalem ke yac luo.

آمون بیست و دو ساله بود که پادشاه یهودا شد و دو سال در اورشلیم سلطنت کرد.

22 El oru ma koluk lain LEUM GOD, oana Manasseh, papa tumal ah oru, ac el alu pac nu ke ma sruloala ma papa tumal el tuh alu nu kac.

او نیز مانند پدرش منسی نسبت به خداوند گناه ورزید و برای تمام بتهایی که پدرش ساخته بود قربانی تقدیم کرد و آنها را پرستید.

23 Tusruktu el tia oana papa tumal ah, mweyen el tiana akpusiselyal ac forla nu sin LEUM GOD, ac ma koluk lal uh yohk liki na papa tumal ah.

ولی برعکس پدرش، در مقابل خداوند فروتن نشد بلکه به شرارتهای خود ادامه داد.

24 Mwet pwapa lal Amon elos orek pwapa koluk lainul, ac unilya in lohm sin tokosra.

سرانجام افرادش بر ضد او توطئه چیدند و او را در کاخ سلطنتی‌اش به قتل رساندند.

25 Ac mwet Judah elos uniya mwet ma tuh unilya Amon, ac srakulak Josiah, wen natul, in tokosra.

مردم، قاتلان آمون را کشتند و پسرش یوشیا را به جای او بر تخت سلطنت نشاندند.