Luka 1
1 Bhamehele bhakitahidi kubheka simulizi mpangilio kuhusu masuala ambagho ghatimisibhu kati jhitu,
德敖斐羅鈞座：
2 Kama kyabhatupelili tete, ambabho kuhomela kubhuandu twajhele mashahidi bha mihu ni bhatumishi bha bhajumbe.
關於在我們中間所完的事蹟，己有許多人，依照那些自始親眼見過，並為真道服役的人所傳給我們的，著手編成了記述，
3 Hivyo ni nene kabhele, baada jha kuchungusya kwa uangalifu chanzo kya mambo ghoha agha kuhoma kubhuandu - nibhuene ni kinofu kwa nene kabhele kukuj'handikila mu mpangilio bhuake - mheshimibhwa Theofilo.
我也從頭仔細查訪的一切，遂立意按著次第給你寫出來，
4 Ili kwamba abhwesiajhi kumanya ukweli ghwa mambo ghaufundisibhu.
為使你認清你所講授的道理，正確無誤。
5 Katika magono gha Herode, mfalme ghwa Yudea, pajhele ni kuhani fulani jhaakutibhweghe Zakaria, bhwa lukholo lwa Abiya. N'dala munu ahomili mu bhabinti bha Haruni, ni lihina lya muene akutibhweghe Elizabeth.
在猶太王黑落德的時候，阿彼雅班中有一位司祭名叫匝加利亞，他的妻子是出於亞郎的後代，名叫依撒伯爾。
6 Bhoha bhajhele ni haki mbele sya k'yara; Bhagendili bila lawama mu amri syoha ni malagisu gha Bwana.
二人在天主前是義人，都照上主的一切誡命和禮規行事，無可指摘。
7 Lakini bhajhelepi ni muana, kwandabha Elizabeth ajhe tasa, ni kwa wakati obho bhuoha bhoha bhabhele bhajhele bhaseya sana.
但是，他們沒有孩子，因為依撒伯爾素不生育，兩人又都上了年紀。
8 Henu jhatokili kujha Zakaria ajhele ku uwepo bhwa K'yara, akajhendelela ni wajibu bhwa kikuhani ku utaratibu bhwa zamu jha muene.
正逢匝加利亞輪著他的班次，在天主前盡司祭的職務時，
9 Kulengana ni desturi jha kuchagula ndo kuhani jholekhu jhaibetakuhudumu, jha ahagulibhu kwa kura kujhingila mu hekalu lya Bwana ni kabhele ngaafukizi uvumba.
按著司祭的常例，他抽中了籤，得進上主的聖所獻香。
10 Likundi lyoha lya bhanu likajha lis'oka kwibhala wakati bhwa kufukizibhwa kwa uvumba.
獻香的時候，眾百姓都在在外面祈禱。
11 Henu malaika bha Bwana bhan'tokili ni kujhenia lubhafu lwa kulia bhwa madhabahu gha kufukizila.
有一位上主的天使顯現給他。
12 Zakaria atishiki bho ambwene; hofu jhambinili.
匝加利亞一見，驚惶失措，害怕起來；
13 Lakini malaika akan'jobhela, “Usitili Zakaria, kwandabha maombi gha jhobhi nighap'eliki. N'dala bhu Elizabeth ibeta kuhogola mwana. Lihina lya muene wibetakun'kuta Yohana.
但天使向他說：「匝加利亞，不要害怕! 因為你的祈禱己蒙應允，你的妻子依撒伯爾要給你生一個兒子，你要給他起名叫若翰。
14 Wibetakujha ni furaha ni uchangamfu, ni bhingi bhibeta kuhobhokela kuhogoleka kwa muene.
你必要喜樂歡躍，許多人也要因他的誕生而喜樂，
15 Kwa kujha wibetakujha wembahe pa mihu gha Bwana. Ibetalepi kunywa divai wala kinywaji kikali, na ibeta kujha ajasibhu ni Roho mtakatifu kuhomela mu lileme lya nyinamunu.
因為他在上主面將是偉大的，淡酒濃酒他不喝，而且他在母胎中就要充滿聖神；
16 Ni bhanu bhingi bha Israel bhibeta kugeusibhwa kwa Bwana k'yara ghwa bhene.
他要使許多以色列子民轉向上主，他們的天主；
17 Ibeta kulota palongolo pa mihu pa Bwana ku Roho ni nghofu sya Eliya. Ibeta kubhomba naha ili kukerebhusya mioyo ghya Dadi kwa bhana, ili kwamba bhabhibela kutii bhibeta kulota mu hekima jha bhenye haki. Ibeta kubhomba naha ili kubheka tayari kwa Bwana bhanu ambabho bhaandalibhu kwa ndabha jha muene.”
他要以厄利亞的精神和能力，在祂在前面先行，為使父的心轉向兒子，使悖逆者轉向義人的心意，並為上主準備一個善良的百姓。」
18 Zakaria akan'jobhela malaika, “Nibetakubhwesya bhuli kumanya ele? kwandabha nene ne n'seya ni n'dala bhangu miaka ghya muene ghimehele sana.”
匝加利亞遂向天主說：「我憑什麼能知道這事呢? 因為我已經老了，我的妻子也上了年紀。」
19 Malaika ajibili ni kun'jobhela, “Nene ne Gabrili, ambajhe nijhema palongolo pa K'yara. Nalaghisibhu kukujobhela, kukuletela habari ejhe njema.
天使回答說：「我是站在天主在前面的加俾額爾，奉命來向你說話，報告給你這個喜訊。
20 Na langayi, wibetalepi kulongela, wibetakujha kununu, wibetalepi kulongela mpaka ligono lela mambo agha pa ghibeta kuhomela. Ejhe Kwandabha ghwa shindilu kukiera malobhi ghangu ambagho ghibeta kutimisibhwa kwa wakati mwafaka.”
看，你必成為啞吧，不能說話，宜到這事成就的那一天，因為你沒有相信我的話；但我的話屆時必要應驗。」
21 Henu bhanu bhakajha bhakandela Zakaria. Bhasyangesibhu kujha ajhele itumila muda ghumehele mu hekalu.
百姓等候匝加利亞，都奇怪他滯留在聖所內。
22 Lakini bho ahomili kwibhala, abhwesilepi kulongela nabhu. Bhakatambula kujha ibeta kujha akabhili maono bho ajhe mu hekalu. Ajhendelili kulasya ishara ni kubakila kinunu.
及至他出來後，不能與他們講話，他們這才知道他在聖所中見了異象，他已成了啞吧，只給他們打手勢
23 Ikatokela kwamba lgono lya huduma jha muene bhosimaliki kukerebhuka kunyumba jha muene.
他供職的日期一滿，就回了家。
24 Baada jha Zakaria kukerebhuka kunyumba kuhoma ku huduma jha muene jhe hekalu, n'dala munu ajhe ni luleme. Ni muene abhokilepi panyumba jha muene kwa muda bhwa miezi mitano. Akajobha,
幾天以後，他的妻子依撒伯爾了孕，自己躲藏了五個月，說：
25 “Ele ndo Bwana alibhombi kwa nene bho anilangili kwa upendeleo ili kujhibhosya soni jha nene palongolo pa bhanu.”
「上主在眷顧的日子這樣待了我，除去了我在人間的恥辱。
26 Henu, pa mwesi ghwa sita bhwa luleme lwa Elizabeth, k'yara an'jobhili malaika Gabrieli kulota ku mji ghwa Galilaya bhwawikutibhwa Nazareti,
到了第六個月，天使加俾額爾奉天主差遺，往加利肋亞一座名叫納匝肋的城去，
27 Kwa bikra jha aposibhu ni n'gosi ambajhe lihina lya muene lyajhele Yusufu. Muene ajhele bhwa lukholo lwa Daudi, ni lihina lya bikra ojhu ajhele Mariamu.
到一位童貞女那裡，她已與達味家族中一個名若瑟的男子訂了婚，童貞女的名叫瑪利亞。
28 Akahida kwa muene ni kujobha, “salaam, bhebhe jhe upokili neema mbaha! Bwana apendisibhu nabhi”
天使進去向她說：「萬福! 充滿恩寵者，上主與妳同在! 」[在女人中妳是蒙祝福的。]
29 Lakini malobhi gha malaika ghan'changenye na ajhelibhu lepi kwandabha jha kiki malaika ajobhili salaam ejhe jha ajabu kwa muene.
她卻因這話驚惶不安，便思慮這樣的請安有什麼意思。
30 Malaika akan'jobhela, “Usitili, Mariamu, kwandabha ukabhili neema kuhoma kwa k'yara.
天使對她說：「瑪利亞，不要害怕，因為妳在天主在面前獲得了寵幸。
31 Na langayi, na wibeta kuhogola muana. Ni bhebhe wibetakun'kuta lihina lya muene 'Yesu.'
看，妳將懷孕生子，並要給祂起名叫耶穌。
32 Ibeta kujha mbaha ne ibeta kukutibhwa mwana jha ajhee panani sana. Bwana k'yara ibeta kump'ela kiti kya enzi kya Daudi dadimunu.
祂將是偉大的，並被稱為至高者的兒子，上主天主要把祂祖先達味的御座賜給祂。
33 Ibeta kutawala panani pa lukholo lwa Yakobo milele ni ufalme bhwa muene wibetalepi kujha ni mwisho. (aiōn g165)
祂要為王統治雅各伯家，直到永遠；祂的王權沒有終結。」 (aiōn g165)
34 Mariamu akan'jobhela malaika, e'le libetakutokela kwa muda gani, ndabha nibhwajhi lepi kugona ni n'gosi jhejhioha?
瑪利亞便向天使說：「這事怎能成就? 因為我不認識男人。」
35 Malaika ajibili ni kun'jobhela, “Roho mtakatifu ibeta kuhidila juu jha bhebhe, ni nghofu jha ajhekunani sana jhibeta kuhida panani pa bhebhe. kwa hiyo, mtakatifu jha ibeta kuhogoleka ibeta kukutibhwa mwana ghwa K'yara.
天使答覆她說：「聖神要臨於妳，至高者的能要庇廕妳，因此，那要誕生的聖者，將稱為天主的兒子。
36 Na langayi, ndongo bhu Elizabeth ajhe ni luleme lwa mwana mu umri bhwa muene bhwa useya. Obho ndo mwesu ghwa sita kwa muene, ambajhe ambajhe akutibhweghe mgumba.
且看，妳的親戚依撒伯爾，她雖在老年，卻懷了男胎，本月已六個月了，她原是素稱不生育的
37 Kwandabha lijhelepi libeta kubwesekana kwa k'yara.”
因為在天主前沒有不能的事。」
38 Mariamu akajobha, “Langayi, nene na n'tumishi n'dala ghwa Bwana. Lekajhi jhijhelayi naha kwa nene sawasawa ni ujumbe bhwa jhobhi.” Kisha malaika akandeka.
瑪利亞說：「看，上主的婢女，願照你的話成就於我吧! 」天使便離開她去了。
39 Ndipo katika magono aghu Mariamu abhokili manyata alotili ku nchi jha vilima, ku mji katika nchi jha Yudea.
瑪利亞就在那幾日動身，急速往山區去，到了猶太的一座城。
40 Alotili munyumba jha Zakaria ni kumponesya Elizabeth.
她進了匝加利亞的家，就給依撒伯爾請安。
41 Bho ap'eliki salamu jha Mariamu, muana mulileme lya muene arukili, ni Elizabeth akamemesibhwa ni Roho mtakatifu.
依撒伯爾一聽到瑪利亞安，胎兒就在她腹中歡躍。依撒伯爾遂充滿聖神，
42 Apazili sauti jha muene ni kujobha kwa sauti mbaha, “ubarikibhu bhebhe zaidi miongoni mwa bhadala, ni muana jha ajhele mu lileme lya jhobhi abarikibhu.
大聲呼喊說：「在女人中妳是蒙祝福的，妳的胎兒也是蒙祝福的。
43 Na jhijhebhuli kwa nene kujha, mabhu ghwa Bwana bhangu jhilondekaghe ahidayi kwa nene?
吾主的母親駕臨我這裡，這是我裡得來的呢?
44 Kwa kujha langayi, bhojhipelekiki mie mb'olokhoto mwa nene sauti jha kuponesya kwa jhobhi, muana mulileme lya nene aruki kwa furaha.
看，妳安的聲音一入我耳，胎兒就在我腹中歡喜跳躍。
45 Na abarikibhu n'dala jhola ambajhe akyeriri jha kujha ngeuhomili ukamilifu bhwa mambo ghala ghaajobhibhu kuhoma kwa Bwana.”
那信了由上主傳於她的話必要完成的，是有福的。」
46 Mariamu akajobha, nafsi jha nene jhikan'sifu Bwana,
瑪利亞遂說：「我的靈魂頌揚上主，
47 ni roho jha nene jhibiobhwiki kwa k'yara mwokozi ghwangu.
我的心神歡躍於天主，我的救主，
48 Kwandabha ajhilangili hali jha pasi jha n'tumishi bhwa muene n'dala. Langayi, tangu henu mu fizazi fyoha bhibeta kunikuta mbarikibhwa.
因為祂垂顧了祂婢女的卑微，今後萬世萬都要稱我有福；
49 Kwandabha muene jha ajhe muweza abhombi mambo mabhaha kwa nene, ni lihina lya muene ni takatifu.
因全能者在我身上行了大事，祂的名字是聖的，
50 Rehema jha muene jhidumu kuh'oma kizazi hadi kizazi kwa bhale bhabhaken'heshimu muene.
祂的仁慈世世代代於無窮世，賜於敬畏祂的人。
51 Alasili nghofo kwa kibhoko kya muene; abhatawenye bhela bhabhikifuneghe panani pa mabhwasu gha mioyo ghya bhene.
祂伸出了手臂施展大能，驅散那心高氣傲的人。
52 Abhaselisi pasi bhana bha bhafalme kuhoma pa fiti fya bhene fya enzi ni kubhajhinula panani bhabhejhele bha hali jha pasi.
祂從高座上推下權勢者，卻舉揚了卑微貧困的人。
53 Abheshibishi bhenye njala kwa fenu finofu, bali matajiri abhabhengili mabhoko mat'opu.
祂曾使飢餓者飽饗美物，反使那富有者空手而去。
54 Ahomisi msaada kwa Israeli n'tumishi ghwa muene, ili kukhomboka kulasya rehema.
祂曾回憶起自己的仁慈，扶助了祂的僕人以色列，
正如祂向我們的祖先所說過的思許，施思於亞巴郎和他的子孫，直到永遠。」 (aiōn g165)
56 Mariamu atamili ni Elizabeth yapata miesi midatu efe ndo akakerebhuka kunyumba jha muene.
瑪利亞同依撒作爾住了三個月左右，就回本家去了。
57 Henu wakati bhwajhele uwadili kwa Elizabeth kwifungula mwana bhwa muene ni kwifungula mwana ghwa kigosi.
依撒伯爾滿了產期，就生了一個兒子。
58 Majirani bha muene ni bhalongo munu bhap'eliki jinsi Bwana kya ajhikuzili rehema kwa muene, na bhahobhwiki pamonga ni muene.
她的鄰居和親戚聽說上主向她大施仁慈，都和她一同歡樂。
59 Henu jhatokili ligono lya nane kwamba bhahidili kun'tahiri muana. Jhilondekaghe kun'kuta lihina lya muene, “Zekaria,” kwa kuzingatila lihina lya Dadimunu,
到了第八天，人們來給這孩子行割損禮，並願意照他父親的名字叫他匝加利亞。
60 Lakini nyinamunu ajibili ni kujobhoha, “Lepi; ibeta kukutibhwa Yohana.”
他的母親說：「不，要叫他若翰。」
61 Bhakan'jobhela ajhelepi hata mmonga kwa bhalongobhu jhaikutibhwa kwa lihina e'le.”
他們就向她說：「在妳親戚中沒有叫這個名子的。」
62 Bhakambombela ishara Dadimunu kuashiria muene alondeghe lihina akutibhwayi niani.
他們便給祂的父親打手勢，看願意叫他什麼。
63 Dadi munu alondeghe kibao kya kulembela, na akalemba, “Lihina lya muene Yohana.” Bhoha bhasyangesibhu ni e'le.
他要了一塊小板，寫道：「若翰是他的名字。」群人都驚訝起來。
64 Ghafla ndomo ghwa muene ghwafungulibhu ni lumilu lwa muene lwajhele huru. Akalongela ni kun'sifu k'yara.
匝加利亞的口和舌頭立時開了，遂開口讚美天主。
65 Hofu jhikabhahidila bhoha bhabhaishieghe karibu nabhu. Mambo agha ghakaenela mu nchi jhioha jha vilima vya Yudea.
於是，所有的鄰居都滿懷怕情；這一切事就傳遍了全猶太山區，
66 Na bhoha bhabhap'eliki bhaghatunzili mu mioyo ghya bhene, bhakajobha, “Muana ojho kujha ghwa namna jheleku?” kwandabha kibhoko kya Bwana kyajhele pamonga naku.
凡聽見的人都將這事存在人中，說：「這孩子將成為什麼人物啊? 」因為上主的手與他同在。
67 Dadimunu Zekaria amemesibhu ni Roho mtakatifu na ahomisi unabii, akajobha,
他的父親匝加利亞充滿了聖神，遂預言說：
68 “Asifibhwayi Bwana, k'yara ghwa Israeli, kwandabha asaidili na ashughulikili wokovu bhwa bhanu bha muene.
「上主，以色列的天主應受讚美，因祂眷顧救贖了自己的民族，
69 Atujhimelili pembe jha wokovu mu nyumba jha mtumishi bhwa muene Daudi, kuh'oma miongoni mwa mtumishi bhwa muene Daudi,
並在自己的僕人達味家中，為我們興起了大能的救主，
正如祂藉歷代諸聖先知的口所說過的， (aiōn g165)
71 Ibeta kutuokola kuhoma kwa bhaadui bhitu ni kuhoma mumabhoko gha bhoha bha bhatudadili.
拯救我們脫離敵人和仇恨我們者的手。
72 Ibeta kubhomba naha kulasya rehema kwa Dadi jhitu ni kukhomboka agano lya muene takatifu,
祂向我們的祖先施行仁慈，記憶祂自己的盟約，
73 Kiapo kyaajobhili kwa Abrahamu Dadi jhitu.
就是祂向我們的祖宗亞巴郎所宣述的誓詞，
74 Alapili kuthibitisya kwamba ngajhibhwesekene kun'tumikila muene bila bhuogha baada jha kuokolebhwa kuhoma mu mabhoko jha maadui bhitu.
恩賜我們從敵人手中被救出以後，無恐無懼，
75 Mu utakatifu ni haki palongolo pa tete magono ghitu ghoha.
一生一世在祂的在面前，以聖善和正義事奉祂。
76 Ena, ni nabii ghwa ajhele panani sana, kwa kujha wibetakulota palongolo pa mihu pa Bwana ili kubhajhendalila njela, kubhaandala bhanu kwa ndabha jha ujio bhwa muene,
至於你，小孩，你要稱為至高者的先知，因你要走在上主的在面前，為祂預備道路，
77 kujha bhibeta kuokolibhwa kwa njela jha kusamehebhwa dhambi sya bhene.
為祂的百姓認識救恩，以獲得他們罪惡的寬宥：
78 Ele libeta kuhomela kwa ndabha jha huruma jha k'yara ghwitu, sababu ambajho lijobha kuhomela kunani libeta kutu hidila,
這是出於我們天主的慈懷，使旭日向我們照耀，
79 Kajhangasya kwa bhene bhabhitama mu ngisi ni mu kivuli kya mauti. Ibeta kubhomba naha kujhilongosya magolo ghitu ku njela jha amani.”
為光照那坐在黑暗和死影中的人，並引我們的腳步，走向和平的道路。」
80 Henu, muana jhola akakhola ni kujha mwenye nghofu mu roho na atamili nyikani mpaka ligono lya kwitokesya kwa muene kwa Israeli.
這小孩漸漸長大，心神堅強。他住在荒野中，直到他在以色列人前出現的日期。
