Matendo ya Mitume 20
1 Baada jha ghasia kumalika, Paulo akabhakuta bhanafunzi ni kubhapela muoyo. Kisha kubhalagha ni kubhoka kulota Makedonia.
Atahori ra nda ramue-raanggiꞌ sa ena ma, kota Efesus malole baliꞌ. Basa ma Paulus naꞌabꞌue baliꞌ atahori mamahereꞌ mana sia naa ra, fo tao manggatee rala nara. Basa naa ma, ana natea, de lao baliꞌ nusa Makedonia neu.
2 Ni muene bho apetili mikoa ejhu na akajha akabhapela muoyo bhaamini, akajhingila Uyunani.
Ana lao ndule basa kamboꞌ mana sia naa ra, fo tao manggatee atahori mamahereꞌ ra rala nara. Ana tao taꞌo naa, losa ana masoꞌ nusa Yunani neu.
3 Baada jha muene kujha pala kwa muda ghwa miesi midatu njama syaundibhu dhidi jha muene ni bhayahudi bho bhapeliki ikaribila kubhoka ku njela jha bahari kulotela Shamu, hivyo jhandondiki kukerebhuka kupetela Makedonia.
Ana leo fula telu mia Yunani. Basa ma, ana naote nae sae ofaꞌ nisiꞌ nusa Siria. Te ana rena, atahori Yahudi ra raꞌabꞌue fo rae risa e sia naa. Naa de, ana nda nau lao tuteꞌ nusa Siria neu sa. Dadꞌi ana lao baliꞌ tungga nusa Makedonia.
4 Bhaandamene naku hadi Asia bhajhele Sopatro, mwana ghwa Pirho kuhoma Berea; Aristariko ni Sekundo, bhoha kuhoma bhaamini bha Bhathesalonike; Gayo ghwa Derbe; Timotheo; Tikiko ni Trofimo kuhoma Asia.
Hambu atahori nononggo anaꞌ esa tungga Paulus: Timotios no ama Pirus anan Sopater mia kota Berea; atahori rua mia Tesalonika, nara nara Aristarkus ma Sekundus; esa mia kota Derbe, naran Gayus; telu mia nusa Asia, nara nara Timotius, Tikikus, ma Trofimos.
5 Lakini bhanu abha bhamalikulongolela na bhatulendeleghe kula Troa.
Boe ma, au (iaeni Lukas mana suraꞌ susura ia), undaa seluꞌ o Paulus mia nusa Makedonia. Paulus ana mana tungga nara lao raꞌahuluꞌ, de rahani hai mia kota Troas sia tasiꞌ a seriꞌ. Atahori Yahudi ra fai Paska na basa ma, hai ruꞌa nggi sae ofaꞌ, de lao misiꞌ kota Troas. Leleꞌ naa, hai fai lima sia tasiꞌ ata. Losa Troas ma, hai onda ma mindaa mo baliꞌ nono feaꞌ ra, de leo nggarei sa mia naa.
6 Kwa njela jha bahari kuhoma Filipi baada jha magono gha mikate ghyaghisopibhu lepi chachu, ni mu magono mahanu twabhafikili okhu Troa. Twatamili okhu kwa magono saba.
7 Hata ligono lya kuanza lya juma, bho tubhonganiki pamonga ili kuumetula n'kate, Paulo alongelili ni bhaumini. Akajha apangili kubhoka ligono lya kilabhu lyake, Efyo akajhendelela kulongela hadi kiru kya manane.
Faiꞌ naa, nggarei. Paulus naꞌetuꞌ basa nae, “Toronoo nggare. Fetu na, au ae lao ukundoo.” Dadꞌi basa hita atahori mamahereꞌ ra, taꞌabꞌue fo ata taa-tinu. Huu Paulus nae lao, de ana olaꞌ no hai losa fai banggi rua.
8 Kwajhele ni taa simehele mu kichumba kya panani ambapo twajhele tubhonganiki pamonga.
Hai miꞌibꞌue mia ume sa tatadꞌaꞌ katelu na. Tetembaꞌ naa, ara dedꞌe lambu hetar.
9 Mu ridirisha ajhele atamili n'songolo mmonga lihina lya muene Utiko, ambajhe uelemibhu ni lugono. Hata Paulo bho ihutubila kwa muda mrefu, n'songolo ojho, ajhele amalikugona, akabina pasi kuhoma ghorofa jha tatu na aholibhu bho amalikufwa.
Sia naa, hambu ana touꞌ esa, naran Yutikus. Ana endoꞌ mia jendela. Ana o tungga rena Paulus boe. Dꞌodꞌoo ma ana nduar, de sungguꞌ nasambeta. Aiboiꞌ ma, ana tudꞌa, de mate.
10 Lakini Paulo akaselela pasi akinyosi muene panani pa muene, akan'kumbatila. Kisha akajobha, “Msikati tamaa kwandabha ujhe hai.”
Paulus onda, de holu nala e ma olaꞌ nae, “Afiꞌ mimitau. Masodꞌaꞌ.”
11 Kisha akakwela kabhele ghorofani na akaumetula n'kate akalya. Baada jha kulongela nabhu kwa muda mrefu hadi lubhuliku, akabhoka.
Basa hai mimihoꞌo, huu ana touꞌ naa masodꞌaꞌ. Dei de ro baliꞌ e ume na neu. Basa ma hai hene baliꞌ ata mii, de endoꞌ mia miꞌibꞌue. Ma Paulus olaꞌ nakandoo losa fetu na. Relo a todꞌa ma, hai mitea, de lao.
12 Bhakandeta n'songolo jhola ajhe muomi bhafarijiki sana.
13 Twebhene twalongolili palongolo jha Paulo kwa meli ni kulota Aso, ambapo tete tulondeghe kun'tola Paulo okhu. Ekhe ndo muene kyaalondeghe kubhomba, kwandabha apangi kubhomba kulota kupetela pandema.
Basa ma, hai mala ralaꞌ fo saranggaa losa mindaa sia kota esa, naran Asos. Hai sae ofaꞌ misiꞌ Asos, te Paulus lao eiꞌ a naa neu.
14 Bhoatufikili okhu Aso, twampaki mu meli tukalota Mitilene.
Hai losa Asos ma, mindaa mo Paulus. Ana hene ofaꞌ ata neu, de hai lao misiꞌ kota Metilene.
15 Kisha tete tukatweka kuhoma okhu na ligono lya bhubhele twafikili lubhafu lwa bhubhele bhwa kisiwa kya Kio. Ligono lyalyafwatili twafikili kisiwa kya Samo, ni kilabhu jhiake twafikili mji bhwa Mileto.
Hai nda onda mia Metilene sa, te hai laoꞌ mikindoo. Mbila fefetun ma, hai deka-deka mo pulu esa, naran Kios. Fini esaꞌ ma, hai lao mbali pulu Samos. De fini ruaꞌ ma, hai losa kota Miletus.
16 Kwandabha Paulo aamuili kusafiri kup'etela Efeso, ili kwamba asitumili muda bhwobhwoha mu Asia; kwandabha ajhe ni hangara jha kubhwahi Yerusalemu kwandabha jha sikukuu jha Pentekoste, kama ngajhibhwesekene muene kubhomba naha.
Hai lao lai-lai, huu Paulus naeꞌ a doo bee fo losa Yerusalem, fo tungga fai Pentakosta sia naa. Naa de, ana nda nau nggari fai laoꞌ Efesus neu sa, huu nda hambu fai sa ena.
17 Kuhoma Mileto akalaghisya bhanu hadi Efeso ni kubhakuta bhaseya bhakanisa.
Dadꞌi mia Miletus, Paulus fee haraꞌ neu lasi Kristen ra sia Efesus, fo rema randaa ro e.
18 Bho bhafikili kwa muene akabhajobhela, muenga mwebhene mmanyili kuhoma ligono lya kuanza bho nikanyi apaAsia, jinsi kyanijhe kwa muenga muda bhuoha.
Ara losa ma, Paulus nafadꞌe se nae, “Toronoo nggare. Hei bubꞌuluꞌ au masodꞌa ngga, eniꞌ a fefeu na au tabu ei ngga sia nusa Asia, losa faiꞌ ia.
19 Nintumikili Bwana kwa unyenyekevu bhoha ni kwa mahosi, ni mateso ghaghanikabhili nene kwa hila sya bhayahudi.
Hei o bubꞌuluꞌ au manggate ue-tao sia taladꞌa mara, ma nda parna koa-boꞌu ao ngga sa. Sia au ue-tatao ngga ia, luu ngga titi, ma au susa seli. Au o hambu doidꞌosoꞌ naeꞌ mia atahori Yahudi ra dudꞌuꞌa deꞌulaka nara.
20 Mmanyilijinsi ambafyo nakizuililepi kutangasya kwa muenga khenu kyokyoha ambakyo kyajhele muhimu, na jinsi nene kyanibhemenyisi waziwazi na kabhele kulota nyumba kwa nyumba.
Au unori hei basa saa maloleꞌ fo au uhineꞌ ra. Ma au unori hei sia mata mara. Au o isiꞌ atahori ra ume nara esa-esaꞌ, fo fee se nesenenedꞌaꞌ soꞌal Lamatualain hihii Na.
21 Mumanyili jinsi nene kyanikajhendelili kubhaonya bhayahudi ni bhayunani juu jha toba kwa K'yara ni imani kwa Bwana bhitu Yesu.
Au o ufadꞌe atahori Yahudi ra, no atahori nda Yahudi ra sa, fo raloeꞌ tao salaꞌ, fo tungga Lamatualain. Ma ara musi ramahere hita malangga na, Lamatuaꞌ Yesus.
22 Na henu, mulangayi, nene, nikantii Roho mtakatifu kulotela Yerusalemu, nisighamanyi mambo ambagho ghibetakunitokela nene okhu,
Dadꞌi au ae ufadꞌe taꞌo ia: aleꞌ ia, au ae Yerusalem uu, huu Lamatualain Dula-dale Na nore au fo naa uu. Mae au nda bubꞌuluꞌ saa dadꞌi neu au sia naa sa o, au tunggaꞌ a.
23 ila kwa kujha Roho mtakatifu ikanishuhudila nene mu khila mji na ijobha kujha minyororo ni malombosi ndo fikanilendela.
Te mia kotaꞌ esa misiꞌ esa, Dula-dale Meumare Na nafadꞌe naꞌahuluꞌ au nae, dei fo au masoꞌ bui no lemba doidꞌosoꞌ sia naa.
24 Lakini nene nafikiriri lepi kujha maisha ghangu ndo kwa njela jhojhioha jha thamani kwa nene, ili nibhwesiajhi kumala mwendo bhwangu ni huduma jhenipokili kuhoma kwa Bwana Yesu, kushuhudila injili jha neema jha K'yara.
Au bubꞌuluꞌ basa taꞌo naa, huu Lamatuaꞌ Yesus mana fua ues ia neu aru ngga, fo uu ufadꞌe Dudꞌui Maloleꞌ ae, Lamatualain sue hita, ma rala Na o maloleꞌ no hita boe. Mete ma au nda tungga Hihii Na sa, fo tao ubasaꞌ ue-tataoꞌ ia ra, naa, au duꞌa ae masodꞌa ngga nda ngguna saa saꞌ boe.
25 Ni henu, langayi, nimanyili kujha bhoha, miongoni mwa bhala bhanitolili kubhahubiri Ufalme, mwibetalepi kunibhona pamihu kabhele.
Au unori hei dooꞌ ena soꞌal masoꞌ dadꞌi Lamatualain bobꞌonggi Nara. Ia naa, au bubꞌuluꞌ ae, hei nda afiꞌ mita au sa ena.
26 Kwa hiyo nikabhashuhudila lelu ejhe, kujha nijhelepi ni hatia ni damu jha munu jhejhioha jhola.
Huu naa, rena malolole. Au tao basa ue-tatao ngga sia hei ena. De ia naa, hei mesaꞌ nggi musi ue-tao mikindoo. Mete ma hambu atahori mia hei nda masoꞌ dadꞌi Lamatualain bobꞌonggi Na sa, naa, hei mana tanggon o! Te naa nda au sala ngga sa. Misinedꞌa malolole! Au ufadꞌe basa Lamatualain hihii-nanau Na neu hei ena. Au nda uꞌufuniꞌ saa neu hei saꞌ boe. De musi minea malolole masodꞌa mara. Ma miꞌiboi malolole basa atahori fo Dula-dale Meumare na denu hei mineaꞌ ra. Afiꞌ liliiꞌ Lamatuaꞌ Yesus mate, de bae basa atahori naa ra nendiꞌ raa Na. Ana o dudꞌu hei fo mete se, onaꞌ manatadꞌa naꞌaboi bibi-lombo nara.
27 Kwandabha nakizuili lepi kubhatangasila mapenzi ghoha gha K'yara.
28 Kwa hiyo mujhelayi mwebhaangalifu juu jha jhomu mwibhene, ni juu jha likundi lyoha ambalyo Roho mtakatifu abhabhekili muenga kujha bhaangalizi. Mujhelayi bhaangalifu kulilolela likusanyiku lya Bwana ambalyo alihemili kwa damu jha muene.
29 Nimanyili kujha baada jha kubhoka kwa nene mbwa mwitu bhakali bhibheta kujhingila kwa muenga, na bhasilihurumili likundi.
De ia naa, au lao hela hei. Te misinedꞌa, e! Dei fo atahori rema ranori leli sia taladꞌa mara. Ara onaꞌ busa maꞌerot masoꞌ reu ero bibi-lombo ra sia lalaet rala.
30 Nimanyili kwamba hata miongoni mwa jhomu mwebhene baadhi jha bhanu bhibeta kuhida ni kujobha mambo manofulepi, ili kubhafuta bhanafunzi bhabhakesiajhi bhene.
Mana ombon-koson onaꞌ naa ra, rema mia deaꞌ. Te misinedꞌa, huu ruma o rema mia hei e boe. Ara ranori nda matetuꞌ sa, ma nauꞌ a atahori tunggaꞌ sira hihii nara. Naa de, ara nau-nauꞌ a lea atahori ra fo afiꞌ sudꞌi tungga Yesus.
31 Henu, mujhelayi mihu. Mukhombokayi kujha kwa miaka midatu nalekilepi kubhafundisha kila mmonga bhinu kwa mahosi kiru ni pamusi.
Huu naa, hei musi minea ao mara malolole. Afiꞌ liliiꞌ, te au leo o hei too telu ena. Au o unori hei hatuꞌ-rerelon, nda duꞌa bebꞌengge ngga sa. Luu ngga titi nae-nae ena, huu hei.
32 Ni henu nene nikabhakabisi kwa K'yara, ni kwa lilobhi lya neema jha muene, ambalyo libhwesya kubhajenga ni kubhapela urithi pamonga nabhu bhoha bhabhabhekibhu bhakfu kwa K'yara.
Ia naa, hita tae saranggaa ena. Dadꞌi au fee hei mii Lamatualain lima Na, fo Ana naꞌaboi nggi. Ma hei o musi toꞌu mihereꞌ, basa saa fo au ufadꞌe eniꞌ a fefeu na, soꞌal Lamatualain rala malole Na. Lamatualain ma koasaꞌ, fo tao hei miꞌidere. Ana o helu-fuli nae fee papala-babꞌanggiꞌ neu atahori Nara. Dadꞌi mete ma hei tungga mikindoo E no rala meumareꞌ, naa, hei o hambu papala-babꞌanggi Na boe.
33 Natamanilepi hela, dhahabu, au maguanda.
Leleꞌ au ue-tao mia hei taladꞌa mara, au nda dale hei saa ma sa boe. Au nda oꞌe ita hei lilo mbilas, do lilo fulaꞌ, do bua-baꞌus, do saa ma sa boe.
34 Mmanyili mwebhene kujha mabhoko agha inipelili mahitaji ghangu nejhoni ni mahitaji gha bhala bhabhajhe pamonga nani.
Hei o bubꞌuluꞌ, leleꞌ au leo o hei, au manggate ue-tao fo usodꞌa. Au ue-tao nda soaꞌ neuꞌ a au sa, te soaꞌ neu mana tungga nggara boe.
35 Mu mambo agha nabhapelili mfano bhwa jinsi kyajhilondeka kubhasaidila bhanyonge kwa kubhomba mbombo, na jinsi kyamwilondeka kukhomboka malobhi gha Bwana Yesu, malobhi ambagho muene ajobhili: “Heri kupisya kuliko kupokela.”
Dadꞌi no basa ia ra, au utudꞌu dalaꞌ neu hei fo tulu-fali atahori mana toꞌa-taꞌ ra. Misinedꞌa malolole, Lamatuaꞌ Yesus oꞌola Na nae, ‘Hita fee, malole lenaꞌ hita simbo.’”
36 Baada jha kujobha namna ejhe, apigili magoti akas'oka pamonga nabhu.
Paulus olaꞌ basa ma, ana sendeꞌ lululangga na, fo hule-oꞌe no se, ma noꞌe Lamatualain nanea basa se.
37 Bhoha bhakalela sana ni kumbinila Paulo mu n'singu ni kumbusu.
Boe ma basa se susa, huu Paulus olaꞌ nae dei fo sira nda randaa sa ena. Dadꞌi ara rae saranggaa ma, ara holu ma idu Paulus, ma nggae mesuꞌudꞌu. Basa ma, ara ro hai misiꞌ ofaꞌ.
38 Bhahuzuniki zaidi jha ghoha kwandabha jha khela ambakyo ajobhili, kwamba kamwe bhibetalepi kubhubhona uso bhwa muene kabhele. Kisha bhakan'sindikila Merikebuni.
