< Matendo ya Mitume 2 >

1 Bho jhifikili ligono lya Pentekoste, bhoha bhajhele pamonga sehemu jhimonga.
وَلَمَّا حَضَرَ يَوْمُ ٱلْخَمْسِينَ كَانَ ٱلْجَمِيعُ مَعًا بِنَفْسٍ وَاحِدَةٍ،١
2 Ghafla bwatokili muungurumo kuhomela kumbinguni kama mp'ongo n'kali.
وَصَارَ بَغْتَةً مِنَ ٱلسَّمَاءِ صَوْتٌ كَمَا مِنْ هُبُوبِ رِيحٍ عَاصِفَةٍ وَمَلَأَ كُلَّ ٱلْبَيْتِ حَيْثُ كَانُوا جَالِسِينَ،٢
3 Ukameme mu nyumba jhioha mwa bhatamili. Apo syabhatokili ndimi kama ndimi sya muoto sigabhwanyiki, sikajha panani pa bhene kwa khila mmonga.
وَظَهَرَتْ لَهُمْ أَلْسِنَةٌ مُنْقَسِمَةٌ كَأَنَّهَا مِنْ نَارٍ وَٱسْتَقَرَّتْ عَلَى كُلِّ وَاحِدٍ مِنْهُمْ.٣
4 Bhene bhoha bhakamemesibhwa ni Roho mtakatifu na bhakayanda kujobha kwa lugha s'enge, kama vile Roho mtakatifu kya abhajalili kujobha.
وَٱمْتَلَأَ ٱلْجَمِيعُ مِنَ ٱلرُّوحِ ٱلْقُدُسِ، وَٱبْتَدَأُوا يَتَكَلَّمُونَ بِأَلْسِنَةٍ أُخْرَى كَمَا أَعْطَاهُمُ ٱلرُّوحُ أَنْ يَنْطِقُوا.٤
5 Henu, bhahele bhayahudi bhabatameghe Yerusalemu, Bhacha K'yara kuhoma kila taifa pasi pa mbingu.
وَكَانَ يَهُودٌ رِجَالٌ أَتْقِيَاءُ مِنْ كُلِّ أُمَّةٍ تَحْتَ ٱلسَّمَاءِ سَاكِنِينَ فِي أُورُشَلِيمَ.٥
6 Ngurumo e'se bho sipelekibhu, likundi lya bhanu bhakahida pamonga ni bhakajha ni wasiwasi kwandabha khila munu abhapeliki bhilongela kwa kila munu ni lugha jha muene.
فَلَمَّا صَارَ هَذَا ٱلصَّوْتُ، ٱجْتَمَعَ ٱلْجُمْهُورُ وَتَحَيَّرُوا، لِأَنَّ كُلَّ وَاحِدٍ كَانَ يَسْمَعُهُمْ يَتَكَلَّمُونَ بِلُغَتِهِ.٦
7 Bhaduele ni kusyangasibhwa, bhene bhajobhili, “Kweli abha bhoha bhilongela bha Galilaya lepi mbona?
فَبُهِتَ ٱلْجَمِيعُ وَتَعَجَّبُوا قَائِلِينَ بَعْضُهُمْ لِبَعْضٍ: «أَتُرَى لَيْسَ جَمِيعُ هَؤُلَاءِ ٱلْمُتَكَلِّمِينَ جَلِيلِيِّينَ؟٧
8 Kwa ndaya kiki tete tukabhap'heleka, kila mmonga ku lugha sya tuhogoliki nasu?
فَكَيْفَ نَسْمَعُ نَحْنُ كُلُّ وَاحِدٍ مِنَّا لُغَتَهُ ٱلَّتِي وُلِدَ فِيهَا؟٨
9 Bhapartia ni Bhamedi ni Bhaelamu, niabhu bhabitama Mesopotamia, Uyahudi, ni Kapodokia ni mu Ponto ni Asia,
فَرْتِيُّونَ وَمَادِيُّونَ وَعِيلَامِيُّونَ، وَٱلسَّاكِنُونَ مَا بَيْنَ ٱلنَّهْرَيْنِ، وَٱلْيَهُودِيَّةَ وَكَبَّدُوكِيَّةَ وَبُنْتُسَ وَأَسِيَّا٩
10 ku Frigia, Pamfilia, ku Misri ni sehemu jha Libya hata Kerene, nibhahesya kuh'omelaRumi,
وَفَرِيجِيَّةَ وَبَمْفِيلِيَّةَ وَمِصْرَ، وَنَوَاحِيَ لِيبِيَّةَ ٱلَّتِي نَحْوَ ٱلْقَيْرَوَانِ، وَٱلرُّومَانِيُّونَ ٱلْمُسْتَوْطِنُونَ يَهُودٌ وَدُخَلَاءُ،١٠
11 Bhayahudi ni Bhaongofu Bhakrete ni Bhaarabu, tukabhap'eleka bhilongela kwa lugha sya tete kuhusu mbombo sya uweza bhwa K'yara.”
كِرِيتِيُّونَ وَعَرَبٌ، نَسْمَعُهُمْ يَتَكَلَّمُونَ بِأَلْسِنَتِنَا بِعَظَائِمِ ٱللهِ!».١١
12 Bhoha bhaduele ni kutatanisibhwa; bhajobhesene bhene kwa bhene, “Ejhe ijhe ni maana gani?”
فَتَحَيَّرَ ٱلْجَمِيعُ وَٱرْتَابُوا قَائِلِينَ بَعْضُهُمْ لِبَعْضٍ: «مَا عَسَى أَنْ يَكُونَ هَذَا؟».١٢
13 Lakini bhangi bhadhihakili bhakajobha, “Abha bhajasibhu kwa mvinyo mpya.”
وَكَانَ آخَرُونَ يَسْتَهْزِئُونَ قَائِلِينَ: «إِنَّهُمْ قَدِ ٱمْتَلَأُوا سُلَافَةً».١٣
14 Lakini Petro akjhema pamonga ni bhala kumi na moja, akakwesya sauti, akajobha, “Bhanu bha Yudea na bhoha bha mwitema apa Yerusalemu, e'le limanyikanayi kwa muenga, mup'elekesiajhi kwa makini malobi gha nene.
فَوَقَفَ بُطْرُسُ مَعَ ٱلْأَحَدَ عَشَرَ وَرَفَعَ صَوْتَهُ وَقَالَ لَهُمْ: «أَيُّهَا ٱلرِّجَالُ ٱلْيَهُودُ وَٱلسَّاكِنُونَ فِي أُورُشَلِيمَ أَجْمَعُونَ، لِيَكُنْ هَذَا مَعْلُومًا عِنْدَكُمْ وَأَصْغُوا إِلَى كَلَامِي،١٤
15 Bhanu abha bhagalilepi kama kya mwidhanila kwa ndabha henu lukhela saa tatu
لِأَنَّ هَؤُلَاءِ لَيْسُوا سُكَارَى كَمَا أَنْتُمْ تَظُنُّونَ، لِأَنَّهَا ٱلسَّاعَةُ ٱلثَّالِثَةُ مِنَ ٱلنَّهَارِ.١٥
16 Lakini lyajhele limalikujobhibhwa kup'etela nabii Yoeli:
بَلْ هَذَا مَا قِيلَ بِيُوئِيلَ ٱلنَّبِيِّ:١٦
17 Ibetakujha katika magono ghwa kumuishu, K'yara ijobha nibeta kujihitisya Roho bha jhoni kwa bhanu bhoha. Bhana bhinu ni bhali bhinu bhibeta kuhomesya unabii, Bhasoni golo bhibeta kulola maono, ni bhaseya bhinu bhibeta kulota ndoto.
يَقُولُ ٱللهُ: وَيَكُونُ فِي ٱلْأَيَّامِ ٱلْأَخِيرَةِ أَنِّي أَسْكُبُ مِنْ رُوحِي عَلَى كُلِّ بَشَرٍ، فَيَتَنَبَّأُ بَنُوكُمْ وَبَنَاتُكُمْ، وَيَرَى شَبَابُكُمْ رُؤًى وَيَحْلُمُ شُيُوخُكُمْ أَحْلَامًا.١٧
18 Felafela juu jha bhatumishi bhangu nibhatumishi bhangu bhadala katika magono aghu, nibeta kujhatisya Roho bha jhoni, na bhene bhibeta kutabiri.
وَعَلَى عَبِيدِي أَيْضًا وَإِمَائِي أَسْكُبُ مِنْ رُوحِي فِي تِلْكَ ٱلْأَيَّامِ فَيَتَنَبَّأُونَ.١٨
19 Nibeta kulasya maajabu kunani ni ishara pasi pa duniani, damu, muoto, ni mafusho gha liosi.
وَأُعْطِي عَجَائِبَ فِي ٱلسَّمَاءِ مِنْ فَوْقُ وَآيَاتٍ عَلَى ٱلْأَرْضِ مِنْ أَسْفَلُ: دَمًا وَنَارًا وَبُخَارَ دُخَانٍ.١٩
20 Nilijobha libeta kubadilisibhwa kujha ngisi ni mwesi kujha damu, kabla jhakuhida ligono libhaha ni lya ajabu jha Bwana.
تَتَحَوَّلُ ٱلشَّمْسُ إِلَى ظُلْمَةٍ وَٱلْقَمَرُ إِلَى دَمٍ، قَبْلَ أَنْ يَجِيءَ يَوْمُ ٱلرَّبِّ ٱلْعَظِيمُ ٱلشَّهِيرُ.٢٠
21 Ibeta kujha kila mmonga ambajhe akalikuta lihina lya Bwana ibeta kuokoka.
وَيَكُونُ كُلُّ مَنْ يَدْعُو بِٱسْمِ ٱلرَّبِّ يَخْلُصُ.٢١
22 Bhanu bha Israeli, mup'elekayi malobhi agha. Yesu gha Nazareti mwanadamu jha athibitishibhu ni K'yara kwa muenga kwa matendo gha uweza ni maajabu, ni ishara ambasyo K'yara kup'etela muene katikati jha muenga, kama mwejhomu kya mumanyili.
«أَيُّهَا ٱلرِّجَالُ ٱلْإِسْرَائِيلِيُّونَ ٱسْمَعُوا هَذِهِ ٱلْأَقْوَالَ: يَسُوعُ ٱلنَّاصِرِيُّ رَجُلٌ قَدْ تَبَرْهَنَ لَكُمْ مِنْ قِبَلِ ٱللهِ بِقُوَّاتٍ وَعَجَائِبَ وَآيَاتٍ صَنَعَهَا ٱللهُ بِيَدِهِ فِي وَسْطِكُمْ، كَمَا أَنْتُمْ أَيْضًا تَعْلَمُونَ.٢٢
23 Kwa ndabha jha mpango ambajho ghwa kusudidibhu kuh'omela kubhuandu. Ni maarifa gha K'yara abhosibhu, ni muenga, kwa mabhobho gha bhanu bhahalifu, mwan'sulubishji ni kun'koma,
هَذَا أَخَذْتُمُوهُ مُسَلَّمًا بِمَشُورَةِ ٱللهِ ٱلْمَحْتُومَةِ وَعِلْمِهِ ٱلسَّابِقِ، وَبِأَيْدِي أَثَمَةٍ صَلَبْتُمُوهُ وَقَتَلْتُمُوهُ.٢٣
24 ambajhe K'yara an'jhiuili, akaubhosya uchungu bhwa mauti kwa muene, kwa ndabha jhabhwesekene lepi kwa muene kumilikibhwa ni obhu.
اَلَّذِي أَقَامَهُ ٱللهُ نَاقِضًا أَوْجَاعَ ٱلْمَوْتِ، إِذْ لَمْ يَكُنْ مُمْكِنًا أَنْ يُمْسَكَ مِنْهُ.٢٤
25 Hivyo Daudi ijobha kuhusu muene, nana bwene Bwana daima mbele jha mihu ghanghu, muene ajhele kibhoko kyangu kya kulia hivyo basi nibetalepi kuhegelesibhwa.
لِأَنَّ دَاوُدَ يَقُولُ فِيهِ: كُنْتُ أَرَى ٱلرَّبَّ أَمَامِي فِي كُلِّ حِينٍ، أَنَّهُ عَنْ يَمِينِي، لِكَيْ لَا أَتَزَعْزَعَ.٢٥
26 Kwa hiyo muoyo bhwa nene bhwa hobhwiki ni lumilu lwa nene ghwafurahishibhu. Pia mbele bhwangu wibeta kuishi mu bhujasiri.
لِذَلِكَ سُرَّ قَلْبِي وَتَهَلَّلَ لِسَانِي. حَتَّى جَسَدِي أَيْضًا سَيَسْكُنُ عَلَى رَجَاءٍ.٢٦
27 Wibetalepi kujhileka nafsi jha nene jhilotayi kuzimu, wala wibetalepi kuruhusu mtakatifu ghwa jhobhi kulola uozo. (Hadēs g86)
لِأَنَّكَ لَنْ تَتْرُكَ نَفْسِي فِي ٱلْهَاوِيَةِ وَلَا تَدَعَ قُدُّوسَكَ يَرَى فَسَادًا. (Hadēs g86)٢٧
28 Bhebhe udhihirishi kwa nene jhele jha uzima; wibeta kunibhomba nijhela ni furaha pamihu pa jhobhi.
عَرَّفْتَنِي سُبُلَ ٱلْحَيَاةِ وَسَتَمْلَأُنِي سُرُورًا مَعَ وَجْهِكَ.٢٨
29 Ndongo, nibhwesya kulongela kwa muenga kwa bhujasiri kuhusu dadi hitu Daudi: muene lijhele pamonga natu hadi lelu.
أَيُّهَا ٱلرِّجَالُ ٱلْإِخْوَةُ، يَسُوغُ أَنْ يُقَالَ لَكُمْ جِهَارًا عَنْ رَئِيسِ ٱلْآبَاءِ دَاوُدَ إِنَّهُ مَاتَ وَدُفِنَ، وَقَبْرُهُ عِنْدَنَا حَتَّى هَذَا ٱلْيَوْمِ.٢٩
30 Hivyo, ajhele nabii na amanyili kujha k'yara amalikupaa kwa kiapo kya muene, kwamba ibeta kubheka mmonga katika uzao bhwa muene pa kiti kya enzi.
فَإِذْ كَانَ نَبِيًّا، وَعَلِمَ أَنَّ ٱللهَ حَلَفَ لَهُ بِقَسَمٍ أَنَّهُ مِنْ ثَمَرَةِ صُلْبِهِ يُقِيمُ ٱلْمَسِيحَ حَسَبَ ٱلْجَسَدِ لِيَجْلِسَ عَلَى كُرْسِيِّهِ،٣٠
31 Alibhwene e'le manyata ni kujobha kuhusu ufufuo bhwa Kristu, wala alekibhulepi kuzimu, wala mbele ghwa muene ghwa bholi lepi. (Hadēs g86)
سَبَقَ فَرَأَى وَتَكَلَّمَ عَنْ قِيَامَةِ ٱلْمَسِيحِ، أَنَّهُ لَمْ تُتْرَكْ نَفْسُهُ فِي ٱلْهَاوِيَةِ وَلَا رَأَى جَسَدُهُ فَسَادًا. (Hadēs g86)٣١
32 Yesu Ojho - K'yara amfufuili ambajhe twebhoha mashahidi.
فَيَسُوعُ هَذَا أَقَامَهُ ٱللهُ، وَنَحْنُ جَمِيعًا شُهُودٌ لِذَلِكَ.٣٢
33 Henu bho ajhinulibhu ku kibhoko kya kuume kya K'yara ni kupokela ahadi jha Roho mtakatifu kuh'omela kwa Dad, muene amimi ni ahadi ejhe, ambajhe muenga mwilola ni kup'eleka.
وَإِذِ ٱرْتَفَعَ بِيَمِينِ ٱللهِ، وَأَخَذَ مَوْعِدَ ٱلرُّوحِ ٱلْقُدُسِ مِنَ ٱلْآبِ، سَكَبَ هَذَا ٱلَّذِي أَنْتُمُ ٱلْآنَ تُبْصِرُونَهُ وَتَسْمَعُونَهُ.٣٣
34 Kwani Daudi apai lepi kulota kumbinguni, lakini ijobha, 'BWANA ajobhili kwa Bwana ghwa nene,
لِأَنَّ دَاوُدَ لَمْ يَصْعَدْ إِلَى ٱلسَّمَاوَاتِ. وَهُوَ نَفْسُهُ يَقُولُ: قَالَ ٱلرَّبُّ لِرَبِّي: ٱجْلِسْ عَنْ يَمِينِي٣٤
35 “tamayi kibhoko kyangu kya kulia, mpaka panibeta kubhabhomba maadui bha jhobhi kigoda kwa ndabha jha magolo gha jhobhi.
حَتَّى أَضَعَ أَعْدَاءَكَ مَوْطِئًا لِقَدَمَيْكَ.٣٥
36 Kwa hiyo nyumba jhioha jha Israeli na imananyayi kwa hakika kwamba K'yara ambombili muene kujha Bwana ni Kristu, Ojho Yesu ambajhe mwan'sulubisi.”
فَلْيَعْلَمْ يَقِينًا جَمِيعُ بَيْتِ إِسْرَائِيلَ أَنَّ ٱللهَ جَعَلَ يَسُوعَ هَذَا، ٱلَّذِي صَلَبْتُمُوهُ أَنْتُمْ، رَبًّا وَمَسِيحًا».٣٦
37 Henu bho bhap'eliki nahu, bhahomibhu mu miteema gha bhene bhakan'jobhela Petro ni mitume bhangi, “Ndongo, tuketabhuli?
فَلَمَّا سَمِعُوا نُخِسُوا فِي قُلُوبِهِمْ، وَقَالُوا لِبُطْرُسَ وَلِسَائِرِ ٱلرُّسُلِ: «مَاذَا نَصْنَعُ أَيُّهَا ٱلرِّجَالُ ٱلْإِخْوَةُ؟».٣٧
38 Ni Petro atabhajobhela, “Mutubuayi na mubatisibhwayi, khila mmonga bhinu, kwa lihina lya Yesu Kristu kwa ndabha jha msamaha ghwa dhambi sya muenga na mwibeta kupokela zawadi jha Roho mtakatifu.
فَقَالَ لَهُمْ بُطْرُسُ: «تُوبُوا وَلْيَعْتَمِدْ كُلُّ وَاحِدٍ مِنْكُمْ عَلَى ٱسْمِ يَسُوعَ ٱلْمَسِيحِ لِغُفْرَانِ ٱلْخَطَايَا، فَتَقْبَلُوا عَطِيَّةَ ٱلرُّوحِ ٱلْقُدُسِ.٣٨
39 kwani kwa jhomo ndo ahadi ni kwa bhana bhinu ni kwa bhala bhoha bhabhahe kutali, bhanu bhingi na kwa kadri Bwana K'yara ghwelu pa ibeta kubhakuta.”
لِأَنَّ ٱلْمَوْعِدَ هُوَ لَكُمْ وَلِأَوْلَادِكُمْ وَلِكُلِّ ٱلَّذِينَ عَلَى بُعْدٍ، كُلِّ مَنْ يَدْعُوهُ ٱلرَّبُّ إِلَهُنَا».٣٩
40 Kwa malobhi mingi ashuhudili ni kubhasihi ajobhili, “mwikiokolayi mbokayi mukizazi e'le kiovu.”
وَبِأَقْوَالٍ أُخَرَ كَثِيرَةٍ كَانَ يَشْهَدُ لَهُمْ وَيَعِظُهُمْ قَائِلًا: «ٱخْلُصُوا مِنْ هَذَا ٱلْجِيلِ ٱلْمُلْتَوِي».٤٠
41 (ndipo bhakaghepokela malobhi gha muene ni kubatisibhwa, hapo bhakajhongeseka mu ligono e'le kama nafsi elfu tatu.
فَقَبِلُوا كَلَامَهُ بِفَرَحٍ، وَٱعْتَمَدُوا، وَٱنْضَمَّ فِي ذَلِكَ ٱلْيَوْمِ نَحْوُ ثَلَاثَةِ آلَافِ نَفْسٍ.٤١
42 Bhakayendelela ni mafundisu gha mitume ni ushirikiano, katika kuumetula n'kate ni mu maombi.
وَكَانُوا يُواظِبُونَ عَلَى تَعْلِيمِ ٱلرُّسُلِ، وَٱلشَّرِكَةِ، وَكَسْرِ ٱلْخُبْزِ، وَٱلصَّلَوَاتِ.٤٢
43 Hofu ikahida juu jha khila nafsi ni maajabu ghamehele ni ishara sikabhombibhwa kup'etela mitume.
وَصَارَ خَوْفٌ فِي كُلِّ نَفْسٍ. وَكَانَتْ عَجَائِبُ وَآيَاتٌ كَثِيرَةٌ تُجْرَى عَلَى أَيْدِي ٱلرُّسُلِ.٤٣
44 bhohe bhabhakyeri'ri pamonga ni kujha ni fenu fya bhene kwa pamonga,
وَجَمِيعُ ٱلَّذِينَ آمَنُوا كَانُوا مَعًا، وَكَانَ عِنْدَهُمْ كُلُّ شَيْءٍ مُشْتَرَكًا.٤٤
45 na bhahemelisi fenu ni miliki sya bhene ni kugabhwanya kwa bhoha kul'engana ni hitaji lya khila mmonga.
وَٱلْأَمْلَاكُ وَٱلْمُقْتَنَيَاتُ كَانُوا يَبِيعُونَهَا وَيَقْسِمُونَهَا بَيْنَ ٱلْجَمِيعِ، كَمَا يَكُونُ لِكُلِّ وَاحِدٍ ٱحْتِيَاجٌ.٤٥
46 Hivyo ligono baada jha ligono bhajhendilili bhakajha ni lengo limonga mu hekalu, na bhametuili n'kate mu kaya, na bhashirki kya kulya kwa furaha ni unyenyekevu bhwa miteema.
وَكَانُوا كُلَّ يَوْمٍ يُواظِبُونَ فِي ٱلْهَيْكَلِ بِنَفْسٍ وَاحِدَةٍ. وَإِذْ هُمْ يَكْسِرُونَ ٱلْخُبْزَ فِي ٱلْبُيُوتِ، كَانُوا يَتَنَاوَلُونَ ٱلطَّعَامَ بِٱبْتِهَاجٍ وَبَسَاطَةِ قَلْبٍ،٤٦
47 Bhan'sifili K'yara na bhajhele ni kibali ni bhanu bhoha. Bwana abhajhongisi ligono kwa ligono ambabho bhajhele bhiokoliwa.
مُسَبِّحِينَ ٱللهَ، وَلَهُمْ نِعْمَةٌ لَدَى جَمِيعِ ٱلشَّعْبِ. وَكَانَ ٱلرَّبُّ كُلَّ يَوْمٍ يَضُمُّ إِلَى ٱلْكَنِيسَةِ ٱلَّذِينَ يَخْلُصُونَ.٤٧

< Matendo ya Mitume 2 >