Matendo ya Mitume 13
1 Henu mu kanisa lya Antiokia pajhele n baadhi jha manabii ni bhalimu. Bhajhele Barnaba, Simeoni (jhaakutisbhu Nigeri). Lukio wa Kirene, Manaeni (Ndongo jha abeli kujha ghwa damu ghwa Herode kiongozi ghwa mkoa), ni Sauli.
安提約基雅教會中，有一些先知和教師，其中有巴爾納伯和號稱尼革爾的西滿，有基勒乃人路基約，和與分封侯黑落德同乳的瑪納恒，還有掃祿。
2 Bho bhakamwabudu Bwana ni kufunga, Roho mtakatifu ajobhili, “Munitengelayi palubhafu Barnba ni Sauli bhaibhombayi mbombo jha nibhakutili.”
他們敬禮主和禁食的時候，聖神向他為說：「你們給我選拔出巴爾納伯和掃祿來，去行我叫他們要行的工作。」
3 Baada jha kanisa kufunga, kus'oka, ni kubheka mabhoko gha bhene panani pa bhanu abha bhakabhaleka bhalotayi.
他們遂禁食祈禱，給他們覆了手，派他們走了。
4 Kwa hiyo Barnabasi ni Sauli bhantiijhi Roho mtakatifu na bhaselili kulota seleukia; kuhomela okhu bhasafiri mu bahari kulotela kisiwa kya Kipro.
二人既被聖神派遣，遂下到色婁基雅，又從那裏乘船往塞浦路斯。
5 Bho bhajhe mu mji ghwa Salami, bhalitangasili lilobhi lya K'yara mu masinagogi gha bhayahudi. Pia bhajhele pamonga ni Yohana Marko kama msaidizi ghwa bhene.
他們來到撒拉米，就在猶太人的會堂中，宣講天主的聖道；還有若望作助手。
6 Bho bhalolili katika kisiwa kyoha mpaka Pafo, bhan'kolili munufulani mmabhi Myahudi nabii ghwa bhudesi ambajhe lihina lya muene lyajhele Bar Yesu.
他們走遍了全島，直到帕佛，遇見一個猶太人，他是個術士，也是假先知，名叫巴爾耶穌，
7 Mmabhi ojho ashirikiene ni liwali Sergio Paulus, jha ajhele munu mwenye luhala. Munu ojho abhaaliki Barnaba ni Sauli kwandabha alondeghe kupeleka lilobhi lya K'yara.
他常同色爾爵保祿總督在一起；總督是個聰明人，他邀請了巴爾納伯和掃祿來，想聽天主的聖道；
8 Lakini Elima “mmabhi jhola” (Naha ndo lihina lya muene kya lyatafsiribhu) abhapingili; ajaribu kugeusya liwali jhola abhoka mu imani.
但那術士厄呂瑪──這是他的希臘譯名──卻反對他們，想法顛覆總督的信心。
9 Lakini Sauli jha akutibhweghe Paulo, ajhele amemesibhu Roho mtakatifu, akan'kazila mihu
掃祿，也即是保祿，充滿了聖神，定睛望著他，
10 ni kujobha, “Ewe muana ghwa ibilisi umemesibhu ni aina syoha sya udesi ni udhaifu. Bhebhe ndo adui ghwa kila aina jha haki. Wibetalepi kuleka kusigeusya nj'ela sya Bwana, syasinyeokili je, wibeta kubhwenya?
說：「你這滿懷各種欺詐和各種奸惡的人，魔鬼的兒子，一切正義的仇敵，你還不停止顛覆天主的正道嗎﹖
11 Henu langayi, kibhoko kya Bwana kijhe panani pa jhobhi, na wibeta kujha kipofu. Wibetalepi kulibhona lijobha kwa muda “Mara jhejhuejhu ukungu ni ngisi fyabinili panani pa Elimasi; akajhanda kusyngoka pala kus'oka bhanu bhandongo syajhi kwa kun'kamula kibhoko.
現今你看，上主的手要臨於你，你要變成一個瞎子，看不見太陽，直到一個時期。」立刻昏黑和幽暗降在他身上，他就回來摸索，找尋領路的人。
12 Baada jha liwali kubhona kya kitokili akyelili kwandabha asyangesibhu kwa mafundisu kuhusu Bwana.
那時，總督看見發生的事就信了，很驚訝主的道理。
13 Henu Paulo ni rafiki bha muene bhasafiri mjini kuhoma Pafo na bhafikiri Perge mu Pamfilia. Lakini Yohana akabhaleka ni kukerebhuka Yerusalemu.
以後，保祿和同他一起的人，從帕佛乘船來到旁非里雅的培爾革；若望卻離開他們，回了耶路撒冷。
14 Paulo ni rafiki yake bhasafiri kuhoma Perge na bhafikili Antiokia jha Pisidia. Okhu bhalotili mu sinagogi ligono lya sabato ni kutama pasi.
他們由培爾革經過各處，到了丕息狄雅的安提約基雅；安息日他們進了會堂坐下。
15 Baada jha kusoma sheria ni manabii bhalongosi bha sinagogi abhakalaghisili ujumbe bhakajobha, “Ndongo, kama mujhe ni ujumbe bhwa kupela muoyo bhanu apa, mujobhayi”
在朗誦法律和先知之後，會堂長派人問他們說：「仁人弟兄，你們若有什麼勸勉民眾的話，請說罷！」
16 Kwa hiyo Paulo akajhema ni kubhapungila kibhoko; akajobha, “Bhagosi bha Israeli ni mwamukan'tii K'yara, mupelekisiajhi.
保祿就站起來，打手勢說：「諸位以色列人和敬畏天主的人，請聽!
17 K'yara ghwa abha bhanu bha Israeli abhachaguili bha dadijhitu ni kubhabhomba bhanu bhamehele bho bhitama mu nchi jha Misri na kwa kibhoko kya muene kujhinulibhwa abhalonguisi kwibhala kwa muene.
以色列民族的天主，揀選了我們的祖先。當這百姓寄居埃及時，天主就舉揚了他們，以大能的手臂從那裏領他們出來。
18 Kwa miaka arobaini abhavumilili pa jangwa.
大約四十年的工夫在曠野中容忍了他們。
19 Baada jha kughaharibu mataifa saba pa nchi jha kaanani, abhapelili bhanu bha tete nchi jha bhene kwa urithi.
滅了在客納罕地方的七個民族以後，就把那地方分給他們作為基業，
20 Matukio agha ghoha ghatokili zaidi jha miaka mia nne na hamsini. Baada jha fenu efe fyoka, K'yara abhapelili bhaamuzi mpaka Samweli Nabii.
約有四百五十年。此後，又給他們立了民長，直到撒慕爾先知時代。
21 Baada jha agha, bhanu bhasokili mfalme, hiyo K'yara abhapelili Sauli mwana ghwa Kishi munu ghwa kabila lya Benjamini, kujha mfalme ghwa miaka arobaini.
從那時起，他們要求一位君王，天主就給他們立了本雅明族人克士的兒子撒烏耳，為王四十年；
22 Kisha baada jhe K'yara kumbosya mu ufalme an'jinuili Daydi kujha mfalme ghwa bhene. Jhajhele kuhusu Daudi kwamba K'yara ajobhili, 'Nin'kabhili Daudi mwana ghwa Yese kujha munu jha aganikibhu ni muoyo bhwa nene; ambaye ibeta kubhomba khila khenu kyanilonda.
把他撤職以後，給他們立了達味為君王，天主為他作證說：我找到了葉瑟的兒子達味，他是一個合我心意的人，他要履行我的一切旨意。
23 Kuhomela mu lukholo lwa munu ojho K'yara ajhiletili Israeli mkombozi Yesu, kama kya ahidi kubhomba.
天主按照恩許，從他的後裔中給以色列興起了一位救主耶穌。
24 Ele lyabhwajhili kuhomele, kabla jha Yesu kuhida Yohana kwanza atangasili ubatisu bhwa toba kwa bhanu bhoha bha Israeli.
若翰在他來臨以前，先向全以色列民宣講了悔改的洗禮。
25 Nu muene Yohana bho imalisila mbombo jha muene, ajobhili, 'Mwifikiri nene ne niani? Nene ne jhola lepi. Lakini map'elekesiajhi jhaibe takuhida kumbele jha nene, nilondekalepi kuhobhosya filatu fya muene mu magolo.
及至若翰將完成自己的任務時，說道：我不是你們所猜想的那位，但是，看，他在我以後要來，我不配解他腳上的鞋。
26 Ndongo bhana bha lukholo lwa Abrahamu, ni bhala ambabho kati jha muenga mukamwabudu K'yara, kwandabha jha tete kwamba ujumbe obho bhwa ukombozi ulaghisibhu.
諸位仁人弟兄，亞巴郎的子孫和你們敬畏天主的人! 這救恩之道正是給我們賜下的，
27 Kwa bhala bhabhitama Yerusalemu, ni bhatawala bha bhene bhan'tambuili lep kwa bhuhalisia, na bhwala bhan'tambuili lepi ujumbe bhwa manabii kwa kun'hukumu kifo Yesu.
因為耶路撒冷的居民和他們的首領不認識他，也不明白每安息日所誦讀的先知的預言，就判決了他，而應驗了這些預言。
28 Japokuwa bhakabhilepi sababu jhinofu jha kifo mugati mwa muene bhakan'soka Pilato an'komayi.
他們本來找不到一條死罪，卻要求比拉多處死了他。
29 Bho bhamalili mamboghohe ghaghalembibhu kuhusu muene, bhakan'selesya mu libehe ni kungoneka mu likaburi.
論他所記載的都成就了以後，就把他從木架上卸下，放在墳墓裏，
30 Lakini K'yara amfufuili kuhoma kwa bhafu.
天主卻使他從死者中復活起來，
31 Abhonekana kwa magono ghamehele kwa bhala bhabhalotili pamonga ni muene kuhoma Galilaya kulotela Yerusalemu. Bhanu abha henu ndo mashahidi bhabhanu.
他多日顯現給同他一起，從加里肋亞往耶路撒冷去的人；這些人就是現今在百姓前給他作證的人。
32 Hivyo tukabhaletela habari jhinofu kuhusu ahadi sya bhapelibhu bhakhokho bhitu.
我們現今也給你們報告喜訊：就是那向祖先所應許的恩許，
33 K'yara abhakili ahadi e'se kwa tete, bhana bhabhi, kwa e'lu amfufuili Yessu ni kun'kerebhusya kabhele mu uhai. E'le kabhele lyalembibhu mu Zaburi, jha pili; Bhebhe ghwe mwanabhangu lelu njele ne Dadijhu.
天主已給我們作他們子孫的完成了，叫耶穌復活了，就如在第二篇聖詠上所記載的：『你是我的兒子，我今日生了你。』
34 Kabhele kuhusu bhukweli ni kwamba amfufuili kuhomela kwa bhafu ili kwamba mb'ele ghwa muene usiharibiki, alongili naha. Nibeta kup'ela utakatifu ni baraka halisi sya Daudi.
論到天主使他從死者中復活了，使他不再歸於腐朽，曾這樣說過：『我要賜給你們許與達味的聖善忠實。』
35 Ejhe ndo sababu jha kujobha kabhele mu Zaburi jh'enge, ghwibetalepi ni husu mtakatifu ghwa jhobhi kubhubhona uozo.'
為此，又在另一處說：『你決不讓你的聖者見到腐朽。』
36 Kwa kujha baada jha Daudi kutumikila mapenzi gha K'yara pa kizazi kya muene, agonili agonesibhu pamonga ni bha dsdi jhabhi, na abhubhwene uharibifu,
達味固然在自己活著時，奉行了天主的旨意，但是他死了，也歸到了自己祖先那裏，且見到了腐朽；
37 Lakini jhaafufulibh ni K'yara aubhwelepi uharibifu.
但天主從死者中所復活的那位，卻沒有見到腐朽。
38 Efyo na imanyikanayi kwa muenga, ndongo, kup'etela munu ojho, n'samaha ghwa dhambi uhubiribhu.
所以，諸位仁人弟兄，你們必須知道：就是藉著這耶穌給你們宣佈了赦罪之恩；凡在一切你們憑梅瑟法律不能成義的事上，
39 Kwa muene khila jhaiamini ibhalangibhwa haki kwa mambo ghoha ambagho sheria jha Musa ngajhibhepelilepi haki.
憑著他，凡信的人都可成義。
40 Hivyo basi mujhelayi bhaangalifu kwamba khenu kya bhakilongelili manabii kisihomeli kwa jhomu:
所以，你們要小心，不要叫先知書上說的話來到你們身上：『
41 Langayi, enyi bha mwidharau, na mkasya nngalayi ni kujhangamila; kwa vile nibhomba mbombo ambayo mwibhwesya lepi kujhikiera, hata kama munu ibetakubhajhelesya.
藐視的人哪！你們要看，要驚訝，要消逝！因為在你們的日子，我作了一件事，即使有人告訴你們，你們也必不信那件事。』
42 Bwakati Paulo ni Barnaba bho bhabhokili, bhanu bhakabhas'oka bhelongelayi malobhi agha ligono lya sabato ijayo.
他們出去的時候，眾人要求下一個安息日再給他們講這些事。
43 Bwakati mkutano wa sinagogi bho bhumaliki Bhayahudi bhingi ni bhaongofu thabiti bhabhakesisi Paulo ni Barnaba, ambabho bhalongili nabhu na bhabhahimizi bhajhendelelayi mu neema jha K'yara.
會眾散去以後，有許多猶太人和歸依猶太教的虔誠人，隨從了保祿和巴爾納伯，二人同他們談話，勸他們務要堅持天主的恩寵。
44 Sabato jhajhafwatili karibu mji bhuoha bhwabhonganiki kupeleka litobhi lya K'yara.
下一個安息日，全城的人幾乎都聚集了來，要聽天主的聖道。
45 Bhayahudi bho bhabhuene makutano, bhajhe ni bhwifu ni kulongela malobhi ghaghapingili fenu fyafijobhibhu ni Paulo na bhindighili.
猶太人一看見這麼眾多的人，就滿心嫉妒，反對保祿所講的，且加以辱罵。
46 Lakini Paulo ni Barnaba bhalongili kwa ujasiri ni kujobha, “Jhajhemuhimu kwamba lilobhi lya K'yara lilongelibhwayi kwanza henu. Kwa kujha mkalisukumila patali kuhomela kwa muenga ni kwibhona kujha mkastahililepi uzima bhwa milele mulangayi twibeta kubhageukila mataifa. (aiōnios g166)
保祿和巴爾納伯卻放膽地說：「天主的聖道本來先應講給你們聽，但因你們拒而不受，並斷定自己不配得永生，看，我們就要轉向外邦人， (aiōnios g166)
47 Kama vile Bwana kya atuamuamuili, akajobha, Nibhabhekili muenga kama nuru kwa bhanu bha mataifa, kwamba mletayi wokovu kwa pande syoha sya dunia.”
因為主如此命我們說：『我已立你作為外邦人的光明，使你成為他們的救恩，直到地極。』
48 Mataifa bho bhap'eliki e'le, bhahobhelili ni kulisifila lilobhi lya Bwana. Bhingi bha bhasalibhu kwa uzima bhwa milele bhakyeriri. (aiōnios g166)
外邦人聽了，都很喜歡，讚美主的聖道；那些被預定獲得永生的人，就都信了。 (aiōnios g166)
49 Lilobhi lya Bwana lyaenili nchi jhioha.
主的聖道遂傳遍了那地方。
50 Lakini Bhayahudi bhabhasokili bhabhakihomisi ni bhadala muhimu, kabhele ni bhalongosi bha mji. Agha ghachochili malombosi dhidi jha Paulo ni Barnaba na bhabhataghili kwibhala kumipaka ghya mji.
猶太人卻挑唆敬畏天主的尊貴婦人和城中的要人，發動迫害保祿和巴爾納伯，把他們驅逐出境。
51 Lakini ni Paulo ni Barnaba bhakung'utili lifu mafumbi lya magolo gha bhene. Kisha bhalotili mu mji bhwa Ikonia.
二人就把腳上的塵土向他們拂下，往依科尼雍去了。
52 Ni bhanafunzi bhamemili ni furaha pamonga ni Roho mtakatifu.
門徒都充滿喜樂和聖神。
