Matai 5
1 Navope aviile avawene ifipugu fya vanu akhatoga khukhyamba. Pu avile amalile ukhulama, avakongi va mwene vakhincha.
ιδων δε τους οχλους ανεβη εις το ορος και καθισαντος αυτου προσηλθαν {VAR1: [αυτω] } {VAR2: αυτω } οι μαθηται αυτου
2 Pwakha deendula undomo gwa mwene akhanja ukhuvamanyisya, nu khuta,
και ανοιξας το στομα αυτου εδιδασκεν αυτους λεγων
3 “Huba vala avaganchu va numbula manya uluudeva lwa khukyanya lwavo.
μακαριοι οι πτωχοι τω πνευματι οτι αυτων εστιν η βασιλεια των ουρανων
4 Huba avanya lususuvalo, manya avo yaviachesiwagwa.
μακαριοι οι πενθουντες οτι αυτοι παρακληθησονται
5 Huba avanyakhisa, manya avo vala khihala ikhilunga.
μακαριοι οι πραεις οτι αυτοι κληρονομησουσιν την γην
6 Huba avanya njala ni khyumilwa ikhya yeilweli, manya avo valigutaga.
μακαριοι οι πεινωντες και διψωντες την δικαιοσυνην οτι αυτοι χορτασθησονται
7 Huba vula avanya lusyikhilo manya avo valasyeikhiliwagwa.
μακαριοι οι ελεημονες οτι αυτοι ελεηθησονται
8 Huba avanya numbula inonu manya avo yavikhumbona uNguluve.
μακαριοι οι καθαροι τη καρδια οτι αυτοι τον θεον οψονται
9 Huba avavisayania, manya avo vikhilangiwagwa vana va Nguluve.
μακαριοι οι ειρηνοποιοι οτι {VAR1: [αυτοι] } {VAR2: αυτοι } υιοι θεου κληθησονται
10 Huba avaviveipeiliwa savuli ya vuyeilweli manya uludeeva lwa khukyanya lwavo.
μακαριοι οι δεδιωγμενοι ενεκεν δικαιοσυνης οτι αυτων εστιν η βασιλεια των ουρανων
11 Huba umwe yumwe avanu yavikhuvadukhaga nukhuvapa uluvungu nukhuva uvuvivi umwe nukhuvadelela savuli yango.
μακαριοι εστε οταν ονειδισωσιν υμας και διωξωσιν και ειπωσιν παν πονηρον καθ υμων {VAR1: ψευδομενοι } {VAR2: [ψευδομενοι] } ενεκεν εμου
12 Muhovokhage nukhulu lutila, manya ulutalama lwinyo luvaha khukyanya ulwa khuva vuyeilievyo avanu vava vungaga avanya malago avuvalekhyo umwe vu mukhanale.
χαιρετε και αγαλλιασθε οτι ο μισθος υμων πολυς εν τοις ουρανοις ουτως γαρ εδιωξαν τους προφητας τους προ υμων
13 Umwe mulei mwoyo gwa khilunga. Pu einave umwinyo guyanchinche uvunonu wa gwene, pu yiva ndakhikhi ukhuta yuve nonu khange? Pu nalusikhu sagwiva nonu khu khinu eikhinge khyukhyoni, puleino pugwiva gwa khutaga khunji nukhukadiwa na vanu.
υμεις εστε το αλας της γης εαν δε το αλας μωρανθη εν τινι αλισθησεται εις ουδεν ισχυει ετι ει μη βληθεν εξω καταπατεισθαι υπο των ανθρωπων
14 Umwe muleilumuli lwa khilunga. Uvunchege uwuvunchengiwa pakyanya pakhyamba savufihama.
υμεις εστε το φως του κοσμου ου δυναται πολις κρυβηναι επανω ορους κειμενη
15 Na vavanu saviwasya einyali nu khuveikha pasi pakhisanja, pu vi veikha pavuhagufu, puyikhuva muleikhaga voni avahei mgati munyumba.
ουδε καιουσιν λυχνον και τιθεασιν αυτον υπο τον μοδιον αλλ επι την λυχνιαν και λαμπει πασιν τοις εν τη οικια
16 Pumululekhe ulumuli lwenyo lumuleikhage mbulongolo mu vanu munjeila eiya khuta avanu vanchivonage imbombo inonu ndyumwe nu khumwimikha uDaada yeinyo uva khukyanya.
ουτως λαμψατω το φως υμων εμπροσθεν των ανθρωπων οπως ιδωσιν υμων τα καλα εργα και δοξασωσιν τον πατερα υμων τον εν τοις ουρανοις
17 Mlekhe ukhuta ninchile khudenya ululageilo vave vuvanya malago saninchile khudenya punichele khwinoncha nukhugolosya.
μη νομισητε οτι ηλθον καταλυσαι τον νομον η τους προφητας ουκ ηλθον καταλυσαι αλλα πληρωσαι
18 Pu lweli nikhuvavula ukhuta pu napakha ikyanya ni khilunga fyooni filute, khisikhuli eikhigelelo nakhimo eikhya lulagilo ulu yakhiva lwihega, pu mpakha apo upoyakhiva khila khinu khiva khikwilanile.
αμην γαρ λεγω υμιν εως αν παρελθη ο ουρανος και η γη ιωτα εν η μια κεραια ου μη παρελθη απο του νομου εως {VAR1: [αν] } {VAR2: αν } παντα γενηται
19 Pu leino umunu uveiavenchaga uveideenya ululagilo uludeebe loninie mundagilo inchi nukhuvanyisya akange ukhudeenya uywa puikhilangiwaga ideebe muludeva lwa khukyanya. Pu ula uveikhunchibata nukhuvamanyisya avange uywa ikhilangiwaga imbaha muludeeva lwa khukyanya.
ος εαν ουν λυση μιαν των εντολων τουτων των ελαχιστων και διδαξη ουτως τους ανθρωπους ελαχιστος κληθησεται εν τη βασιλεια των ουρανων ος δ αν ποιηση και διδαξη ουτος μεγας κληθησεται εν τη βασιλεια των ουρανων
20 Manya nikhuvavula ukhuta einave uvugolofu weinyo savulutiila, mumbogolofu wa vasimbi va kalata na Vafalisyao, pusamuleingile lusikhu mundudeeva ulwa khukyanya.
λεγω γαρ υμιν οτι εαν μη περισσευση υμων η δικαιοσυνη πλειον των γραμματεων και φαρισαιων ου μη εισελθητε εις την βασιλειαν των ουρανων
21 Mupoulikhe ukhuta avanu ava khatale vavuliwe ukhuta, ulahudaga nu munu ubudi panogile ukhuheigiwa.'
ηκουσατε οτι ερρεθη τοις αρχαιοις ου φονευσεις ος δ αν φονευση ενοχος εσται τη κρισει
22 Pu leino une nikhuvavula ukhuta umunu unyaluviipo khu niine punogile ukhuheigiwa, umunu uveikhinchifula nukhusula ulukololwe panugile ukhuheigiwa palulundamano lwa vaheigi nu munu uveikotola vivakhulahiwa mundugadu ncho ulwa mwoto ukali. (Geenna g1067)
εγω δε λεγω υμιν οτι πας ο οργιζομενος τω αδελφω αυτου ενοχος εσται τη κρισει ος δ αν ειπη τω αδελφω αυτου ρακα ενοχος εσται τω συνεδριω ος δ αν ειπη μωρε ενοχος εσται εις την γεενναν του πυρος (Geenna g1067)
23 Puleino unave vuheileikha isadakha ya panekhelo yakhutekhela khuntwa, punakhumbukhe ukhuta uleininogwa nu lukololwo ikuta nuve,
εαν ουν προσφερης το δωρον σου επι το θυσιαστηριον κακει μνησθης οτι ο αδελφος σου εχει τι κατα σου
24 pu yeilekhe isadakha eiyo pala panekhelo, pu beite tasi ukhideehane nulukololwo, pukilivukhe khwilaha isadakha yakho.
αφες εκει το δωρον σου εμπροσθεν του θυσιαστηριου και υπαγε πρωτον διαλλαγηθι τω αδελφω σου και τοτε ελθων προσφερε το δωρον σου
25 Weideehane nu munu uveitutile inogwa khumwene, weideikhe khimbeivi mbeive vumuleimunjeila mwiluta khubalasa, pu unave savukhwidehana nave munjei pu ula uveiutulile einongwa khumwene avahile ukhukhulekha khumbaha vavuheigi wa nongwa pu ula ikhukhuheilikha mmavokho ga vasikhali puvikhukhudeindeila mundu pala nie minyololo.
ισθι ευνοων τω αντιδικω σου ταχυ εως οτου ει μετ αυτου εν τη οδω μηποτε σε παραδω ο αντιδικος τω κριτη και ο κριτης τω υπηρετη και εις φυλακην βληθηση
26 Pu weideikhe ukhu nalusikhu sakha khudekhepele winchiga ukungiwe mulamula vusuhombile eihela ya mwene impakha yakhiva vuhomba yooni.
αμην λεγω σοι ου μη εξελθης εκειθεν εως αν αποδως τον εσχατον κοδραντην
27 Mupulikhe ukhuta, linchoviwe eilita ulaligupaga.'
ηκουσατε οτι ερρεθη ου μοιχευσεις
28 Pu une nikhuvavula niita umunu ikhundola udala mumbunogwe uywa amalile ukhuligupa nave munumbula ya mwene.
εγω δε λεγω υμιν οτι πας ο βλεπων γυναικα προς το επιθυμησαι {VAR1: [αυτην] } {VAR2: αυτην } ηδη εμοιχευσεν αυτην εν τη καρδια αυτου
29 Enave eiliho lyakho eilya khundyo likhukhupela uvunangi pu uleihenche utage khuvutali nuve. Ulwa khuva huba uve mbula khamagikha khaninie. Pu umbeili gwakho gwooni gulekhe ukhutagiwa mundugaduncho la mwoto. (Geenna g1067)
ει δε ο οφθαλμος σου ο δεξιος σκανδαλιζει σε εξελε αυτον και βαλε απο σου συμφερει γαρ σοι ινα αποληται εν των μελων σου και μη ολον το σωμα σου βληθη εις γεενναν (Geenna g1067)
30 Pu ni khivokho khyakho eikhya khundyo khinga khupele uvunangi pugeide, utage khutali nuve. Manya panogile uve mbulakhimagikha khininie, pu umbeili gwakho gyooni gulekhe ukhutagiwa mundugaduncho lwa mwoto. (Geenna g1067)
και ει η δεξια σου χειρ σκανδαλιζει σε εκκοψον αυτην και βαλε απο σου συμφερει γαρ σοι ινα αποληται εν των μελων σου και μη ολον το σωμα σου εις γεενναν απελθη (Geenna g1067)
31 Leinchoviwe eilita, uveihumya udala nukhupa eikalata eiyiita niswimile udala uyu.'
ερρεθη δε ος αν απολυση την γυναικα αυτου δοτω αυτη αποστασιον
32 Pu une nikhuvavula niita, uveihumya udala va mwene vusaligwipe, pu ikhupela aveindigu na vanu avange pu umunu uveitola udala uvalekhiwe nu gosi va mwene uywa pu iva iligupa nave.
εγω δε λεγω υμιν οτι πας ο απολυων την γυναικα αυτου παρεκτος λογου πορνειας ποιει αυτην μοιχευθηναι {VAR1: [και } {VAR2: και } ος εαν απολελυμενην γαμηση {VAR1: μοιχαται] } {VAR2: μοιχαται }
33 Mupulikhe ukhuta, vavuliwe ava viise veinyo ukhuta, 'Ulekhe ukhwijiega mbudesi, pu umwe mweijiagage khu Ntwa kwene uvwayeilweli.
παλιν ηκουσατε οτι ερρεθη τοις αρχαιοις ουκ επιορκησεις αποδωσεις δε τω κυριω τους ορκους σου
34 Pu une leino nikhuvavula niita, muleijieguga na padebe, khumela nu khuta manya nakhukyanya, ulwa khuva khyukhigoda eikhya Nguluve;
εγω δε λεγω υμιν μη ομοσαι ολως μητε εν τω ουρανω οτι θρονος εστιν του θεου
35 Khive mukhilunga manya pupakhuvikha amalunde ga mwene, yeive mwu mu Jelusalemu, pakhuva wuvunchenge uwankuludeva umbaha.
μητε εν τη γη οτι υποποδιον εστιν των ποδων αυτου μητε εις ιεροσολυμα οτι πολις εστιν του μεγαλου βασιλεως
36 Khyumela nukhwijiega pakhuta, manya neilie nuntwe manya neilieninchwele pakhuva sawigela nukhupela ate uluywilei hata lumo ukhuta luve lu valafu yeive luve lutitu.
μητε εν τη κεφαλη σου ομοσης οτι ου δυνασαι μιαν τριχα λευκην ποιησαι η μελαιναν
37 Pu amamenyu geinyo gavenchage ga khuta, 'Ena, enave mukhweideihana, mutenchage khyomela enave samukhwi deihana.' Pa khuva agaluteilile pa ago gihuma mundugu.
εστω δε ο λογος υμων ναι ναι ου ου το δε περισσον τουτων εκ του πονηρου εστιν
38 Mupulikhe lisimbiwe eilita ukhwita, vuleila eiliho pa liho, eilino pa lino.'
ηκουσατε οτι ερρεθη οφθαλμον αντι οφθαλμου και οδοντα αντι οδοντος
39 Pu leino une nikhuvavula niita, mulakilanaga nu munu umbivi; pu umunu anakhutove ni lipi khuvunchuga waakho uluvafu ulwa khundyo pupinchage nuluvafu ulunge lwope atove.
εγω δε λεγω υμιν μη αντιστηναι τω πονηρω αλλ οστις σε ραπιζει εις την δεξιαν σιαγονα [σου] στρεψον αυτω και την αλλην
40 Pu umunu anakhuheileikhe pavuheigi apokhe umwenda gwakho pu upinchage na gugunge.
και τω θελοντι σοι κριθηναι και τον χιτωνα σου λαβειν αφες αυτω και το ιματιον
41 Pu ula uveikhukhyumeilincha ukhugenda nu mwene eimaili yeimo pu gende nave imaili eveili.
και οστις σε αγγαρευσει μιλιον εν υπαγε μετ αυτου δυο
42 Pu ula uveikhudova ifya khudova upeinchage, ula uveidova ukole upe ulekhe ukhusyetukhila khungosi.
τω αιτουντι σε δος και τον θελοντα απο σου δανισασθαι μη αποστραφης
43 Mu pulikhe leisimbiwe eilita uganage unino, unsoulage utavangwa.'
ηκουσατε οτι ερρεθη αγαπησεις τον πλησιον σου και μισησεις τον εχθρον σου
44 Pu une nikhuvavula niita muvaganage avatavangwa veinyo, muvadovelage ulusayo vala avikhuvakotola muvavombelage inonu na vala vavo vavansoulile,
εγω δε λεγω υμιν αγαπατε τους εχθρους υμων και προσευχεσθε υπερ των διωκοντων υμας
45 pu muvenchaga vaana va Daada yeinyo uva khukyanya. Pakhuva umwene ikhuva muleikhila eilinchuva avavivi na vanonu, ifula ya mwene yeitima khu vagolofu navatava vagolofu.
οπως γενησθε υιοι του πατρος υμων του εν ουρανοις οτι τον ηλιον αυτου ανατελλει επι πονηρους και αγαθους και βρεχει επι δικαιους και αδικους
46 Pumunave mukhuvagana vala vavo vavaganile umwe, pu muhombiwa khinukheikhi? Avasangunchi voope nchusavivoomba ndincho?
εαν γαρ αγαπησητε τους αγαπωντας υμας τινα μισθον εχετε ουχι και οι τελωναι το αυτο ποιουσιν
47 Hange munave musamusania mwivana munu yumwe, pu muvomba khinu khikhi ukhuluteila? Pu! avanu avapanchi nchu savivoomba ndiincho?
και εαν ασπασησθε τους αδελφους υμων μονον τι περισσον ποιειτε ουχι και οι εθνικοι το αυτο ποιουσιν
48 Pu umwe muvenchage vagolofu nduvu u Dada yeinyo uvakhukyanya umwavelile igolofu.
εσεσθε ουν υμεις τελειοι ως ο πατηρ υμων ο ουρανιος τελειος εστιν
