< Mateo 19 >

1 Are xtoꞌtaj ri Jesús chubꞌixik ronojel we jastaq riꞌ, xel bꞌik pa ri Galilea, xeꞌ pa jun tinimit rech Judea, chꞌaqaꞌp che ri Jordán.
Cuando Jesús terminó de hablar se fue de Galilea y se dirigió a la región de Judea, al otro lado del Jordán.
2 Sibꞌalaj e kꞌi winaq xeteriꞌ chirij, xuꞌkunaj konojel ri e yawabꞌibꞌ ri e kꞌo chilaꞌ.
Grandes multitudes le seguían, y él sanaba a los que allí estaban enfermos.
3 E jujun fariseos xeqet rukꞌ ri Jesús are kakaj kakikoj jun kꞌaꞌmabꞌal che, xkita che: ¿La yaꞌtal che jun achi kujach ri rixoqil rumal xapakux jastaq ri xkꞌulmatajik?
Entonces ciertos fariseos vinieron para probarlo. “¿Se le permite a un hombre divorciarse de su esposa por cualquier razón?” le preguntaron.
4 Ri Jesús xubꞌij: ¿La man isikꞌim ri tzꞌibꞌatalik, pa ri majibꞌal re ronojel, ri Tikol kaj xuqujeꞌ ulew, xutik ri achi xuqujeꞌ ri ixoq?
Jesús respondió: “¿No han leído que Dios, quien creó a las personas en el principio, los creó hombre y mujer?
5 Xuqujeꞌ xubꞌij: Rumal waꞌ ri achi kuꞌtzaq kan ri utat unan, keꞌ rukꞌ ri rixoqil rech kuꞌx xa jun winaq.
Entonces dijo: ‘Esta es la razón por la cual el hombre se irá de donde su padre y su madre y se unirá a su esposa, y entonces los dos se convertirán en uno’.
6 Xaq jeriꞌ man e kebꞌ ta chik, xane xa e jun chik. Rumal cher ri xunukꞌ ri Dios, man kakwin ta ri achi kuꞌjacho.
Ahora no son dos, sino uno. Lo que Dios ha unido, nadie debe separarlo”.
7 Ri fariseos xkibꞌij che: ¿Jas kꞌu che ri Moisés pa ri taqanik ri xuya kanoq kubꞌij chi ri achi kakwinik kujach ribꞌ che ri rixoqil we kuya ri wuj che jawjeꞌ kubꞌij wi chi kakijach kibꞌ?
“¿Entonces por qué Moisés entregó una ley que dice que un hombre puede divorciarse de su esposa entregándole un certificado de divorcio escrito y despidiéndola?” le preguntaron.
8 Ri Jesús xubꞌij: Ri Moisés xuya bꞌe chiꞌwe kiꞌjach ri iwixoqilal rumal cher sibꞌalaj abꞌaj ri iwanimaꞌ, man je ta kꞌu riꞌ ubꞌanik pa ri majibꞌal loq rech ronojel.
“Por la actitud insensible de ustedes, Moisés les permitió divorciarse de sus esposas, pero no era así al comienzo”, respondió Jesús.
9 Kinbꞌij chiꞌwe, we kꞌo jun kujach ri rixoqil, man xa ta rumal xmakun chik rukꞌ jun achi, kꞌa te riꞌ kakꞌuliꞌ rukꞌ jun ixoq chik, kamakunik, rumal e kebꞌ chi riꞌ ri rixoqil.
“Les digo que cualquiera que se divorcia de su esposa – a menos que sea por inmoralidad sexual –, y luego se casa con otra mujer, comete adulterio”.
10 Ri tijoxelabꞌ xkibꞌij: We jeriꞌ kakꞌulmataj chikixoꞌl ri achi rachiꞌl ri rixoqil, are katan riꞌ man kakꞌuliꞌ ta jun.
“¡Si esa es la situación entre el esposo y la esposa, es mejor no casarse!” respondieron sus discípulos.
11 Ri Jesús xubꞌij: Man konojel taj kakikꞌamawaꞌj we jastaq riꞌ xane xwi ri winaq ri yaꞌtal chike kakikꞌamawaꞌj.
“No cualquiera puede aceptar esta instrucción, solo aquellos a quienes se les da”, les dijo Jesús.
12 Jeriꞌ rumal cher e kꞌo winaq eunuco, kech wi pa ri kikꞌojiꞌkal, e kꞌo chi nikꞌaj xa xbꞌan eunuco chike kumal ri achyabꞌ, e kꞌo chi nikꞌaj eunuco rumal cher aꞌreꞌ xkichaꞌ ri ajawarem rech chilaꞌ chikaj. Ri karaj kukꞌamawaꞌj we riꞌ chukꞌamawaꞌj.
“Algunos nacen siendo eunucos, algunos se vuelven eunucos por causa de otros hombres, y otros deciden ser eunucos por causa del reino de los cielos. Los que aceptan hacerlo, deben aceptar tal enseñanza”.
13 Ri winaq xeꞌkikꞌam bꞌik akꞌalabꞌ rukꞌ ri Jesús rech kuya ri uqꞌabꞌ xuqujeꞌ kubꞌan chꞌawem pa kiwiꞌ. Ri tijoxelabꞌ kꞌut xkichapleꞌj kiyajik ri e kꞌamowinaq bꞌik ri akꞌalabꞌ.
Entonces la gente traía niños pequeños delante de él para que los bendijera y orara por ellos. Pero los discípulos les decían que no lo hicieran.
14 Ri Jesús xubꞌij chike: Chiya bꞌe chike ri akꞌalabꞌ kepe wukꞌ, man kiꞌqꞌatej taj, rumal cher ri winaq ri je kenoꞌjin akꞌalabꞌ are ri ajawarem rech ri kaj.
Pero Jesús dijo: “Dejen que los niños vengan a mi. No se lo impidan. ¡El reino de los cielos pertenece a quienes son como ellos!”
15 Are xtoꞌtaj chuyaꞌik ri uqꞌabꞌ pa kiwiꞌ ri akꞌalabꞌ xel bꞌik chilaꞌ.
Entonces él puso sus manos sobre ellos para bendecirlos y luego se fue.
16 Kꞌa te riꞌ jun achi xqebꞌ rukꞌ ri Jesús xubꞌij che: Ajtij, ¿jas ri utzilal ri rajawaxik kinbꞌano rech kinok pa ri jun alik kꞌaslemal? (aiōnios g166)
Un hombre vino a Jesús y le dijo: “Maestro, ¿qué cosas buenas debo hacer para recibir vida eterna?” (aiōnios g166)
17 Ri Jesús xubꞌij che: ¿Jas che kata chwe jas riꞌ ri utzilal? Xa jun riꞌ ri utz. Chanimaj ri taqanik, we kawaj katok pa ri jun alik kꞌaslemal.
“¿Por qué me preguntas a mi lo que es bueno?” respondió Jesús. “Solo hay uno que es bueno. Pero si quieres tener vida eterna, entonces guarda los mandamientos”.
18 Ri achi xuta che ri Jesús: ¿Jachin chike taq riꞌ ri taqanik ri kabꞌij la? Ri Jesús xubꞌij che: Man katkamisan taj, man kekꞌojiꞌ ta kebꞌ awixoqil, man katelaqꞌ taj, man kabꞌan ta bꞌanoj tzij chirij jun winaq chik.
“¿Cuáles?” preguntó el hombre. “No mates, no cometas adulterio, no robes, no des falso testimonio,
19 Nim chaꞌwila ri atat anan, xuqujeꞌ chaloqꞌaj ri ajil tzꞌaqat jacha ri kabꞌan chuloqꞌaxik awibꞌ at.
honra a tu padre y a tu madre, y ama a tu prójimo como a ti mismo”, respondió Jesús.
20 Ri ala xubꞌij: Ronojel waꞌ we riꞌ nubꞌanom. ¿Jas chi jun kajawataj na?
“Yo he guardado todos estos mandamientos”, dijo el joven. “¿Qué más debo hacer?”
21 Ri Jesús xubꞌij che: We kawaj qas at tzꞌaqat, jat jaꞌkꞌayij kanoq ronojel ri kꞌo awukꞌ, kꞌa te riꞌ chaya ri pwaq chike ri e mebꞌaibꞌ, kayaꞌtaj kꞌu na aqꞌinomal pa ri kaj. Kꞌa te riꞌ chatan loq, chinatereneꞌj.
Jesús le dijo: “Si quieres ser perfecto, entonces ve y vende todas tus posesiones, da el dinero a los pobres, y tendrás tesoro en el cielo. Entonces ven y sígueme”.
22 Are xuta ri ala ri xbꞌix che, kabꞌisonik xeꞌek, rumal sibꞌalaj nim uqꞌinomal ri kꞌolik.
Cuando el joven escuchó la respuesta de Jesús, se fue muy triste, porque tenía muchas posesiones.
23 Ri Jesús xubꞌij chike ri utijoxelabꞌ, qas tzij kinbꞌij chiꞌwe sibꞌalaj kꞌax rokem jun qꞌinom pa ri ajawarem rech ri kaj.
“Les digo la verdad”, dijo Jesús a sus discípulos, “a la gente rica se le hace difícil entrar al reino de los cielos.
24 Are man kꞌax taj rokem jun kameypa ri ujolom ri bꞌaq cho ri rokik ri qꞌinom pa ri ajawarem rech ri Dios.
También les digo esto: es más fácil que un camello pase a través del ojo de una aguja que un rico entre al reino de los cielos”.
25 Ri tijoxelabꞌ xemayijanik are xkita ri xbꞌix chike, xkibꞌij: We jeriꞌ ¿jachin kꞌu riꞌ ri kakwinik kukol ribꞌ?
Cuando los discípulos oyeron esto, se sorprendieron, y preguntaron: “¿Quién puede salvarse entonces?”
26 Ri Jesús ko xuꞌkaꞌyej kꞌa te riꞌ xubꞌij chike: Ri Dios kakwinik kubꞌano ri man kakwin ta ri achi chubꞌanik.
Jesús los miró y dijo: “Desde un punto de vista humano, es imposible, pero con Dios todas las cosas son posibles”.
27 Ri Pedro xubꞌij che ri Jesús: Chilampe la, uj qatzaqom kanoq ronojel rumal tereneꞌxik la. ¿Jas kꞌu kaqachꞌek uj rukꞌ we riꞌ?
Pedro le respondió: “Mira, hemos dejado todo y te hemos seguido. ¿Qué recompensa tendremos?”
28 Ri Jesús xubꞌij: Qas tzij kinbꞌij chiꞌwech are kabꞌan kꞌakꞌ che ri jastaq, are kintꞌuyiꞌ na In ri in uKꞌojol ri Achi pa ri tꞌuyulibꞌal ri kajuluwik, kixtꞌuyiꞌ xuqujeꞌ na ix pa ri kabꞌlajuj tꞌuyulibꞌal, rech kiqꞌat tzij pa kiwiꞌ ri e kabꞌlajuj wok winaq aꞌj Israel.
Jesús respondió: “Les digo la verdad: cuando todo sea hecho de nuevo y el Hijo del hombre se siente en su trono glorioso, ustedes que me han seguido también se sentarán en tronos, y serán jueces de las doce tribus de Israel.
29 Ri winaq ri xa rumal we, xutzaq kan rachoch, e rachalal, e ranabꞌ, utat unan, e ralkꞌwaꞌl xuqujeꞌ rulew, kukꞌamawaꞌj na ciento mul ukꞌaxelal xuqujeꞌ ri jun alik kꞌaslemal. (aiōnios g166)
Todos los que dejan su hogar, a sus hermanos, a sus hermanas, a sus padres, a sus madres, a sus hijos y sus campos por mi causa, recibirán cien veces más y recibirán la vida eterna. (aiōnios g166)
30 E kꞌi chike ri e nabꞌe, kuꞌx na e kꞌisbꞌal, xuqujeꞌ e kꞌi chike ri e kꞌisbꞌal kuꞌx na e nabꞌe.
Porque muchos que son los primeros serán dejados de ultimo, y muchos que son los últimos, serán los primeros.

< Mateo 19 >