< Mateo 12 >

1 Pa jun qꞌij rech uxlanem, ri Jesús rachiꞌl ri utijoxelabꞌ tajin kebꞌin pa jun ulew jawjeꞌ ri tiktal wi tiriko. Ri tijoxelabꞌ xenumik, rumal riꞌ xkichapleꞌj utzukuxik ri ujolom tiriko xuqujeꞌ xkichapleꞌj utijik.
Naquele tempo, Jesus foi no dia de sábado através dos campos de grãos. Seus discípulos estavam com fome e começaram a colher cabeças de grãos e a comer.
2 Ri fariseos are xkilo chi ri tijoxelabꞌ tajin kakitzukuj ri ujolom ri tiriko, xkibꞌij che ri Jesús: Chawilampe ri tajin kakibꞌan ri atijoxelabꞌ, ri taqanik kubꞌij chi man yaꞌtal taj kabꞌan le jastaq leꞌ pa ri qꞌij rech uxlanem.
Mas os fariseus, quando o viram, disseram-lhe: “Eis que seus discípulos fazem o que não é lícito fazer no Sábado”.
3 Ri Jesús xubꞌij chike: ¿Man isikꞌim ta kꞌu ri kubꞌij ri utzij ri Dios, jawjeꞌ kubꞌij wi ri xubꞌan ri David xuqujeꞌ ri e rachiꞌl are xenumik?
Mas ele lhes disse: “Não leram o que David fez quando estava com fome, e aqueles que estavam com ele”:
4 Xoꞌk bꞌik pa ri rachoch ri Dios, xkitij ri kaxlan wa ri tyoxirisatalik. Man yaꞌtal ta che ri David xuqujeꞌ ri e rachiꞌl kakitij we kaxlan wa riꞌ, xane xwi yaꞌtal chike ri e chꞌawenelabꞌ pa kiwiꞌ ri winaq.
como ele entrou na casa de Deus e comeu o pão do show, o que não era lícito para ele comer, nem para aqueles que estavam com ele, mas apenas para os sacerdotes?
5 ¿Man isikꞌim ta kꞌut ri wuj rech taqanik rech ri Moisés, man iwetaꞌm ta kꞌut chi ri e chꞌawenelabꞌ pa kiwiꞌ ri winaq ri kechakun pa ri Templo kekwinik kechakun pa ri qꞌij rech uxlanem, xuqujeꞌ maj jun winaq kakwinik kamolow kimak?
Ou você não leu na lei que no dia de sábado os sacerdotes do templo profanam o sábado e não têm culpa?
6 Qas tzij kinbꞌij chiꞌwe chi waral kꞌo wi jun ri nim uqꞌij cho ri Templo.
Mas eu lhes digo que um maior do que o templo está aqui.
7 Man kichꞌobꞌ ta riꞌ ri xubꞌij ri Dios are xubꞌij: Man kawaj taj kiꞌtzuj aꞌwaj chinuwach, are kawaj kiꞌloqꞌaj ri winaq, xuqujeꞌ kiꞌtoꞌo.
Mas se você soubesse o que isto significa, 'desejo misericórdia e não sacrifício', você não teria condenado os sem culpa.
8 Rumal kꞌu cher in ri in uKꞌojol ri Achi, in kabꞌan we puꞌwiꞌ ri qꞌij rech uxlanem, in kinbꞌinik jas ri yaꞌtalik kabꞌanik xuqujeꞌ jas ri man yaꞌtal taj.
Pois o Filho do Homem é o Senhor do Sábado”.
9 Ri Jesús xok bꞌik pa ri Sinagoga rech ri leꞌaj.
Ele partiu de lá e entrou na sinagoga deles.
10 Chilaꞌ kꞌo wi jun achi ri man kakwin taj kusalabꞌaj jun uqꞌabꞌ. Ri fariseos rumal cher kakaj kakimol umak ri Jesús xkibꞌij: ¿La kuya bꞌe ri taqanik kakunax jun winaq pa ri qꞌij rech uxlanem?
E eis que estava ali um homem com a mão ressequida. Perguntaram-lhe: “É lícito curar no dia de sábado?” para que o acusassem.
11 Ri Jesús xubꞌij: We kꞌo jun chiꞌwe katzaq bꞌik jun uchij pa jun jul pa jun qꞌij rech uxlanem, ¿la keꞌresaj loq chilaꞌ? Jas mat keꞌresaj wi.
Ele lhes disse: “Que homem há entre vocês que tenha uma ovelha, e se esta cair em um poço no dia de sábado, ele não a agarrará e a levantará?
12 Jun winaq kꞌut are nim uqꞌij choch jun chij. Rumal laꞌ yaꞌtalik kabꞌan ri utzilal pa ri qꞌij rech uxlanem.
De quanto mais vale então um homem do que uma ovelha! Portanto, é lícito fazer o bem no dia de sábado”.
13 Kꞌa te riꞌ, ri Jesús xubꞌij che ri achi ri man kakwin taj kusalabꞌaj ri uqꞌabꞌ: Chayuqu ri aqꞌabꞌ. Ri achi xuyuq ri uqꞌabꞌ, aninaq xutzirik, je xkanajik jetaq ri jun uqꞌabꞌ chik ri utz.
Então ele disse ao homem: “Estenda sua mão”. Ele a esticou; e ela foi restaurada inteira, como a outra.
14 Ri fariseos xeꞌl bꞌik pa ri Sinagoga, xkichapleꞌj uchomaxik jas kakibꞌan chukamisaxik ri Jesús.
Mas os fariseus saíram e conspiraram contra ele, como eles poderiam destruí-lo.
15 Ri Jesús kꞌut retaꞌm ri tajin kakichomaj ri fariseos, rumal riꞌ xeꞌl bꞌik chilaꞌ, e kꞌi winaq xeteriꞌ bꞌik chirij. Ri Jesús xuꞌkunaj konojel ri e yawabꞌibꞌ.
Jesus, percebendo isso, retirou-se dali. Grandes multidões o seguiram; e ele curou a todos,
16 Xuchilibꞌej chike ri winaq chi man kakitzijoj taj jachin ri areꞌ.
e ordenou-lhes que não o dessem a conhecer,
17 Jeriꞌ xkꞌulmatajik ri tzꞌibꞌatal pa ri utzij ri Dios ri xubꞌij loq ri qꞌalajisal tzij rech ri Dios, Isaías, are xubꞌij:
para que se cumprisse o que foi dito através do profeta Isaías, dizendo,
18 Chiwilampeꞌ, ri patanil we ri xinchaꞌo. Sibꞌalaj nuloqꞌ, xuqujeꞌ kunojisaj ri wanimaꞌ che kiꞌkotemal. In kinya na ri uxlabꞌixel we che, Areꞌ katzijon na ri nusukꞌal chikixoꞌl konojel ri winaq pa ronojel tinimit.
“Eis o meu servo que escolhi”, minha amada, em quem minha alma está bem contente. Vou colocar meu Espírito sobre ele. Ele proclamará a justiça às nações.
19 Man kutij ta chuqꞌabꞌ pa tzij rukꞌ jachinaq, Xuqujeꞌ man kuraq ta uchiꞌ. Maj jun katow ri uchꞌabꞌal pa taq ri bꞌe.
Ele não se esforçará, nem gritará, nem ninguém vai ouvir sua voz nas ruas.
20 Man kubꞌan ta kꞌax chike ri kiriqom kꞌax, Xuqujeꞌ man kuꞌkamisaj ta ri xa jubꞌiqꞌ kakaj kekamik, Xane kuya kichuqꞌabꞌ ri maj kichuqꞌabꞌ, Xuqujeꞌ kubꞌan na chi are kachꞌeken che ri sukꞌal.
Ele não quebrou uma cana machucada. Ele não vai apagar um linho fumante, até que ele leve a justiça à vitória.
21 Konojel ri winaq ri e kꞌo cho ri uwachulew kakubꞌiꞌ na kikꞌuꞌx chirij.
Em seu nome, as nações terão esperança”.
22 E nikꞌaj winaq xkikꞌam bꞌik jun achi rukꞌ ri Jesús rech kakunax loq. Ri achi moy xuqujeꞌ man kachꞌaw taj rumal cher kꞌo jun itzel uxlabꞌal che. Ri achi xkunax loq rumal ri Jesús, xkwinik xchꞌawik xuqujeꞌ xkaꞌyik.
Então um possuído por um demônio, cego e mudo, foi levado até ele; e ele o curou, de modo que o homem cego e mudo tanto falou como viu.
23 Xemayijan ri winaq rumal ri xubꞌan ri Jesús, xuqujeꞌ kakitatabꞌela chibꞌil taq kibꞌ: ¿La are waꞌ ri Jesús ri Mesías, ri Ralkꞌwaꞌl ri David, ri xutzuj kanoq ri Dios chi kape chqakolik?
Todas as multidões ficaram espantadas, e disseram: “Será este o filho de David?
24 E kꞌo jujun chike ri fariseos are xkita ri xkibꞌij ri winaq, xkibꞌij: Ri Jesús keꞌresaj ri itzel taq uxlabꞌal chike ri winaq, rumal cher are ri Beelzebú ri kinimaꞌqil ri itzel taq uxlabꞌal kayoꞌw kwinem che.
Mas quando os fariseus o ouviram, disseram: “Este homem não expulsa demônios, exceto por Belzebu, o príncipe dos demônios”.
25 Ri Jesús retaꞌm ri tajin kakibꞌij, rumal riꞌ xubꞌij chike: We kechꞌoꞌjin jun tinimit kukꞌ ri e kiwinaqil, katukin riꞌ ri tinimit. We kechꞌoꞌjin jun laj tinimit kukꞌ ri kiwinaqil, katukin riꞌ ri laj tinimit. We kechꞌoꞌjin jun ja winaq kukꞌ taq ri e kachalal, xaq aꞌreꞌ ri kakitukij kibꞌ.
Conhecendo seus pensamentos, Jesus lhes disse: “Todo reino dividido contra si mesmo é levado à desolação, e toda cidade ou casa dividida contra si mesma não permanecerá de pé.
26 We kachꞌoꞌjin ri Itzel rukꞌ ri Itzel, xaq rukꞌ areꞌ riꞌ kachꞌoꞌjin wi, katukin kꞌu na riꞌ ri rajawarem.
Se Satanás expulsa Satanás, ele está dividido contra si mesmo. Como então seu reino permanecerá?
27 Kibꞌij ix chi keꞌnwesaj ri itzel taq uxlabꞌal rumal cher are ri Itzel kayoꞌw ri kwinem chwe. We ta qas tzij riꞌ ¿jachin kayoꞌw ri kwinem chike ri iꞌtijoxelabꞌ ix rech kakesaj ri itzel taq uxlabꞌal? We kibꞌij chwe chi are ri Dios kayoꞌw ri kwinem chike, qas kaqꞌalajin na chi ix, ix sachinaq.
Se eu, por Belzebu, expulso demônios, por quem seus filhos os expulsam? Portanto, eles serão seus juízes.
28 We keꞌnwesaj in ri itzel taq uxlabꞌal rukꞌ ri ukwinem ri Tyoxalaj Uxlabꞌixel, rukꞌ riꞌ kinkꞌutu chi ri ajawarem rech ri Dios kꞌo chi waral.
Mas se eu, pelo Espírito de Deus, expulso os demônios, então o Reino de Deus veio sobre vocês.
29 We kꞌo jun achi karaj kareleqꞌaj ri kꞌo pa rachoch jun achi ri sibꞌalaj kꞌo uchuqꞌabꞌ, nabꞌe riꞌ kujatꞌij na kan ri achi ri kꞌo uchuqꞌabꞌ. Kꞌa te riꞌ kakwin riꞌ kareleqꞌaj bꞌik ronojel ri jastaq.
Ou como se pode entrar na casa do homem forte e saquear seus bens, a menos que ele primeiro amarre o homem forte? Então, ele saqueará sua casa.
30 Ri man wachiꞌl taj, nukꞌulel riꞌ. Ri man kinutoꞌ taj chi kikꞌamik loq e winaq wukꞌ rech kinkitereneꞌj, xa tajin kuꞌtukij bꞌi riꞌ ri winaq.
“Aquele que não está comigo está contra mim, e aquele que não se reúne comigo, dispersa.
31 Rumal laꞌ kinbꞌij chiꞌwe chi kakuyutaj na ronojel uwach makaj, xuqujeꞌ xapakux yoqꞌoj ri kabꞌanik, are kꞌu ri winaq ri kaketzelaj uwach ri Tyoxalaj Uxlabꞌixel man kakuyutaj ta wi.
Portanto, eu lhes digo que todo pecado e blasfêmia será perdoado aos homens, mas a blasfêmia contra o Espírito não será perdoada aos homens.
32 Xapachin ri kubꞌij kꞌax taq tzij chwe in, ri in uKꞌojol ri Achi, kakuyutaj na umak, are kꞌu ri karetzelaj ri Tyoxalaj Uxlabꞌixel, man kakuyutaj ta wi umak choch ri uwachulew, xuqujeꞌ man kakuyutaj taj pa ri kꞌaslemal ri kape na. (aiōn g165)
Quem falar uma palavra contra o Filho do Homem, ela lhe será perdoada; mas quem falar contra o Espírito Santo, ela não lhe será perdoada, nem nesta época, nem na que está por vir. (aiōn g165)
33 Jun utz cheꞌ utz taq uwach kuyaꞌo. Jun itzel cheꞌ itzel taq uwach kuyaꞌo. We kajawaxik ketaꞌmaxik we utz ri cheꞌ o man utz taj, xaq xwi rajawaxik kil ri uwach. Je xuqujeꞌ kakꞌulmataj kukꞌ ri winaq. We rajawaxik ketaꞌmax kiwach we e utz o man e utz taj, xaq xwi rajawaxik kil ri jastaq ri kakibꞌano.
“Ou tornar a árvore boa e seus frutos bons, ou tornar a árvore corrupta e seus frutos corruptos; pois a árvore é conhecida por seus frutos.
34 Kijaꞌl taq kumatz, ¿jamo riꞌ kibꞌij utz taq jastaq we ix itzel taq winaq? Jun utz winaq, utz taq jastaq riꞌ kubꞌij, jun itzel winaq itzel taq jastaq riꞌ kubꞌij.
Seus filhos de víboras, como vocês, sendo maus, podem falar coisas boas? Pois, da abundância do coração, a boca fala.
35 Ri utz laj winaq, are karesaj loq ri utzilal ri uyakom pa ranimaꞌ, are kꞌu ri itzel winaq, are karesaj loq ri etzelal ri kꞌo pa ranimaꞌ.
O homem bom do seu bom tesouro tira coisas boas, e o homem mau do seu tesouro mau tira coisas más.
36 Qas kinbꞌij chiꞌwe, pa ri kꞌisbꞌal qꞌatoj tzij ri kabꞌan na, iwonojel kibꞌij na jas rumal xibꞌij kꞌax taq tzij chubꞌanik kꞌax chike nikꞌaj winaq chik.
Eu lhes digo que cada palavra ociosa que os homens falam, eles darão conta disso no dia do julgamento.
37 Ri Dios kuqꞌat na tzij pa iwiꞌ chi ijujunal rumal ri tzij ri xibꞌij. We xibꞌij utz taq tzij kixkolotaj na, we are xibꞌij itzel taq jastaq, kaqꞌat na tzij pa iwiꞌ.
Pois por suas palavras você será justificado, e por suas palavras você será condenado”.
38 E kꞌo jujun fariseos xuqujeꞌ aꞌjtijabꞌ rech ri taqanik xkibꞌij che ri Jesús: Ajtij, kaqaj kabꞌan la jun jastaq ri kakꞌutuwik chi are ri Dios taqowinaq la loq.
Então alguns dos escribas e fariseus responderam: “Professor, queremos ver um sinal seu”.
39 Ri Jesús xubꞌij chike: Ix sibꞌalaj ix itzel taq winaq, man kakubꞌiꞌ ta ikꞌuꞌx chirij ri Dios, are kiwaj kinkꞌut jun mayijabꞌal jastaq chiꞌwach. Ri jastaq ri kinkꞌut chiꞌwach are ri xkꞌulmataj rukꞌ ri qꞌalajisal utzij ri Dios Jonás.
Mas ele lhes respondeu: “Uma geração má e adúltera procura um sinal, mas nenhum sinal lhe será dado a não ser o sinal de Jonas, o profeta”.
40 Jacha ri Jonás xkꞌojiꞌ oxibꞌ qꞌij xuqujeꞌ oxibꞌ aqꞌabꞌ chupam ri nimalaj kar, je xuqujeꞌ ri in ri uKꞌojol ri Achi kinkꞌojiꞌ na oxibꞌ qꞌij xuqujeꞌ oxibꞌ aqꞌabꞌ xeꞌ ri ulew.
Pois como Jonas esteve três dias e três noites na barriga do enorme peixe, também o Filho do Homem estará três dias e três noites no coração da terra.
41 Pa ri kꞌisbꞌal qꞌatoj tzij, ri winaq ri xekꞌojiꞌ pa ri tinimit Nínive kewaꞌjil na, kakibꞌij na tzij chiꞌwe rech kaqꞌat na tzij pa iwiꞌ, rumal ri Dios. Ri winaq riꞌ xkikꞌex ri kikꞌaslemal are xkita ri tzij ri xutzijoj ri Jonás chike. Ri ix kꞌut pune kita ri nutzij, man kikꞌex ta kꞌu iwibꞌ, pune in nim nuqꞌij cho ri Jonás.
Os homens de Nínive se levantarão no julgamento com esta geração e o condenarão, pois se arrependeram da pregação de Jonas; e eis que alguém maior do que Jonas está aqui.
42 Xuqujeꞌ ri nimalaj taqanel ixoq ri xkꞌojiꞌ chuxukut ulew kawaꞌjil na pa ri qꞌij rech qꞌatoj tzij, kubꞌij na tzij chiꞌwe. Areꞌ sibꞌalaj naj xpe wi chutatabꞌexik ri etaꞌmabꞌal ri xukꞌut ri Salomón. Ri ix kꞌut man kitatabꞌej ta ri nukꞌutuꞌn pune in nim nuqꞌij cho ri Salomón.
A Rainha do Sul se levantará no julgamento com esta geração e a condenará, pois ela veio dos confins da terra para ouvir a sabedoria de Salomão; e eis que alguém maior do que Salomão está aqui.
43 Are kel bꞌik jun itzel uxlabꞌal che jun winaq, keꞌ pa taq ri kꞌolibꞌal jawjeꞌ e maj wi ja, kutzukuj jun kꞌolibꞌal jawjeꞌ kuxlan wi.
“Quando um espírito impuro sai de um homem, ele passa por lugares sem água em busca de descanso, e não o encontra.
44 Are man kuriq ta jun kꞌolibꞌal jawjeꞌ kuxlan wi, kubꞌij: Kintzalij na pa ri najtir wachoch, kine kꞌol chi na junmul chilaꞌ. Are kopanik, ri kꞌolibꞌal maj kꞌo chupam, chꞌajchꞌoj xuqujeꞌ sukꞌumatalik.
Então ele diz: 'Vou voltar para minha casa de onde vim'; e quando ele volta, encontra-o vazio, varrido, e posto em ordem.
45 Keꞌ chi junmul kubꞌuꞌtzukuj chi e wuqubꞌ uxlabꞌal chik, konojel ri e wuqubꞌ koꞌk che we winaq riꞌ rumal riꞌ sibꞌalaj nim ri kꞌax kuriq ri winaq riꞌ cho ri xuriq kan nabꞌe are xa jun ri itzel uxlabꞌal kꞌo che. Jeriꞌ kakꞌulmataj na iwukꞌ ix rumal cher sibꞌalaj ix itzel taq winaq.
Então ele vai e leva consigo outros sete espíritos mais maus do que ele, e eles entram e moram lá. O último estado daquele homem torna-se pior do que o primeiro. Mesmo assim, será também para esta geração maligna”.
46 Tajin katzijon na ri Jesús kukꞌ ri winaq, are xopan ri unan xuqujeꞌ ri e rachalal chilaꞌ jawjeꞌ ri kꞌo wiꞌ, are kakaj ketzijon rukꞌ, xkayeꞌj apanoq cho ri ja,
Enquanto ele ainda falava para as multidões, eis que sua mãe e seus irmãos estavam do lado de fora, procurando falar com ele.
47 kꞌo kꞌu jun xubꞌij che ri Jesús: Ri anan xuqujeꞌ ri aꞌwachalal e kꞌo cho ja, kakaj ketzijon awukꞌ.
Um lhe disse: “Eis que sua mãe e seus irmãos estão do lado de fora, procurando falar com você”.
48 Ri Jesús xuta chike: ¿Jachin riꞌ ri qas nunan xuqujeꞌ ri qas e wachalal?
Mas ele respondeu a quem falou com ele: “Quem é minha mãe? Quem são os meus irmãos?”
49 Ri Jesús xuꞌkꞌut konojel ri utijoxelabꞌ kꞌa te riꞌ xubꞌij chike: Aꞌreꞌ waꞌ ri e nunan xuqujeꞌ e wachalal.
Ele estendeu a mão para seus discípulos e disse: “Eis minha mãe e meus irmãos!
50 Xapachin ri kunimaj ri utaqanik ri nuTat ri kꞌo pa ri kaj, are riꞌ nunan xuqujeꞌ wanabꞌ xuqujeꞌ wachalal.
Para quem faz a vontade de meu Pai que está nos céus, ele é meu irmão, minha irmã e minha mãe”.

< Mateo 12 >